بنابر آنچه که در بالا گفتیم در مدارات ساکن و صلب شار گذرا فقط تابع شدت جریان است . در این صورت چنین می توان نوشت :

(۴-۷۱)

(۴-۷۲)

در نهایت برای” شبیه ساز میدان مغناطیسی ” چنین می توان گفت که برای رسیدن به بزرگی میدان واقعی و جریان القایی باید به نیروی محرکه ای رسید که بر هر کدام از حلقه ها وارد می شود . روابط ۴-۷۱ و ۴-۷۲ روابطی هستند که با بهره گرفتن از آنها می توان به بزرگی نیرو محرکه تولیدی رسید . به عبارتی برای حلقه ای مفروض مانند حلقه iام باید ضریب خودالقایی ( L_i ) و ضریب القاء متقابل ( M_ij ) را باید بدست آورد تا بتوان به نیرو محرکه و به دنبال آن جریان القایی و سپس به میدان واقعی تولیدی رسید .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تاریخچه حلقه های هلمهولتز

هرمان لودویک فردیناند ون هلمهولتز (۱۸۲۱ - ۱۸۹۴)^[۳۶] اولین دانشمندی بود که توانست چاره ای برای تولید میدان مغناطیسی یکنواخت پیدا کند . او به حساسیت بالای میدان مغناطیسی به موقعیت مکانی واقف بود و به دنبال سازوکاری می گشت تا با بهره گرفتن از آن بتواند این مشکل را برطرف سازد او در دوران تحقیقات خود توانست طرح سازه ای را مطرح سازد که می توانست در محدوده ای از فضا میدان مغناطیسی یکنواخت ( چه اندازه و چه راستا ) تولید کند . این محصول ذهن هلمهلولتز که به دست خود او نیز ساخته شد به ” حلقه های هلمهولتز ” شهرت یافت .
اساساً ساختار حلقه های هلمهولتز از آن زمان تاکنون هیچ تغییری نکرده است . فقط با بهره گرفتن از مواد اولیه بهتر بر توانایی های این حلقه ها اضافه شده است . با بهره گرفتن از مواد امروزی می توان میدانی پایاتر ، بزرگتر و قابل پیش بینی تر تولید کرد .
اما برخی دیگر از دانشمندان با بهره گرفتن از ایده هلمهولتز دنبال حلقه هایی با اشکال هندسی دیگر رفتند تا شاید قابلیت حلقه های جدید ( در صورت وجود ) را کشف کنند . این تحقیقات امروزه نیز ادامه دارد . اما از سوی دیگر جنبه دیگری که در مورد حلقه های هلمهولتز در حال ترقی و سیر تاریخی بوده ، تغییر و گسترش کاربرد آن در زمینه و رشته های مختلف بوده است . این حلقه ها امروزه از زمینه های پرتو درمانی و پرتوگرافی گرفته تا زمینه های نانوفیزیک ، الکترومغناطیس ، شتاب دهنده ها و … کاربرد دارد .
در کل جز دو مورد مذکور در بالا ( تحقیقات در زمینه تغییر فرم حلقه ها و تغییر و گسترش مصارف ) حلقه های هلمهولتز سیر تاریخی خاصی نداشته اند .

طراحی، ساخت و تست سامانه کوثر۱۰۰

بر مبنای اساس و مبانی حلقه های هلمهولتز شبیه ساز دوبعدی میدان مغناطیسی در آزمایشگاه تحقیقات فضایی طراحی، تولید و تست گردید. شبیه ساز مذکور به نام کوثر۱۰۰ نام گذاری گردید. در این قسمت از گزارش پایان نامه به توصیف فرایند طراحی و ساخت سامانه مذکور خواهیم پرداخت و در ادامه نتایج تستهایی را که شبیه ساز مذکور پشت سر گذارده است؛ توصیف خواهیم نمود.

الگوریتم طراحی و تعیین پارامترهای طراحی سامانه شبیه ساز

در فرایند طراحی ” شبیه ساز میدان مغناطیسی ” دو دسته از پارامترهای طراحی وجود دارند . دسته نخست نیازهای مأموریتی مورد نظر کاربر شامل بزرگی میدان مغناطیسی تولیدی و محدوده پایداری میدان مغناطیسی اند؛ که به عنوان ورودی به الگوریتم طراحی داده می شوند . دسته دوم مشخصات شبیه ساز شامل ابعاد حلقه ها ، تعداد دور سیم پیچ و شدت جریان گذرا از حلقه ها هستند که در نهایت در قالب خروجی ارائه می شوند .
محدوده پایداری میدان مغناطیسی به عنوان ورودی به الگوریتم داده می شود و با بهره گرفتن از آن شعاع حلقه های هلمهولتز تعیین می شود . بزرگی میدان مغناطیسی مطلوب کاربر ، شعاع حلقه های تعیین شده در مرحله قبل و نیز تعداد دور سیم پیچ انتخابی به کار گرفته می شوند تا شدت جریان مطلوب تعیین شود . با داشتن شدت جریان می توان مشخصات سیم حامل جریان مورد استفاده را تعیین کرد . اگر سیم مورد نظر قابل تأمین باشد که فرایند طراحی به اتمام رسیده است . در غیر این صورت نزدیک ترین حامل موجود به شرایط مطلوب ، انتخاب شده و با بهره گرفتن از آن تعداد دور سیم اصلاح می شود . در نهایت نیز تعداد دور سیم پیچ ، شدت جریان الکتریکی و ابعاد حلقه به عنوان خروجی تعیین می شوند . تصویر ۲۲ شمایی از مراحل طراحی را به تصویر کشیده است .

تصویر ۲۲ - شمایی از مسیر طراحی و تعیین پارامترهای طراحی شبیه ساز کوثر۱۰۰

مراحل ساخت شبیه ساز میدان مغناطیسی

مراحل ساخت شبیه ساز میدان مغناطیسی( کوثر۱۰۰ )را می توان در خلال مراحل زیر توصیف نمود.
مرحله اول : انجام تحقیقات به منظور انجام طرح بود که خود به زیرمرحله های زیر تقسیم بندی شد :
I. جمع آوری اطلاعات راجع به اقدامات صورت گرفته تاکنون
II. انواع فرم حلقه ها و هدف از ساخت آنها ( ویژگی خاص هر فرم حلقه )
III. استخراج معادلات حاکم بر حلقه ها و معادلات بزرگی میدان مغناطیسی تولیدی
IV. پیش بینی و ایجاد آمادگی در زمینه مشکلات احتمالی ساخت
مرحله دوم : پس از اینکه تحقیقات انجام شده به مرحله ای قابل قبول و قابل اتکا رسید ، مرحله تدوین نقشه ها و ساخت ” شبیه ساز میدان مغناطیسی ” آغاز شد . می توان این مرحله را به زیرمراحل زیر تفکیک کرد .
I. تدوین نقشه تک تک المانهای ” شبیه ساز میدان مغناطیسی “
II. خرید مواد خام
III. تحویل مواد خام به شرکتها و سفارش به منظور ساخت حلقه ها
IV. تراش و ساخت ستونها
V. ایجاد تراش و عاج روی حلقه ها
VI. اسمبل کردن شبیه ساز میدان مغناطیسی
مرحله سوم : پس از اینکه شبیه ساز اسمبل شد مراحل انجام تست آغاز شد
I. اخذ مجوز به جهت انجام تستها در دانشکده علوم دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
II. مذاکره با مسئولان دانشکده علوم به جهت اخذ مجوز برای انجام تستها

برای آزمون فرضیه‌ها بر اساس نتایج مصاحبه ها، تعداد پاسخ‌های مثبت افراد مشخص شد و آزمون دوجمله‌ای (بینومیال) صورت گرفت. با توجه به اینکه احتمال تصادفی بودن پاسخ در همه موارد کمتر از ۰۵/۰ بود (۰۵/۰ P<)، هیچیک از فرضیه‌ها رد نشد. بنابراین بر اساس نتایج مصاحبه‌ها می‏توان گفت که اولاً، موفقیت فن‌بازار تحت تأثیر عوامل طرف عرضه، عوامل طرف تقاضا، سازوکارهای داخلی و عوامل خارجی یا محیطی قرار داشته و ثانیاً غیر از عوامل فوق، عوامل دیگری بر آن تأثیر ندارد. همچنین تعداد تکرار این عوامل در مصاحبه‌ها به‌عنوان شاخص شدّت تأثیر آن‌ها به‌عنوان متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته یعنی موفقیت فن‌بازار در نظر گرفته شد. نتایج این بررسی نشان داد که عوامل طرف عرضه و سازوکارهای داخلی فن‌بازار بیشترین تأثیر را بر موفقیت ‌‌‌فن‌بازار دارند و پس از اینها عوامل خارجی یا محیطی قرار می‏گیرند. بر اساس نتایج این بخش از تحقیق، عوامل طرف تقاضا دارای کمترین تأثیر بر موفقیت فن‌بازار هستند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

با توجه به موارد فوق و بر اساس نتایج این تحقیق می‏توان گفت که اولاً، فن‌بازارهای دفاعی به یقین تاکنون با عدم موفقیت روبرو بوده‌اند و ثانیاً برای تضمین موفقیت فن‌بازارهای دفاعی باید در وهله اول به اتخاذ سیاست‏های برای تحریک طرف عرضه و بهبود سازوکارهای داخلی فن‌بازار اقدام نمود و در وهله بعد به عوامل خارجی یا محیطی توجه کرد و چاره‌ای برای کاهش تهدیدها و استفاده از فرصت‏ها اندیشید. بر اساس این نتایج، تحریک بنگاه‏های طرف تقاضا برای استفاده از فن‌بازار، اولویت نهایی اقدام در این زمینه است.
در اینجا لازم است یادآوری شود که این بخش از تحقیق بر داده ­های حاصل از مصاحبه با مدیران و کارشناسان بخش دفاع به‌عنوان خبرگان و دست‌اندرکاران ‌‌‌فن‌بازار دفاعی متکی بوده است. بنابراین، نتیجه ­گیری­های حاصل از آن نیز در واقع بیانگر ادراک و برداشت این افراد از واقعیت­های بخش دفاع است. به این ترتیب، هرچند به پاسخ سؤال اول مبنی بر عدم موفقیت فن‌بازارهای دفاعی گذشته که بیان یک واقعیت عینی است می­توان به‌اندازه کافی اطمینان نمود، اما در مورد پاسخ سؤال دوم و به‌ویژه میزان تأثیر عوامل بر موفقیت فن­بازار دفاعی، تردیدهای جدی وجود دارد زیرا اشاره این افراد به عوامل مختلف و میزان تکرار این عوامل در طول مصاحبه، ناشی از شناخت و برداشتی است که می ­تواند درست یا غلط و کامل یا ناقص باشد. به‏علاوه، هرچند در اکثر منابع تحلیل محتوا به میزان تکرار به‌عنوان یک متغیر کمّی اشاره شده امّا در این مورد هم تردیدهای وجود دارد.
از این رو و به دلایل فوق، لازم بود که فرضیه ­های تحقیق به روش یا روش‌های دیگری نیز مورد آزمون قرار گیرد. همان‌گونه که دیدیم، این فرضیه‌ها در بخش‌های دیگر این تحقیق با بهره گرفتن از پرسش‌نامه و با کمک معادلات ساختاری و تحلیل مسیر نیز مورد بررسی قرار گرفت.
۸-۵٫ نتایج بر مبنای مدل نهایی
همان‏گونه که در مدل نهایی تحقیق (شکل ۲۶-۵) مشخص گردیده است ساختار موفقیت فن­بازار مبتنی بر ۴ رکن عوامل طرف عرضه، عوامل طرف تقاضا، سازوکار داخلی و عوامل محیطی شکل می­گیرد.
آنگونه که از مدل نهایی برمی­آید عوامل خارجی از طریق تأثیر بر عوامل طرف عرضه و تقاضا و سازوکارهای داخلی بر موفقیت فن­بازار تأثیرگذار است.
متغیرهای آشکارگر عوامل خارجی از جمله عواملی هستند که تغییرات آن درآمیخته با زیرساخت­های نرم اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و سیاستی می­­باشد و این بمعنای زمان­گیر بودن تأثیر این عوامل بر موفقیت فن­بازار بوده و مجموعه اقداماتی که از تأثیر عوامل خارجی نشأت می­گیرد در میان­مدت و بلند مدت اثرگذار خواهد بود.
متغیرهای آشکارگر سازوکارهای داخلی بخشی مربوط به ایجاد زیرساخت­های مبادله می­­باشد از جمله زیرساخت­های اطلاع­رسانی، مدیریت دانش، آموزش و مواردی نظیر آن؛ و بخشی مربوط به اقداماتی که بازه زمانی آن کوتاه می­باشد. از این رو مجموعه اقداماتی که برای فعال­سازی فن­بازار از طریق توسعه سازوکارهای داخلی انجام می­گردد بخشی در کوتاه­مدت و بخشی در میان­مدت قابل انجام است.
با بررسی مدل نهایی در بخش مجموعه عوامل داخل سازمانی صنایع دفاعی مورد نظر قرار می­گیرد تا بتوان به نحو شایسته­ای از طرف عرضه، فناوریهای احصاء شده بخوبی عرضه گردد و از طرف تقاضا فناوریهای مورد نیاز بخوبی درخواست گردد.
باید به این موضوع توجه داشت که فن­بازار موفق به مثابه یک سیستم متشکل از زیرسیستم­ها، اجزاء و فرآیندهایی است که بصورت منطقی با یکدیگر عمل می­نمایند. یکپارچگی، توازن و تناسب، جامعیت و فراگیری، سطوح سیاستگذاری، میانجیگری، مدیریتی و اجرایی و سلسله اقدامات عملیاتی کوتاه مدت، میان­مدت و بلندمدت طور باید تنظیم گردد که فرایند فعال­سازی فن­بازار دچار سکته و کندی نگردد.
۹-۵٫ پیشنهادهای تحقیق
پیشنهادهای این تحقیق در دو بخش پیشنهادهای اجرایی و پیشنهادهای تحقیقات آتی به شرح زیر ارائه می‌شود.
۱-۹-۵٫ پیشنهادهای اجرایی
پیشنهادات اجرایی در دو سطح راهبردهای کلان و سیاستهایی برای موفقیت فن­بازار دفاعی ارائه می­گردد:
راهبردهای کلان
با توجه به ویژگی­های بخش دفاعی و جمع­بندی آسیب­شناسی فن­بازارهای دفاعی گذشته و وضعیت­ مدیریت فناوری حاکم بر فضای فن­بازار دفاعی، راهبردهایی که ریشه در مباحث کلان و اساسی فناوری دفاعی دارد برای موفقیت فن­بازار دفاعی پیشنهاد می­گردد که عبارت است از:
گسترده نمودن بازار (بازارسازی) فناوری دفاعی به واسطه دیپلماسی فعال و انعقاد پیمان­های دفاعی با کشورهای دوست و غیرمتخاصم
پیاده­سازی نظام نوآوری دفاعی (در تمامی ابعاد از جمله توسعه فناوریهای زرد و سبز دفاعی در بخش ملی/ گسترش بازار فناوری ملی به­واسطه مبادله سرریز فناوری از بخش دفاعی به ملی و بالعکس)
توسعه نهادافزار ( مالکیت مادی و معنوی فناوری به پشتوانه آئین­نامه مالی و معاملاتی مؤسسه / حسابداری فناوری و مدیریت معاملات مالی فناوری فیمابین صنایع دفاعی/ تولیت فن­بازار و تنظیم وظایف معاونت صنعتی وزارت با مؤسسه و با سازمان­ها در مدیریت فناوری)
یادگیری و ارتقاء دانش مدیریت فناوری ( بطور تخصصی فن­بازار دفاعی ) و مدیریت اطلاعات فناوری
فرهنگ­سازی و ترویج تفکر اقتصادی فناوری (در توجه ویژه به فروش فناوری محصول در کنار فروش محصول فناوری)
تمرکز بر سکوهای مشترک فناوری بین صنایع دفاعی و غیردفاعی و پیوند آن با فن­بازار
پیامد^[۹۸]: کمک به تغییر انگاره اقتصاد دولت­پایه به اقتصاد نفع (نوآوری، فناوری و علم) پایه دفاعی: کاهش وابستگی اقتصاد سازمان به دولت از طریق ارزش مالی ناشی از مبادلات فناوری و افزایش سبد درآمدهای سازمان‌های دفاعی
سیاست­ها
همان‌گونه که قبلاً اشاره شد، بر اساس نتایج تحلیل محتوای متن مصاحبه‌های این تحقیق، برای تضمین موفقیت فن‌بازارهای دفاعی باید در وهله اول به اتخاذ سیاست‌های برای تحریک طرف عرضه و بهبود سازوکارهای داخلی فن‌بازار اقدام نمود و در وهلۀ بعد به عوامل خارجی یا محیطی توجه کرد و چاره‌ای برای کاهش تهدیدها و استفاده از فرصت‌ها اندیشید. بر اساس این نتایج، تحریک بنگاه‏های طرف تقاضا برای استفاده از فن‌بازار، اولویت بعدی اقدام در این زمینه است.
بر اساس نتایج بخش‌های دیگر این تحقیق که با بهره گرفتن از پرسش‌نامه و با کمک معادلات ساختاری و تحلیل مسیر انجام شد، نیز می‏توان گفت که موفقیت فن‌بازارهای دفاعی مستلزم اتخاذ سیاست‌های تحریک طرفه‌ای عرضه و تقاضا و نیز مستلزم اتخاذ سیاست‌های برای بهبود سازوکارهای داخلی فن‌بازار است. عوامل خارجی یا محیطی صرفاً از این جهت اهمیت دارند که بر طرف‏های عرضه و تقاضا و سازوکارهای داخلی فن‌بازار تأثیر دارند چرا که بر اساس نتایج این تحقیق عوامل خارجی یا محیطی تأثیر مستقیمی بر موفقیت فن‌بازارهای دفاعی ندارند. از این رو، از دیدگاه سیاست‌گذاری و برای تضمین موفقیت فن‌بازارهای دفاعی، پیشنهاد می‏شود سیاست‌های برای تحریک طرف‌های عرضه و تقاضا و بهبود سازوکارهای داخلی فن‌بازار اتخاذ شود. به‌طور مشخص، پیشنهاد می‏شود:
الف) مشوق‌های برای شرکت صنایع دفاعی در ‌‌‌فن‌بازارها – چه به‌عنوان خریدار و چه به‌عنوان فروشنده-در نظر گرفته شود؛
ب) تمام یا بخشی از هزینه‌های مبادله فناوری توسط وزارت دفاع و پش ن م به‌عنوان متولی اصلی اکتساب فناوری‌های دفاعی تقبل گردد؛
ج) وزارت دفاع و پش ن م رأساً یا از طریق موسسۀ آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی نسبت به راه‌اندازی فن‏بازارهای دفاعی اقدام نموده و بهبود سازوکارهای داخلی آن‌ها را مورد توجّه جدی قرار دهد؛
د) برای پیاده‌سازی الگوی فن‌بازار دفاعی؛ گفتمان‌سازی صورت پذیرد؛
ه) جانمایی الگوی فن‌بازار در نظام نوآوری دفاعی و به‌عنوان یکی از شاخص­ های تحقق نظام نوآوری میزان مبادلات فناوری تلقی بشود.
۲-۹-۵٫ پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی
با توجه به فعالیت‌های صورت گرفته در این تحقیق و نتایج حاصل از آن‌ها پیشنهاد می‏شود:
موانع دانشی و فرهنگی مبادلات فناوری دفاعی
چالش‌های نهادی در توسعه فن‌بازار دفاعی
فن‌بازار در اقتصاد نفع پایه دفاعی(نوآوری،فناوری، علم)
فن‌بازار دفاعی ملی و بین‌المللی
۳-۹-۵٫ محدودیت­ها
ارائه اطلاعات در موضوعات مختلف داخلی حوزه دفاعی دلیل درآمیخته بودن با اطلاعات امنیتی معمولاً با کندی­ها و سختی­های روبرو است که این تحقیق نیز از آن استثناء نبود.
یکی از محدودیت­های که پیش از این به آن اشاره گردیده است، کمبود مطالعات متعدد در زمینه فن­بازار دفاعی بود. البته با اصطلاحات نزدیک به فن­بازار؛ نظیر سازمان‌های میانجی اطلاعات بیشتری یافت شد
۴-۹-۵٫ نوآوری‏های تحقیق
از آن‏جا که نهادهای میانجی فناوریو بالاخص فن­بازار در نظام جامع اکتساب دفاعی نقش مهمی را ایفا می­نمایند، تاکنون الگویی برای استقرار و اثر بخشی این نوع نهاد تدوین نگردیده است. در این تحقیق الگوی موفقیت فن بازار دفاعی به عنوان نوآوری تحقیق خلاء آن را پر می­نماید
پیوست اول: پرسش‏نامه
بسمه‌تعالی
صاحب‌نظر گرامی
پرسش‏نامه پیوست به منظور بررسی عوامل مؤثر در موفقیت یا شکست فن‌بازارهای دفاعی کشور تهیه‌شده است. منظور از فن‌بازار دفاعی، محیط و سازوکاری برای مبادله فناوری بین نهادهای دفاعی کشور است. به عبارت دیگر، فن‌بازار دفاعی بستری برای خریدوفروش فناوری توسط صنایع و سازمان‌های دفاعی کشور می‌باشد. با توجه به اینکه تاکنون چند فن‌بازار دفاعی در کشور برگزار شده است، انعکاس تجربیات و نظرات ارزشمند جنابعالی می‌تواند راهگشای اقدامات بعدی در این زمینه باشد. از این رو، خواهشمند است با پاسخ دقیق و مسئولانه به سؤالات، محقق را مساعدت فرمایید. پیشاپیش از همکاری صمیمانه جنابعالی قدردانی می کند.

1. 1. مشخصات پاسخ‌دهنده:

سابقه کاری:
کمتر از ۱۰ سال ۱۱ تا ۲۰ سال ۲۱ سال و بالاتر

فلدویک در سال ۱۹۹۶، با ارائه طبقه‌بندی معانی مختلف ارزش ویژه برند، سه رویکرد را برای تعریف ارزش ویژه برند شناسایی کرد

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

1. 1. ارزش کلی برند به عنوان یک دارایی مجزا وقتی که فروخته می‌شود یا بر روی ترازنامه نمایش داده می‌شود

۲.. معیار اندازه گیری شدت دلبستگی مشتریان به برند

3. 3. توصیف منسوب‌ها یا باورهای مشتری از برند.

اگرچه نام‌گذارى و مدیریت نام تجارى براىچندین دهه وجود داشته و اعمال شده است ولى ارزش ویژه نام تجارى یک مفهوم محورى و بنیادین براى بیشتر سازمان‌هایى است که در ۲۰ سال اخیر ظاهر شده‌اند. ظهور ارزش ویژه نام تجارى اهمیت استراتژی‌هاى بازاریابى را افزایش داده ونقطه تمرکزى براى پژوهشگران و مدیران فراهم آورد. مفهوم ارزش افزوده طیف گسترده‌اى راپوشش مى‌دهد چرا که این مفهوم باتجربیات مصرف‌کنندگان، احساسات و آنچه آنها در طى زمان درباره نام تجارى یاد مى‌گیرند، مرتبط است. اینعبارت آن چیزیست که ما درباره ارزش ویژه نام تجارى مبتنى بر مصرف‌کنندگان مى‌دانیم و آن ارزش افزوده‌ای ست که به محصول در ذهن و فکر، کلمات واعمال مصرف‌کنندگان اضافه مى‌گردد (کلر، ۲۰۰۱).
۲-۶-۲ ارزش اجتماعی برند
ارزش مالی یا اقتصادی برندها از سوی دارندگان آنها کاملاً پذیرفته شده است، اما ارزش اجتماعی آنها وضوح چندانی ندارد. آیا نام‌های تجاری ارزشی برای کسانی غیر از صاحبان آنها ایجاد می‌کنند و آیا ارزش آنها هزینه ای را برای جامعه به وجود خواهد آورد؟ حضور همه جانبه نام‌های تجاری گاه موجب ناخشنودی مردم در سرتاسر جهان شده است. آنان ارتباط مستقیمی بین نام‌های تجاری و مواردی نظیر استثمار کارگران که در کشورهای در حال توسعه به فعالیت مشغول هستند و یا یکسان سازی فرهنگ‌ها متصورند. به علاوه نام‌های تجاری متهم شده اند که موجبات رقابت طاقت فرسا و تیره کردن نظام سرمایه داری را از طریق ایجاد انحصار و محدود کردن انتخاب مشتری فراهم می‌آورند.
از سوی دیگر برهانی وجود دارد که نام‌های تجاری موجب ثبات جامعه در زمینه ارزش اقتصادی به مثابۀ نتیجۀ بلافصل افزایش رقابت پذیری و بهبود عملکرد محصول می‌شوند و از سوی دیگر افزایش مسؤلیت پذیری اجتماعی دارندگان نام تجاری را نیز سبب خواهند شد. شرکت‌هایی که در جهت ارتقا و ترویج نام تجاری خود، فعالیت‌های گسترده ای را در مقایسه با دیگر شرکت‌ها صورت می‌دهند، تمایل به نوآوری بیشتری در این زمینه دارند. نیاز به ارتقای مرتبط نام تجاری موجب افزایش سرمایه گذاری در زمینه تحقیق و توسعه شده است که زمینه تحقق فرایند مستمر بهبود و توسعه محصولات را فراهم می‌آورد. دارندگان برند مسؤل کیفیت و عملکرد محصولات و خدمات برنددار خود هستند تا تعهد اخلاقی شان را به اثبات رسانند. با فرض ارتباط مستقیم بین ارزش نام تجاری و دو عامل فروش و ارزش هر سهم، هزینه‌های نهان مرتبط با رفتار غیر اخلاقی، بسیار بیش از هر نوع سود حاصله خواهد بود و به همین دلیل باید هزینه‌های رفتار اخلاقی را در جهت کسب وکاری اخلاقی پرداخت کرد. تعدادی از نام‌های تجاری با سابقه، به رفتارهای غیر اخلاقی متهم شده اند.
۲-۶-۳ ارزش مالی برند
نرخ بازگشت مالی یک استراتژی نام تجاری یکپارچه، می‌تواند فوق العاده باشد. نامهای تجاری برای سهامداران به طرق ذیل ایجاد ارزش می‌کند:
انتخاب مصرف کنندگان را هدایت می‌کند: در محیط بازار جهانی که مصرف کنندگان با محصولاتی مواجه می‌شوند که به لحاظ کلیه جوانب برابر هستند، نام تجاری یک راه میان بر برای فرایند تصمیم گیری آنها به شمار می‌آیند.
بر وفاداری مشتری می‌افزاید: مشتریان بیشتر نام‌هایی را انتخاب می‌کنند که می‌شناسند.
ورود به بازارهای جدید را ممکن می‌سازد: بررسی شرکتها نشان می‌دهد که شرکتها با نام تجاری قوی در ورود به بازارهای جدید به مراتب موفق تر هستند.
افزایش قیمت محصول را ممکن می‌سازد : شرکت‌ها با نام تجاری قوی اغلب قیمتهای بیشتری را برای کالاهای خود درخواست می‌کنند
استخدام کارکنان را افزایش می‌دهد: نام تجاری قوی ۲۵ درصد بیشتر از سایر عوامل نظیر حقوق، نوع کار،
فرهنگ شرکت، فرصتهای ترفیع و تشویق مؤثر می‌باشد. این شرکتها بیشتر می‌توانند نخبگان را جذب کنند (باغبان و موسوی، ۱۳۸۳).
۲-۷ تصویر برند
۲-۷-۱ مفهوم تصویر برند
تصویر ذهنی^[۱۲] در روانشناسی، عبارتست از تجربه‌های حسی که بدون ارتباط با محرک روی می‌دهد. لذا تصویری است ذهنی که یک فرد یا مردم به طور کلی، از شخص یا موسسه ای یا محصول دارند (فرنچ و ساورد، ۱۳۷۵).
تصویر ذهنی، تصویر مصرف کننده از یک محصول، موسسه، نشان، کسب و کار و یا یک شخص می‌باشد که ممکن است مطابق با واقعیت باشد یا نباشد و در بازرگانی تصویر هر چیز می‌تواند مهم تر اط حقیقتش باشد. تصویر ذهنی درک ویژگی‌های حسی و غیر حسی که نام و نشانی را توصیف می‌کند، می‌باشد. تصویر ذهنی مجموعه ای از باورها، ایده‌ها و تاثیراتی است که شخص درباره یک موضوع دارد و عقاید و اعمال مردم نسبت به یک موضوع به شدت تحت تاثیر تصویر ذهنی ایشان به آن موضوع قرار می‌گیرد (کاتلر، ۱۳۸۴).
تصویر برند مجموعه ادراکاتی است که در ذهن مصرف­ کننده وجود دارد. به بیان دیگر ادراک مصرف­ کننده از ویژگی­‌های برجسته محصول. مشتری، تصویری را از ترکیب تمام علایم ارسالی توسط برند شامل نام، علایم ظاهری، محصولات، تبلیغات، پیام‌ها و اطلاعیه­‌های رسمی‌و غیره، در ذهن خود شکل می‌دهد. این ادراکات را می­توان با نشانگرهای مناسب از ذهن مصرف­ کننده در مورد برند کاهش داده و سطح رضایت و وفاداری مصرف­ کننده را افزایش می‌دهد.
تصویر برند، عبارت است از ویژگی‌هایی که مشتریان در ذهن مرتبط می‌سازند (آکر، ۱۹۹۱) به عبارت دیگر، تصویر برند عبارت است از ادراکات مشتری در مورد ویژگیهای یک برند است که باعث ایجاد معنای برند می‌گردد و معنای برند نیز عبارت است از نحوه درک شدن برند توسط مخاطبان در سطح آگاهانه و نحوه انعکاس برند توسط آنها در سطح نیمه آگاهانه و ناآگاهانه، . در حقیقت معنای برند و ویژگیهای برند، رابطه متقابل دارند در سنجش تصویر ذهنی برند، روش‌های کیفی نقش به سزایی در درک ویژگیهای برندی که تعیین کننده تصویر برند هستند، دارند. این ویژگیهای برند ممکن است به صورت ویژگیهای اولیه )مثل دوام، اثربخشی، سازگار و(…. یا ویژگیهای تصویری (مثل ارزشها، شخصیت، تجارب و…) باشد. همچنین برای سنجش بیشتر می‌توان باور از ویژگی‌های برند را با معیارهای قوت، مطلوبیت و منحصر به فرد بودن سنجید.
هدف بازاریابی، آفریدن یک تصویر از برند ویا دادن رنگ وبویی به آن است تا مردم را جذب کند. مصرف کنندگان باید تصویر روشنی در باره خصوصیات برند در ذهن خود داشته باشند. این خصوصیات می تواند شامل: کیفیت، سرعت، قیمت پایین، قیمت بالا و تنوع باشد. تصویر، در واقع، ترکیب کلی از همه آن چیزهایی است که مصرف کنندگان فکر می کنند درباره شرکت، محصول و برند شما می دانند. مصرف
کننده، با توجه به خواست‌ها و نیازهای منحصر به فرد خود، برای ویژگی‌های مختلف یک برند اهمیت‌های متفاوتی قائل است (کاتلر وآرمسترانگ، ۱۳۸۳)
اولین بار گادنر و لیوی^[۱۳] در سال ۱۹۵۵ مفهوم تصویر محصول را در مقاله خودشان مطرح کردند. آنها معتقد بودند که محصولات دارای ماهیت‌های مختلف از جمله فیزیولوژیکی و اجتماعی هستند. از زمان معرفی رسمی آنها تا کنون، مفهوم تصویر محصول در تحقیقات مربوط به رفتار مشتری مورد استفاده قرار گرفته است. تصویر می تواند یک مفهوم حیاتی برای مدیران بازاریابی باشد. ادراک تصویر برند، که با توجه به هم خوانی برند و نگرش مشتری شکل می گیرد به عنوان یکی از عناصر مستقل در ارزش برند است که به طور گسترده در چهارچوب ارزش برند بکار می رود. تصویر برند در تمام تجربه‌های مصرف مشتری ریشه دارد و درک کیفیت خدمت به عنوان کارکرد این تجربه‌ها می باشد(کایامن و آرسلی^[۱۴]،. (۲۰۰۷
تصویر برند، برای بسیاری از مشتریان و مصرف کنندگان معانی یا احساسات زیادی را القا می کند و می تواند در هر رده از محصولات یا بخش‌های خدمات از اهمیت فوق العاده ای برخوردار باشد. تصور مصرف کننده یا مشتری از یک برند می تواند هم به فروش محصول یا خدمت کمک کند یا به عنوان مانعی در برابر فروش قلمداد شود. اصل مفروض پیرامون تصویر برند آن است که مشتریان تنها خریدار خدمت نیستند بلکه تداعیات مربوط به تصویر برند )همچون قدرت، ثروت و مهارت ( و مهم تر از همه هویت و تداعی با سایر مصرف کنندگان یا مشتریان برند را نیز خریداری می کند. در دنیای مشتری مداری امروز، مردم به معرفی خود از طریق داشته‌هایشان تمایل دارند. اساساً تصورات برند خوب، بی درنگ منجر به ایجاد احساسی قوی در افراد می شود. این گونه تصورات، مثبت بوده و غالباً در میان سایر برندهای رقیب منحصر به فرد است. نقش تصور ذهنی از برند هم برای مشتریان با تجربه و هم بی تجربه دارای اهمیت خاصی است، چرا که آنها سعی می‌کنند تصویر ذهنی خودشان را با خرید خدمتی که اعتقاد دارند با تصویر آنها همسانی زیادی دارد، تقویت کنند و این آنها را قادر می سازد تا ب ین تصویر خود از خدمت و خدمت ارتباط برقرار کرده و فرایند خرید خدمت ساده تر امکان پذیر گردد (یاسین، نور و محمد ۲۰۰۷. ) نهایتا میتوان گفت: با توجه به این که ارتباط با مشتری یکی از راه‌های مناسب برا ی رشد و ترقی و افزایش ارزش برند است و به منظور افزایش سطح وفاداری به برند و ارزش برند وتامین نیازهای مشتریان در بخش خدمات، ایجاد تصویری پایدار و مطلوب در ذهن مشتریان از فعالیت‌های بازاریابی رابطه مند استفاده نمود.
اگر چه تصویر ذهنی از برند به طور گسترده و به شیوه‌های مختلف تعریف و مورد استفاده قرار گرفته است اما توافق کلی بر سر تعریف تصویر ذهنی از برند به عنوان ادراک و احساسات کلی مصرف کننده در مورد یک برند مطرح است (دوبنی و زینکن^[۱۵]، ۱۹۹۰).
تصویر ذهنی از برند بوسیله ترکیب اثر تداعی‌های برند شکل می گیرد. تداعی‌های ذهنی از برند اغلب براساس مدل حافظه ای شبکه ای تداعی‌های ذهنی^[۱۶] می باشد که در آن حافظه فرد از گره‌ها و رشته‌های ارتباطی تشکیل شده است. رشته‌های ارتباطی نشان دهنده روابط ضعیف یا قوی ) و گره‌ها نشان دهنده مفاهیم ( به عنوان مثال : تداعی‌های برند) و اشیا (به عنوان مثال برندها می باشد. تداعی‌های ذهنی از برند، از اجزای کلیدی تصویر ذهنی از برند هستند و امکان متمایز شدن و ایجاد نگرش‌های مثبت نسبت به محصول را فراهم می کنند(سیمس و ترات^[۱۷]، ۲۰۰۶ ) نیرومندی ^[۱۸]، مطلوبیت ^[۱۹] و منحصر به فرد بودن^[۲۰] سه بعد تداعی‌های برند می باشند که منعکس کننده تصویر ذهنی از مطابق با دیدگاه کلر تداعی‌ها ی برند در سه دسته، طبقه بندی شده است :
ویژگی‌ها: ویژگی‌های مرتبط با محصول از قبیل اجزا و شکل و ویژگی‌های غیر مرتبط با محصول از قبیل قیمت، تصور از مصرف کننده، تصور از موقعیت مصرف، احساسات، تجربیات و شخصیت
مزایا : مزایای کارکردی، مزایای سمبلیک و مزایای تجربی
نگرش :ارزیابی کلی، همچنین مطابق با اظهارات کلر ایجاد تصویر ذهنی مثبت از برند نیازمند برنامه‌های بازاریابی است که بتوانند تداعی‌های نیرومند، مطلوب و منحصر به فرد را با برند در حافظه پیوند بزنند. تداعی‌هایی که نیرومند، مطلوب و منحصر به فرد باشند، به طور حتم فعال ترند و به تصویر ذهنی از برند کمک می کنند (کلر، ۱۹۹۳).
۲-۷-۲ باورها، عقاید و تصویر ذهنی
مردم با عمل و یادگیری صاحب باور و عقیده می‌شوند. این باورها و عقاید، بررفتار خرید آنها تاثیر می‌گذارد. باور اندیشه ای است تشریحی که یک فرد درباره چیزی دارد. پایه و اساس این باورها ممکن است شناخت و آگاهی، عقیده و نظر یا ایمان و وفاداری باشد. باورها ممکن است با یک بار عاطفی همراه باشند یا نباشند.
تولیدکنندگان برای باور مردم نسبت به محصول و خدمات خود ارزش بسیار قائلند. به خاطر داشته باشیم که تصاویر ذهنی درباره کالاها و نام‌های تجارتی مختلف براساس همین باورها شکل می‌گیرند و مردم هم در عمل تابع همین تصاویر ذهنی هستند. یک بار اشتباه که مانع خرید گردد، تولید کننده را علاقه مند می‌سازد که با اجرای یک برنامه تبلیغاتی دست به اصلاح زنند.
یک نکته حائز اهمیت برای بازاریابی بین المللی این حقیقت است که با خریداران دربازه کالاها و نام‌های تجارتی باورهایی دارند که بیشتر تحت تاثیر کشور مبدا آن کالا و خدمات است. پاره ای از تحقیقات انجام شده در مورد کشورهای مبدا نشانگر موارد زیر بوده اند.
تاثیر کشور مبدا بر نوع کالا فرق می‌کند. مصرف کنندگان خواهان دانستن نام کشوره سازنده یک اتومبیل هستند اما این که موتور آن، محصول کدام کشور است برای آنان اهمیتی ندارد. کشورهای خاصی هستند که در زمینه بعضی محصولات شهرت دارند و زاپن در زمینه اتومبیل و محصولات الکترونیکی، چین و فرانسه برای عطر و ادکلن و کالاهای تجملی.
هر چقدر تصویر ذهنی یک کشور مطلوب تر باشد برچسب «ساخت کشور. . . » برای تبلیغات برند کالا باید برجسته تر باشد. باورها و عقاید نسبت به یک کشور در طول زمان تغییر می‌کند و در این مورد تصویر ذهنی فعلی ژاپن را با روزهای قبل از جنگ جهانی دوم مقایسه کنید و ببینید که چگونه ژاپنی‌ها کیفیت این تصویر ذهنی را در جهت مطلوب ارتقا بخشیده اند. عقیده عبارتست از ارزیابی، عاطفی و تمایلات عملی مساعد یا نامساعد پایدار یک فرد نسبت به یک مورد یا ایده مردم تقریبا درباره هرچیزی اعم از دین، سیاست، پوشاک، غذا و موارد دیگر عقیده ای دارند. این عقیده است که مردم را در چارچوب فکری دوست داشتن و حرکت به سوی چیزی یا تنفر یا گریز از آن قرار می‌دهد.
یک شرکت تولید کننده کامپیوتر از انجام تحقیقات درباره عقاید مردم نسبت به شرکت، محصول آن و برند می‌تواند استفاده بسیاری ببرد. عقاید، مردم را به رفتار نسبتا با ثبات نسبت به موارد مشابه می‌کند. مردم مجبور نیستند با هر موردی به مثابه مساله ای تازه برخورد کنند و آنرا تعبیر و تفسیر کرده و در مقابلش عکس العمل نشان دهند. عقاید صرفه جویی اقتصادی و فکری در بردارد. به همین دلیل تغییر عقاید کاری بس دشوار است. عقاید فرد در درون یک الگوی باثبات جای می‌گیرند و تغییر یک عقیده ممکن است مستلزم تعدیلات عمده ای در دیگر عقاید باشد. بنابراین یک شرکت به جای اینکه تلاش کند مردم را از عقاید خود برگرداند، بهتر است به گونه ای عمل کند که کالایش با عقاید موجود مردم جور درآید. البته مواردی وجود دارد که تغییر عقیده مردم ضمن آنکه مستلزم صرف هزینه بسیار زیاد است، از لحاظ اقتصادی هم مقرون به صرفه است (کاتلر، ۱۳۸۴).
۲-۷-۳ اهمیت پرداختن به ذهن و تصویر ذهنی مشتریان
بسیاری از مردم فکر می‌کنند بازاریابی جنگ محصولات است. آنها معتقدند که بالاخره در بلند مدت، محصولات بهتر برنده است. اکثر بازاریابان در این مسیر قدم بر می‌دارند که این وهمی‌بیش نیست. در بازار هیچ حقیقت پایداری وجود ندارد. همه چیز واقعیت ندارد. بهترین محصول وجود ندارد. آنچه در جهان بازاریابی وجود دارد، تصوراتی است که در ذهن مردم و مشتریان نقش بسته است.
بیشتر اشتباهات بازاریابی از این فرض ناشی می‌شود که درگیر جنگی برای یک محصول/خدمت هستند، جنگی که از واقعیت ریشه می‌گیرد. فقط با مطالعه نحوه شکل گیری تصویر در ذهن و تمرکز کردن برنامه بازاریابی بر آن تصویر است، که می‌توان بر شم نادرست بازاریابی غلبه کرد. حقیقت پیزی نیست جز تصویری که در ذهن‌ها حک شده است (ریس و تروت، ۲۴، ۱۳۸۲).
اگر بین محصولات از نظر جغرافیایی فاصله بیندازید، برتری قدرت تصویز ذهنی بر قدرت محصولات نمایان می‌شود. مثلا اتومبیل‌های هوندا، تویوتا و نیسان سه اتومبیل پر فروش صادراتی ژاپن در امریکا هستند. بیشتر متخصصان بازاریابی فکر می‌کنند این سه نام تجاری از طریق کیفیت مدل، قدرت موتور و قیمت با یکدیگر مباره می‌کنند. این فکر اصلا درست نیست، بلکه نظر مردم درباره هوندا، تویوتا و نیسان است که تعیین می‌کند، کدام اتومبیل برتر است.
بازاریابی مبارزه با تصویرهاست. تولیدکنندگان ژاپنی همان اتونبیلی را که در ژاپن می‌فروشند در امریکا هم می‌فروشند. اگر بازاریابی، جنگ محصولات بود، باید ترتیب فروش در هردو کشور یکسان می‌بود. زیرا کیفیت، مدل، قدرت و تقریبا قیمت در هر دو کشور یکسان است. ولی در ژاپن هوندا فاصله زیادی تا پیشگامی دارد. در آنجا هوندا در مرتبه سوم یعنی پش است تویوتا و نیسان قرار دارد. تویوتا در ژاپن سه برابر هوندا فروش دارد. پس تفاوت میان هوندا در ژاپن و آمریکا چیست؟ محصولات یکسان هستند، اما تصویر ذهنی مشتریان متفاوت است (ریس و تروت، ۲۶، ۱۳۸۲).
امروزه برای سازمان‌ها تنها ماندگاری و خدمت در یک زمینه برگزیده، کافی نیست. به رغم پیچیده تر و حساس شدن روابط میان فروشنده و خریدار، باید روندی را ادامه داد که اقتصادی بوده و با سودآورذی همراه باشد. بنابراین، در کنار ماندگاری، شرکت باید برای فروش، کارکنان و مشتریانش، دارای وجه ارزشمندی باشد که از آن به تصویر ذهنی تعبیر می‌کنیم.
متاسفانه از بسیاری از واژه‌ها و ابزار سودمند، آنچنان بهره برداری نابجا می‌شود، که اغلب حالت بد و تحقیر آمیزی پیدا می‌کنند. عنوان «تصویر ذهنی» نیز از این دست است. در حالی که ایجاد حساسیت و پرورش تصویر نامناسب، از مهم ترین فعالیت‌های مدیریت بازار بلکه عین بازاریابی و مدیریت بازار است (ویسون، ۳۰۳، ۱۳۸۴).
۲-۷-۴ مولفه‌های تصویر ذهنی
تصویر ذهنی دارای اجزا یا مولفه‌هایی به قرار زیر می‌باشد :
بعضی از علمای بازرگانی عواملی مانند آمادگی برای ارائه خدمات، وجود پرسنل قوی فروش، کیفیت کالا/خدمات و موارد به کار رفته در آن، قیمت کالا/ خدمت، طراحی ظاهری و شکل کالا و بالاخره مکان مناسب برای ارائه خدمات را جزو مهم ترین مولفه‌های ایجاد تصویر ذهنی مثبت در مشتریان می‌داند ( امامی‌میبدی، ۱۳۸۵).
در سال ۱۹۹۲ میلادی کاهنوز لیست زیر را به عنوان مولفه‌های تشکیل دهنده تصویر ذهنی مشتریان ارائه نمود :
ارائه پاسخ سریع به خواسته‌ها و مشکلات مشتریان در زمینه طراحی ظاهری

۹

۳۰

۳۹

۳۱۸

۲۱۶

۵۳۴

جمع

۲۸۶۳

۱۶۳۳

۴۴۹۶

۵۸۸

۷۳۵

۱۳۳۱

۳۶۹

۲۰۳

۵۷۲

۲۲

۵۱

۷۳

۳۸۴۲

۲۶۲۲

۶۴۷۲

۳-۵-۲- حجم نمونه
با در اختیار داشتن حجم جامعه آماری برای تعیین حجم نمونه مورد نیاز تحقیق از فورمول کوکران استفاده گردید.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

می دانیم که در فرمول کوکران P نسبت یک متغیر دو حالتی و یا نسبتی از جمعیت حائز صفت معین است و مهمترین ارزش جمعیتی است که بر مبنای این نوع متغّیر برآورد می شود و بر متغیرهای تحقیق موثر است . اگرچه پیدا کردن چنین تغییری کار ساده ای نیست ولی می توان از حداکثر مقدار حاصلضرب p(1-p) که به ازای p=0/5 بدست می آید و برابر ۲۵ است استفاده کرد به عبارت دیگر بزرگترین نمونه لازم وقتی بدست می آید که p=0/5باشد.(سرائی۱۳۷۲)
پس در فرمول بالا:
n= حجم نمونه آماری
N= حجم جامعه آماری(۶۴۷۲)
p= نسبت وجود صفت در جامعه آماری . در اینجا واریانس در سطح حداکثر درنظر گرفته شده و و بنابر این مقدار ۵/۰ p=است.
p-1 یا q= نسبت عدم وجود صفت در جامعه آماری است . در اینجا چون ۵/۰ p= در نظر گرفته شده است ۵/۰q= می باشد.
t در علوم اجتماعی و علوم رفتاری ضریب اطمینان(یا سطح معنی داری) ۹۵/۰ رایج است . در این پژوهش نیز ضریب اطمینان ۹۵/۰ در نظر گرفته شده است بنابر این حدود اطمینان یا همان ۹۶/۱t= می باشد.
d= دقت احتمالی مطلوب یا حداکثر خطا است که در تحقیق حاضر ۰۵/۰ در نظر گرفته شده است.
بنا بر این حجم نمونه با بهره گرفتن از فورمول کوکران برابر با ۳۶۲ تعیین گردید که جهت نواقص احتمالی ۱۰% به این تعداد افزوده گردید و تعداد ۳۹۸ نفر به عنوان حجم نمونه نهایی انتخاب گردید.
۳-۵-۳- روش نمونه گیری
باتوجه به هدف تحقیق و ویژگیهای جمعیت آماری، از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده استفاده شده است. یک نمونه تصادفی طبقه بندی شده از تقسیم عناصر جامعه به گروههایی که برهمدیگر همپوشی ندارند و طبقات نامیده می شوند و از طریق انتخاب نمونه تصادفی ساده از داخل هر طبقه، بدست می آید(شیفر و دیگران، ۱۳۸۲) قدم اول در انتخاب این شیوه این است که بطور واضح طبقه ها را مشخص کنیم . به نحوی که هر عنصر یا فرد از جمعیت فقط و فقط به یک طبقه تعلق داشته باشد و بدین ترتیب واریانس داخل طبقات کم شود. آنگاه بطور مستقل از هر طبقه یک نمونه تصادفی ساده انتخاب می شود. نمونه گیری طبقه ای خود به دو صورت متناسب و نامتناسب صورت می گیرد. در نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده متناسب(نسبی) تعداد نمونه ها از هر طبقه به اندازه نسبت آن طبقه در جامعه آماری است، درحالیکه در نامتناسب این نسبت رعایت نمی شود.
در این پژوهش دانشکده های مختلف دانشگاه ملاک تعیین طبقات می باشند از این رو جامعه آماری به هشت طبقه تقسیم گردیده است و نمونه مورد نظر به صورت متناسب و تصادفی از بین دانشجویان هر دانشکده انتخاب گردیده است. حجم نمونه مورد نیاز طبق جدول زیر تعیین گردیده است:
جدول شماره۳-۶- برآورد حجم نمونه

دانشکده

جامعه آماری

حجم نمونه

زن

مرد

تعداد کل

تروریسم دولتی: به استفاده دولتها از خشونت و سرکوب علیه گروه ها یا مردم آن کشور یا یک کشور دیگر اطلاق می گردد. این نوع از تروریسم می تواند توسط خود نیروهای رسمی حکومت مانند پلیس یا ارتش انجام شود مانند اسرائیل علیه مردم فلسطین یا انجام آن به گروه های تروریستی و شبه نظامی مورد حمایت دولت سپرده شود.
سایبر تروریسم: یکی دیگراز انواع تروریسم معرفی شده که به تلاقی تروریسم و فضایی سایبر اقدام به از کاراندازیسیستم های اطلاعاتی می نماید.
تروریسم آزاد :تروریسم آزاد به اقدامات تروریستی لقب داده شده که بدون حمایت یا وابستگی به سازمانهای تروریستی توسط افراد یا گروه های کوچک با هدف شخصی ،بشر دوستانه ، یا حمایت از حمایت محیط زیست انجام می شود.
تروریسم هسته ایی : این نوع تروریسم به اقداماتی گفته می شود که در آن از تسلیحات هسته ای علیه مردم و غیر نظامیان استفاده می شود این نوع اقدام شامل استفاده از بمب ها و موشکهای هسته ایی علیه اهداف غیر نظامی و همچنین اقدام علیه راکتورها یا مخازن و انبارها و زاغه های محل نگهداری تجهیزات و سلاح های هسته ای و در نتیجه ایجاد فاجعه در یک منطقه یا کشور می گردد.
بیو تروریسم: به اقدامات تروریستی اطلاق می شود که در آن از تسلیحات یا مواد کشنده بیولوژیک برای اهداف غیر نظامی استفاده می شود که نمونه های معروف آن پاکت های حاوی میکروب آنتراکس در ایالات متحده در سال ۲۰۰۱ و حمله فرقه امریکایی راج نیش آمریکایی با بهره گرفتن از باکتری سالمنلادر بارهای شهر آریگان در سال ۱۹۸۴ می باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تروریسم شیمیایی : به اقدامات تروریستی اطلاق می شود که از مواد و عوامل شیمیایی در بمب ها و یا موشک ها از این نوع حمله بیشتر در جنگ های میان کشورها استفاده شده است .
تروریسم کشاورزی : با بهره گرفتن از تاکتیک های بیو تروریسم با هدف نابودی مزارع مواد غذایی نظیر غلات انجام می گیرد . این نوع تروریسم تاکنون نمونه ای نداشته اما تاکید شده این تروریسم پاشنه آشیل کشورهای غربی است و به آن توجه خاص دارند.
تروریسم جنایی : ناظر به اقدامات تروریستی تشکیلاتی با مطامع مشخص می باشد.
تروریسم انتحاری : فعالیت آنها به سوی فرهنگ ها و دانش نامه ها است. تروریسم انتحاری به معنای قربانی شدن خود خواسته فرد برای یک حمله تروریستی است. وبیشتر از اواخر قرن بیستم رایج گردیده اقدامات تکفیریان می تواند مصداق بارز تروریسم دینی یا مذهبی باشد. در این قسمت به بررسی موضوع تروریسم و میزان مسئولیت تکفیریان و کشورهای حامی آنان در قبال اعمال خود در عرصه بین المللی خواهیم پرداخت. کشورهای جهان سوم ضمن اصرار بر اولویت تعریف تروریسم بین المللی تاکید داشتند که باید جامعه بین المللی به مفهوم مشخص از این واژه دست یابد و سپس برای مقابله با آن راهکارهایی مناسب اتخاذ نماید. آن ها بر این اساس خواهان برگزاری یک کنفرانس بین المللی برای تعریف و تبیین واژه تروریسم و تفاوت آن با جنبش های رهایی بخش بر اساس قطعنامه ۳۰۳۴ مجمع عمومی که از مشروعیت مبارزات نهضت های آزادی بخش ملی حمایت می نمود شدند. قطعنامه مذکور منشاء اختلاف نظر بین نمایندگان شرق و غرب بود . بیشترین هراس کشورهای در حال توسعه محدود شدن فعالیت جنبش های رهایی بخش بود. به اعتقاد این کشورها هر گونه تلاش برای تعریف تروریسم نبایستی خللی بر فعالیت گروه های رهایی بخش دارد می آورد.لذا این کشورها در احلاس چهل و ششم اعلام نمودند که تشکیل یک کنفرانس جهانی به پایان دادن به اختلافات نظرهای موجود بر سر تعیین اعمال تروریستی و تداخل عمدی تروریسم با مبارزات آزادی بخش کمک خواهد کرد. مشکل ناشی از فقدان تعریف شناخته شده و دقیقی از نهضتهای آزادی بخش و تروریسم بود . تعدادی از کشورهای جهان سوم توسل این نهضتها به خشونت را در مقوله تدابیر دفاع مشروع از خود در مقابل استعمار تلقی می نمودند ولی نگرش تعدادی دیگر از آنها بر مبنای لزوم رعایت حقوق بشر در مبارزات کسب استقلال بود یعنی کشتار ، بدون تمایز افراد نظامی و غیر نظامی در کنار مبارزات رهایی بخش را در محدوده تروریسم قرار می دادند. خواسته کشورهای جهان سوم در قطعنامه ۱۹۹۱ در مجمع عمومی به تصویب رسید تجلی یافت . در این قطعنامه بر اصل غیر قابل انکار حق تعیین سرنوشت مردمی که تحت استعمار بودند و مشروعیت جنبش های رهایی بخش تاکید شده بود. پس از اجلاس چهل و ششم به دلیل گسترش اقدامات خشونت آمیز در کشورهای در حال توسعه موضع کشورهای مدافع تشکیل یک کنفرانس بین المللی برای تعریف تروریسم تضعیف و به غرب نزدیکتر گردید. همچنین اصرار بر تمایز بین اعمال تروریستی و مبارزات رهایی بخش کمرنگ شد. این موضوع در بیانیه ای تحت عنوان «اقدام برای محو تروریسم بین المللی» که به تصویب مجمع عمومی رسییدانعکاس یافت. در بیانیه مذکور به تفاوت میان تروریسم و مبارزات رهایی بخش اشاره ای نشده و تروریسم به هر شکل و انگیزه ای محکوم گردیده بود. و ضمن شناسایی کلیه شیوه ها و رفتارهای تروریستی به مثابه اعمال جنایی و غیر قابل توجیه در قسمت اجرایی از دولتها خواسته شده بود که بطور هماهنگ برای حل معضل تروریسم اقدام نمایند. مواضع کشورهای غربی :این کشورها تعریف تروریسم را نه مثبت و نه عملی میدانستند. از دیدگاه آنها معضل تروریسم چنان حاد بوده که اتخاذ تدابیری برای مبارزه با آن بر تعریف این واژه اولویت داشت و موثرترین و بهترین راه مقابله با تروریسم برخورد موردی یعنی روبهرو شدن با موارد مختلف تروریسم و تصویب کنوانسیونهایی برای مقابله با آن بود .دولتهای غربی عضو شورای امنیت از تعمیم مفهوم تروریسم فارغ از علل و انگیزه ارتکاب آن حمایت می نمودند. این امر کاملا قابل درک است زیرا به این ترتیب بستری مناسب برای ارتباط دادن مسئله تروریسم با تهدید صلح فراهم می شد و شورای امنیت این امکان را می یافت که بطور سلیقه ای با تاکید بر فصل هفتم منشور با بحرانهای بین المللی رو به رو گردد.تروریسم در هنگام تصویب کنوانسیون‏هاى چهارگانه ژنو به اندازه امروز نه وجود داشت و نه جدى گرفته مى‏شد. از این‏رو در چهار کنوانسیون مفصل تصویب‏شده، تنها یک ماده از کنوانسیون چهارم حاوى مقرراتى در خصوص تروریسم است. ماده ۳۳ این کنوانسیون مقرر مى‏دارد: «هیچ شخص مورد حمایتى را براى جرمى‏ که او شخصاً مرتکب نشده نمى‏توان مجازات کرد. مجازات‏هاى دسته جمعى همچنین تمامى تدابیر رعب‏آور و تروریسم ممنوع است».
بر اساس ماده ۳۳، تروریسم نه به خودى خود، بلکه به عنوان یکى از آثار مجازات‏هاى دسته‏جمعى قرار گرفته است و اینکه این‏گونه مجازات‏ها از سوى دولت نسبت به افراد اعمال شود. پس در حقیقت این ماده اشاره‏اى به تروریسم دولتى دارد.^[۳۴۱] اگرچه کنوانسیون‏هاى ژنو با شناسایى نقض‏هاى شدید مقررات خود به عنوان جنایت جنگى، چنین نقض‏هایى را قابل پیگرد دانسته‏اند، ولى متأسفانه کنوانسیون چهارم ژنو نقض مقررات ماده ۳۳ خود را جزء نقض‏هاى شدید یا فاحش در نظر نگرفته است؛ ازاین‏رو مطابق با این کنوانسیون، اعمال تروریستى مندرج در ماده مذکور قابل تعقیب‏ کیفرى در سطح بین‏المللى نیست.^[۳۴۲] اما در بند ۲ ماده ۵۱ پروتکل اول الحاقى ۱۹۷۷ به کنوانسیون‏هاى چهارگانه ژنو که مربوط به حمایت از قربانیان در درگیرى‏هاى مسلحانه است، ارتکاب اعمال تروریستى علیه سکنه و افراد غیرنظامى ممنوع اعلام شده است. این ماده با عنوان حمایت از سکنه غیرنظامى چنین مقرر مى‏کند: «سکنه غیرنظامى فى‏نفسه و همچنین افراد غیرنظامى نباید هدف حمله قرار گیرند. اعمال و تهدیدهاى خشونت‏آمیزى که هدف اولیه آنها ایجاد جو ترور در میان سکنه غیرنظامى باشد ممنوع است».
پروتکل علاوه بر این ماده، در ماده ۳۷ خود نیز به نحو ضمنى اعمال و روش‏هاى تروریستى را محکوم کرده است. به موجب بند یک این ماده: قتل، مجروح یا اسیر کردن یکى از افراد دشمن با توسل به نیرنگ ممنوع است. اعمالى که باعث برانگیختن حس اعتماد یکى از افراد دشمن گردیده و او را متقاعد سازد که طبق حقوق بین‏الملل قابل اعمال در مخاصمات مسلحانه حق دارد از حمایت برخوردار شود یا وظیفه دارد حمایت خود را اعطا نماید و منظور آن باشد که به این حس اعتماد خیانت شود، نیرنگ محسوب مى‏شود. عمل ذیل از مصادیق نیرنگ مى‏باشد: «تظاهر به غیرنظامى بودن و برخوردارى از وضعیت غیررزمنده». برخى از فعالان کمیته بین‏المللى صلیب سرخ همچون «هانس پیتر گاسر» معتقدند به استناد این ماده نیز مى‏توان تروریسم را در درگیرى‏هاى مسلحانه ممنوع دانست. بنا به نظر «گاسر» سیاست حمله و اختفا یا فرار تروریست‏ها در حقیقت نه یک اقدام جنگى که یک عمل تروریستى است که در قالب نیرنگ علیه نیروهاى نظامى ارتکاب شده و ممنوع است. این استدلال «گاسر» ریشه در اصل تفکیک در حقوق بشردوستانه دارد.^[۳۴۳]
پروتکل الحاقى اول برخلاف کنوانسیون چهارم ژنو نقض مقررات مندرج در مواد ۵۱ و ۳۷ خود را صراحتاً جزء نقض‏هاى شدیدى دانسته که جنایت جنگى در نظر گرفته خواهند شد. بند ۴ ماده ۵۱ پروتکل اول الحاقى نیز حملات کورکورانه را ممنوع مى‏کند. حملاتى که علیه یک هدف نظامى خاص صورت نمى‏گیرد یا با بهره گرفتن از روش‏ها و وسایل جنگى انجام مى‏شود که نمى‏توان آنها را به یک هدف نظامى خاص محدود کرد، کورکورانه تلقى مى‏شوند. تردیدى نیست که «اعمال تروریستى» مشمول ممنوعیت‏هاى مقرر در این ماده هستند، زیرا هدف اصلى از این اعمال ایجاد وحشت در بین سکنه غیرنظامى است. نمونه بارز تروریسم در درگیرى‏هاى مسلحانه بین‏المللى را مى‏توان جنگ ایالات متحده آمریکا با القاعده در کشور افغانستان دانست که با فروپاشى حکومت طالبان فعالیت‏هاى خود را آغاز کردند و البته عقاید و معیارهاى آنها متفاوت با تکفیرى‏هاست. این گروه، برخلاف تکفیرى‏ها، داعیه تشکیل حکومت و امت اسلامى نداشتند.
قواعدى که اقدامات تروریستى را در چارچوب مخاصمه مسلحانه غیربین‏المللى ممنوع مى‏کند اساساً مشابه آن قواعدى است که این اقدامات را در مخاصمه مسلحانه بین‏المللى ممنوع مى‏کند. ماده ۳ مشترک در یک عبارت‏پردازى کلى بدون اشاره مستقیم‏ به تروریسم، بسیارى از اقدامات تروریستى را عملًا ممنوع مى‏کند. بر طبق آن، با غیرنظامیان باید با اصول انسانیت رفتار شود. گروگان‏گیرى، رفتار بى‏رحمانه، آزار، شکنجه و … ممنوع است. متأسفانه ماده ۳ مشترک کنوانسیون‏هاى چهارگانه ژنو هیچ تعریفى از درگیرى‏هاى مسلحانه غیربین‏المللى ارائه نمى‏دهد و صرفاً به احصاى حداقل حقوق حاکم در حین درگیرى بسنده مى‏کند. با این حال، خوش‏بختانه بند ۱ ماده ۱ پروتکل دوم الحاقى ۱۹۷۷ به تعریف چنین درگیرى‏اى اهتمام ورزیده است. بر اساس این ماده، درگیرى مسلحانه غیربین‏المللى درگیرى‏اى است که در سرزمین یک دولت عضوِ پروتکل، بین نیروهاى مسلح آن دولت و گروه‏هاى مسلح مخالف یا میان چنین گروه‏هایى با هم (سوریه و عراق با داعش یا جبهه النصره، نیجریه با بوکوحرام) تحت فرماندهى مسئول صورت مى‏گیرد و آنچنان کنترلى را بر بخشى از سرزمین آن دولت اعمال مى‏کنند که آنها را قادر به اجراى عملیات هماهنگ و پایدار نظامى مى‏کند. دقت در این ماده، سه شرط را براى شناسایى یک درگیرى مسلحانه لازم مى‏داند:
۱٫ وجود درگیرى مسلحانه؛
۲٫ داشتن فرماندهى مسئول؛
۳٫ اعمال کنترل مؤثر بر بخشى‏هایى از سرزمین دولتى که در آن درگیرى داخلى در جریان است.
تعریف مندرج در بند ۱ ماده ۱ پروتکلِ دوم به صورت عرفى درآمده است و این به این معناست که حتى لازم نیست دولت‏هایى که در حال مبارزه با گروه‏هاى تکفیرى تروریست هستند به این پروتکل‏ها پیوسته باشند.^[۳۴۴] همچنین ماده ۴ (پاراگراف ۲) و ماده ۱۳ (پاراگراف ۲) پروتکل الحاقىِ دوم نیز مؤید این امر هستند. به موجب این مواد، اعمال و تهدیدهاى خشونت‏آمیزى که هدف اولیه آن گسترش ترور و وحشت در میان جمعیت غیرنظامى باشد ممنوع است. مواد ۴ و ۱۳ به صراحت از عناوین «ترور» و «تروریسم» استفاده مى‏کنند. البته اگر این اقداماتِ تروریستى در مخاصمه مسلحانه غیر بین‏المللى منجر به نقض فاحش کنوانسیون‏ها و پروتکل‏هاى الحاقى شوند مى‏تواند جنایت جنگى تلقى شده، مشمول صلاحیت جهانى کشورهاى عضو یا حتى صلاحیت دیوان بین‏المللى کیفرى واقع شوند. پرسش اصلى این است که این تعهدات بر کدام یک از طرفین بار مى‏شود. در مخاصمه مسلحانه غیربین‏المللى، دست‏کم یکى از طرفین، دولت نیست. براى طرف دولتى کلیه تعهدات معاهده‏اى (بر طبق اصل وفاى به عهد) و آن قسمت از قواعدى که جنبه عرفى یافته است بار مى‏شود. ماده ۳ و پروتکل دوم چنین تعهداتى را براى نیروهاى مخالف دولت و اعضایشان بار مى‏کند، چراکه یکى از شرایط تلقى یک درگیرى داخلى به عنوان یک مخاصمه مسلحانه، توانایى طرفین به رعایت قواعد حقوق بشردوستانه است. لذا اعضاى گروه‏هاىِ مخالفِ دولت نیز باید به ممنوعیت اقدامات تروریستى توجه کنند. فرمانده نیروهاى مسلح مخالف، به اجرا و رعایت این قواعد متعهد هستند و باید همه اقدامات لازم را براى اجراى قاعده ممنوعیت اقدامات تروریستى انجام دهند. این گروه‏ها بایستى اقدامات ضرورى را براى پى‏گیرى و مجازات مرتکبان اقدامات تروریستى، به ویژه مرتکبانى که جزء نیروهاى آنها بوده یا تحت کنترلشان هستند انجام دهند. لذا ممنوعیت انجام اقدامات تروریستى در یک مخاصمه مسلحانه غیربین‏المللى براى هر دو طرف بار شود؛ چه دولت و چه سازمان‏هاى مسلح مخالف دولت. در کل باید خاطر نشان کنیم که ممنوعیت توسل به اقدامات تروریستى منطقاً در حقوق مخاصمات مسلحانه غیربین‏المللى نیز همچون مخاصمات مسلحانه بین‏المللى تثبیت شده است. در مخاصمه مسلحانه داخلى نیز اقدامات تروریستى ممنوع است. این حتى در خصوص مخاصمات مسلحانه‏ غیربین‏المللى مهم‏تر نیز هست، چراکه مخاصمات مسلحانه غیر بین‏المللى عمدتاً مبتنى بر جنگ نامتقارن بوده، آبستن ارتکاب اقدامات تروریستى است. دولت‏ها باید اولًا از ارتکاب عمل تروریستى در مخاصمات مسلحانه غیر بین‏المللى اجتناب ورزند؛ و ثانیاً کلیه تلاش‏هاى لازم را براى جلوگیرى از ارتکاب عمل تروریستى توسط افراد خصوصى یا در سرزمین تحت صلاحیتشان انجام دهند. رویه بین‏المللى هم پس از تصویب پروتکل دوم الحاقى، به ویژه اساس‏نامه‏ها و رویّه‏هاى محاکم کیفرى بین‏المللى رواندا، یوگسلاوى سابق و دیوان کیفرى بین‏المللى، نقض‏هاى شدید پروتکل دوم الحاقى را نیز به عنوان یک جنایت بین‏المللى و به تعبیر دقیق‏تر یک جنایت جنگى واجد ویژگى صلاحیت جهانى دانسته‏اند.^[۳۴۵]
بند چهارم ماده ۴ اساس‏نامه دادگاه کیفرى رواندا، به طور ویژه تصریح مى‏کند: اقدامات تروریستى، ماده ۳ مشترک کنوانسیون‏هاى ژنو و پروتکل دوم الحاقى را نقض مى‏کنند. به علاوه، وقتى مظاهر خاص تروریسم واجد عناصر جرم جنگى باشند؛ یعنى در خلال درگیرى مسلحانه یا در ارتباط با آن واقع شوند، در چارچوب ماده ۴ اساس‏نامه دیوان کیفرى بین‏المللى رواندا (در خصوص نقض ماده ۳ مشترک کنوانسیون‏هاى چهارگانه ژنو و پروتکل الحاقى)، مواد ۲۳ و ۳ اساس‏نامه دادگاه کیفرى یوگسلاوى سابق (در خصوص نقض‏هاى فاحش کنوانسیون‏هاى چهارگانه ژنو و نقض مقررات یا عرف جنگ و ماده‏^[۳۴۶] ۸ اساس‏نامه دیوان کیفرى بین‏المللى قرار مى‏گیرند وهمان‏طور که گفته شد به صورت عرفى درآمده است. حتى اگر دولت‏هاى درگیر تروریسم عضو دیوان کیفرى بین‏المللى هم نباشند مى‏توان از طریق شوراى امنیت وضعیت این کشورها را به دیوان ارجاع داد. با این اوصاف، شرایط لازم براى تحقق جرم جنگى شامل موارد ذیل است:
۱٫ جرم باید در حین مخاصمه مسلحانه بین‏المللى یا داخلى صورت پذیرد. در غیر این صورت، جرم ضدبشرى قلمداد مى‏شود.
۲٫ فعل ارتکابى باید نقض فاحش و گسترده مقررات را در پى داشته باشد. بنابراین، اقدامات خشونت‏آمیز پراکنده و انفرادى مبین جرم جنگى نخواهد بود.
۳٫ اقدامات ارتکابى باید در قالب برنامه و سیاست عمومى باشد. این شرط، بیانگر عنصر معنوى جرم و آگاهى به آثار اقدام ارتکابى است.^[۳۴۷]
به نظر مى‏رسد جنگ تکفیرى‏هاى تروریست را با دولت‏هاى مرکزى باید در زمره حقوق مخاصمات مسلحانه داخلى گنجاند. زیرا در حال حاضر گروه‏هاى تروریستى‏ مثل داعش، جبهه النصره و غیره در سوریه و شام یا بوکوحرام در نیجریه، داعیه ایجاد حکومت اسلامى و امت واحد اسلامى را دارند. بنابراین با تصرف سرزمین‏هاى عراق، سوریه و نیجریه، اعمال کنترل مؤثر و داشتن یک مرکز فرماندهى، با دولت‏هاى حاکم در حال جنگ‏اند. بر اساس قواعد یادشده، رعایت حقوق جنگِ بشردوستانه در حین این درگیرى‏ها براى هر دو طرف (هم دولت درگیر و هم گروه تروریست) منطبق با اسناد بین‏المللى و حقوق عرفى واجب است.
گفتار چهارم: تروریسم مذهبی
تروریسم مذهبی یا تروریسم جدید^[۳۴۸] پس از حملات یازدهم سپتامبر سال ۲۰۰۰ وارد ادبیات حقوق بین الملل گردید. تروریسم مذهبی که تمام ویژگی های تروریستی دارد صرفاً به دلیل انگیزه های مذهبی علیه سایر پیروان همان دین یا دین های دیگر استفاده می شود. تروریسم انتحاری^[۳۴۹]، که یکی از شاخه های اصلی تروریسم جدید است، با رشد فزاینده ای در سالهای اخیر مواجه بوده است و هر چند به لحاظ تعداد عملیات انتحاری، تنها ۳ درصد اقدامات تروریستی بین سال های ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۳ را شامل شده است ولی ۴۸ درصد کشتار را به خود اختصاص داده است.^[۳۵۰] ظهور تکفیرى‏ها به عنوان تروریست مذهبى در منطقه خاورمیانه و برخى کشورهاى قاره آسیا علل و عوامل مختلفى دارد: فقر اقتصادى، فقر فرهنگى،^[۳۵۱] حکومت‏هاى دیکتاتورى، بى‏عدالتى، نقض فاحش حقوق بشر، وجود ساختارهاى قبیله‏اى و عشیره‏اى،^[۳۵۲] رقابت‏هاى فرقه‏اى و مذهبى‏^[۳۵۳] و دخالت بیگانگان‏^[۳۵۴] از جمله آنهاست که از حوزه بحث حقوقى ما خارج است. اما از بعد حقوقى، ظهور این شکل از تروریسم در حال حاضر موجب ترویج نوعى افراطى‏گرى خشن توسط گروه‏هاى متفاوت تکفیرى شده است؛ گروه‏هایى که سازمان ملل متحد و دیگر کشورها آنها را تروریستى معرفى مى‏کنند. اعمال غیرانسانى و خشونت‏آمیز تکفیرى‏ها در لبنان، مصر، نیجریه (بوکوحرام)، سوریه (سلفى‏ها)، رفتارهایى مانند قتل عام مسلمانان و به‏ویژه شیعیان (غیرنظامیان)، بریدن سر انسان‏هاى بى‏گناه و تبدیل سر آنها به توپ فوتبال، شکنجه، آزار و اذیت، گروگان‏گیرى، خوردن گوشت قربانیان، تجاوز گسترده به زن‏ها، نابود کردن آثار مذهبى، فرهنگى و تاریخى، صدور فتواهاى عجیب از سوى مفتى‏ها و رهبرانشان، و به طور کلى عدم رعایت حقوق بشر و حقوق بشردوستانه موجب تروریست خوانده شدن از سوى سازمان‏ها و نهادهاى بین‏المللى شده است. می توان سابقه تاریخی شکل گیری تروریسم مذهبی تکفیریان را به عبدالله عزام دانست. عبدالله عزام از اولین اشخاصى است که براى شرکت در جهاد علیه شوروى براى اشاعه افکار خود به افغانستان رفت. وى تنها راه موفقیت در استقرار جامعه اسلامى را جهاد علیه دشمنان اسلام مى‏دانست، او به یکى از رهبران برجسته جهاد تبدیل شد و در بیست و چهارم نوامبر ۱۹۸۹ م. به همراه پسرش و در راه رفتن به نماز جمعه در پیشاور پاکستان ترور شد.^[۳۵۵]
عبدالله عزام بسیار متأثر از شخصیت سید قطب بود. با تمجید از قطب، از وى به‏عنوان «غول تفکر اسلامى» یاد مى‏کند. معتقد است که قطب در آستانه انقلاب ۱۹۵۲ م. مصر، تنها مدت کوتاهى با دولت مصر همراهى کرد، زیرا ویژگى صداقت‏طلبى او هرگونه ارتباط او را با سیاست‏مداران حاکم، محال کرده بود. وى جهاد در راه خدا را معامله‏ با خدا و وظیفه هر انسان مؤمنى مى‏داند و معتقد است هیچ جهادى بدون قتل و قتال جهاد نیست. عزام همانند سید قطب از رقص و پاى‏کوبى آمریکایى‏ها به هنگام ترور حسن البناء، رئیس حزب اخوان المسلمین ناخشنود بود و آن را عملى ناشایست بیان مى‏کرد.^[۳۵۶] عبدالله عزام، تنها راه‏حل برپایى حکومت اسلامى را جهاد با دشمنان اسلام مى‏داند و با یارگیرى از کشورهاى مختلف، براى جهاد در افغانستان، زمینه‏ساز سیاست خشونت و گردهمایى یک نیروى فراملى به نام سازمان القاعده و تشکیل یک نیروى قوى افراطگرا مى‏شود. او در اصل از بنیان‏گذاران جنبش اسلامى فلسطین بود و قصد داشت در افغانستان پایگاهى براى جهاد در کشورهاى دیگر بنا کند، پس از حمله نیروهاى روس در سال ۱۹۷۹ م. به افغانستان، به کشورهاى مختلف سفر کرد، تا نیروهاى جوانى براى جهاد در افغانستان جمع‏آورى کند. او معتاد به جهاد بود.
اسامه بن لادن یک اشرف‏زاده شهرت‏طلب و داراى نفوذ فراوان در بین سرمایه‏داران و جوانان عرب و حتى ناراضیان خانواده سلطنتى آل‏سعود بود. فعالیت‏هاى نظامى و آموزشى اسامه هم براى آمریکا و هم براى عربستان سعودى به عنوان زنگ خطرى جدى تلقى گردید، به سبب ممنوع الخروج‏ قرارگرفتن فرزندانش از عربستان، نسبت به آمریکا و شاه‏فهد شدیداً ناراحت شده بود.^[۳۵۷] حمله به نیروهاى آمریکایى در ظهران را یک جنگ مقدس و جهاد خواند و تأکید داشت سربازان آمریکایى باید خاک عربستان سعودى را ترک کنند. چون آن‏ها مسلمان نیستند و تا وقتى که آمریکا نیروهاى نظامى‏اش را از خاک عربستان سعودى بیرون نکند، وى در خارج از آمریکا، هر نوع ساختمان و سفارت‏هاى آمریکایى را تخریب خواهد کرد. معتقد بود که طبق دستور آمریکا چهارفرزندش در عربستان سعودى تحت‏نظر قرار گرفته‏اند، در این صورت چه‏طور ممکن است در برابر فهد و آمریکا خاموش باشد؟^[۳۵۸] دو اعلامیه از بن‏لادن صادر شد که در آن‏ها سعى مى‏کند سیاست خشونت را مقدس نشان دهد. اولین اعلامیه در ۲۶ آگوست ۱۹۹۶ م. و تحت عنوان «اعلامیه جهادى علیه آمریکا که دو سرزمین و مکان مقدس را اشغال کرده است» و رژیم عربستان هم، شریعت اسلامى را، کنار گذاشته و به‏ نیروهاى خارجى اجازه داده تا کشور را اشغال کنند.^[۳۵۹] اعلامیه دوم در ۲۳ فوریه ۱۹۹۸ م. و تحت عنوان «جبهه جهانى اسلامى براى جهاد علیه یهودیان و نصرانیان است» برآن است که سالیان متمادى ایالات متحده مقدس‏ترین سرزمین‏هاى اسلام یعنى شبه‏جزیره عربستان را اشغال کرده است و ثروت این سرزمین را به یغما برده است، حاکمانش را کنترل و مردمانش را تحقیر مى‏کند؛ هم‏چنین به‏دنبال تحریم اعمال شده آمریکا بر عراق، بالغ بر یک میلیون نفر کشته شده‏اند و هدف اصلى آمریکا حمایت از دولت یهودى و منحرف‏کردن افکارعمومى، از فلسطین و قتل‏عام مسلمانان آن‏جاست. بنابراین تنها پاسخ مناسبى که مسلمانان مى‏توانند به این خیانت بدهند، جهاد است.^[۳۶۰]
ایمن ظواهرى تا زمان حیات بن‏لادن نفر دوم سازمان القاعده به حساب مى‏آمد و پس از اسامه بن لادن، وى نقش اول در سازمان القاعده را بازى مى‏کند. او در سال ۱۹۹۳ م. به ریاست الجهاد رسید و با آشنایى با بن‏لادن بنیان‏گذار سازمان القاعده در سال ۱۹۹۸ م. الجهاد را با القاعده ادغام کرد، رادیکالیسم قوت مضاعف، یافت و هنوز به فعالیت خود ادامه مى‏دهند.^[۳۶۱] ظواهرى معتقد است که باید جهاد را به سطح جهانى کشیده و در جبهه‏هاى مختلف و به ویژه علیه ایالات متحده و متحدانش، یعنى اسرائیل و رژیم‏هاى سکولار خاورمیانه درگیر شد.^[۳۶۲] ایالات متحده از القاعده در مقابل حمله نظامى اتحاد جماهیر شوروى سابق به افغانستان براى تضعیف کمونیست با ارسال موشک‏هاى ضدهوایى استینگر به بن‏لادن و کمک‏هاى مالى از طریق بانک بین‏المللى سرمایه در افغانستان حمایت کرد و از طرفى کمک به القاعده براى محدود سازى ایران و ایدئولوژى انقلاب اسلامى بود که با یارى‏رساندن به جنبش‏هاى رادیکالیسم ضد شیعى مانند القاعده این کار را انجام داد. هدف دیگر واشنگتن از حمایت القاعده، دورکردن کانون بحران خاورمیانه از منطقه فلسطین و معرفى افغانستان به عنوان کانون جدید توجه بود.^{[۳۶۳][۳۶۴]} بسیارى از گروه‏هاى تکفیرى که بر مبناى این اندیشه شکل گرفته‏اند، به دلیل اقدامات خشونت‏بار و غیرانسانى به عنوان گروه‏هاى تروریستى شناخته مى‏شوند. در این میان وزارت امور خارجه آمریکا لیستى از گروه‏هاى تروریستى در مناطق مختلف جهان منتشر کرده که بسیارى از آن‏ها به‏وسیله شوراى امنیت سازمان ملل و نهاد اروپایى حقوق بشر نیز در لیست گروه‏هاى تروریستى آمده‏اند. لیست اعلام شده به شرح زیر مى‏باشند:سازمان ابونیدال (آنو)، گروه ابوصیاف (اى اس جى)، تیپ شهداى الاقصا (اى اى ام بى)، القاعده (اى کیو)، القاعده در شبه جزیره عربى (اى کیو اى پى)، القاعده در ایران (اى کیو آى)، القاعده در مغرب اسلامى (اى کیو آى ام)، الشباب (اى اس)، انصار الاسلام‏، اسباط الانصار، ام شینرى‏کیو (ام)، سرزمین پدرى و آزادى باسک (اى تى اى)، حزب کمونیست فیلیپین، ارتش نوین خلق (سى پى پى/ ان پى اى)، جماعه الاسلامیه (آى جى)، حماس‏، حرکه الجهاد الاسلامى (اچ یو جى آى)،حرکه الجهادى الاسلامى بنگلادش (اچ یو جى آى- ب)، حرکه المجاهدین (اچ یو ام)، حزب الله،‏ اتحاد جهاد اسلامى (آى جى یو)، جنبش اسلامى ازبکستان (آى ام یو)، جیش المحمد (جى اى ام)، جماعه اسلامیه (جى آى)، جندالله،‏ کاهانه چاى،‏ کتایب حزب الله (کى اچ)، حزب کارگران کردستان (پ ک ک)، لشکر الطیبه (ال تى)، لشکر جهنگوى (ال جى)، گروه مبارزه اسلامى لیبى (ال آى اف جى)، گروه مبارزان اسلامى مراکش (جى آى سى ام)، جهاد اسلامى فلسطین- حزب شقاقى (پیآیجى)، جبهه خلق براى آزادى فلسطین (پى اف ال پى)، جبهه خلق براى آزادى فلسطین- فرماندهى عمومى (پى اف ال پى- جى سى)، راه درخشان (اس ال) و تحریک طالبان پاکستان (ت ت پ). برخی از گروه ها که به شدت مورد تحریم جامعه جهانی هستند به شرح ذیل می باشند:
ابوالأعلى المودودى و جماعت اسلامى:
ابوالأعلى المودودى جماعت اسلامى را در سال ۱۹۳۹ میلادى در هند و سپس در سال ۱۹۴۱ در پاکستان تأسیس کرد که متأثر از گروه اخوان المسلمین مصر بود. ابوالأعلى المودودى از بزرگان تکفیرى به حساب مى‏آید که در بسیارى از احادیث پیامبر تشکیک کرد و اندیشه او شامل تکفیر جامعه و حکومت جدا از هم است. محمد عماره قائل به این است که: ابوالأعلى المودودى اولین فردى است که پس از خوارج این تفکر را دوباره زنده کرده است. المودودى جامعه معاصر را تکفیر مى‏کند و آن را به جاهلیت و کفر متهم مى‏کند و هر فردى که به غیر حکم خدا حکومت کند تکفیر مى‏کند و او را گماشته غرب مى‏داند و از این‏جا مى‏بینیم که المودودى در تفکراتش دو مبدا اساسى داشت و آن جاهلیت و تکفیر بود.
گروه اخوان المسلمین:
گروه اخوان المسلمین به رهبرى حسن البنا در مصر پدید آمد، هدف آنان تصحیح، تغییر و ساخت نهادهاى اسلامى و مشارکت در جامعه مدنى و ورود به فضاى سیاسى بود سرانجام آنان در سال‏هاى اخیر به فضاى سیاسى وارد شدند و حکومت را به دست گرفتند و دکتر محمد مرسى رئیس جمهور مصر شد. گروه اخوان المسلمین زمانى به تکفیر معتقد شد که جریان قطبى در آن حاکم شد که تحت تأثیر سید قطب بود و آویز خود تا حد زیادى تحت تأثیر ابوالأعلى المودودى بود. سید قطب در مورد جاهلیت و تکفیر بسیار سخن گفته بود که باعث شد جمال عبدالناصر او را در سال ۱۹۶۶ اعدام کند. اخوانى‏ها به تکفیر حکومت بسنده نکرده و دشمنان سیاسى خود را نیز تکفیر کردند.
القاعده أیمن الظواهرى‏
اندیشه تکفیر با ایمن الظواهرى که یکى از مهم‏ترین مسئولین القاعده در افغانستان محسوب مى‏شود متبلور شد. وى دمکراسى را تکفیر کرد و هرکس را بر اساس شریعت حکومت نکند کافر دانست، چون دمکراسى را حکومت مردم مى‏دانست، و نظام‏هاى جایگزین شرع خداوند در سرزمین‏هاى اسلامى را به علل زیر خارج از امت اسلامى دانست:
* عدم حکم به شریعت خداوند؛
* استهزا شریعت؛
* حکومت دمکراسى، زیرا دمکراسى را به‏خاطر اینکه حق تشریع را از خداوند سلب مى‏کند و به مردم مى‏دهد شرک به خدا مى‏داند؛
*حلال دانستن محرمات و تحریم حلال، اصل این مبدأ در ماده ۶۶ قانون اساسى مصر موجود است که مى‏گوید «جریمه و عقوبتى وجود ندارد مگر آنچه را که قانون اساسى آن را گناه دانسته است».
لذا مى‏بینیم که أیمن الظواهرى هر کسى که به شریعت خداوند حکومت نکند و یا آن را کوچک بشمارد تکفیر مى‏کند هم‏چنان که دمکراسى را با هر شکلى که باشد خواه مثبت باشد یا منفى و هم‏چنین مجالس شوراى مردمى و قوانینى که حلال را حرام و حرام را حلال کند تکفیر مى‏کند و این مهم‏ترین مواضع ایمن الظواهرى تکفیرى مى‏باشد که به غلو، تندروى و خشونت نامیده مى‏شود.
سلفى جهادى:
گروه سلفى جهادى در عربستان پدیدار شد، و با حضور آمریکا در سرزمین حرمین شریفین در زمان جنگ خلیج اول (کویت) مخالفت کرد و نیروهاى دشمن را کافر شمرد، به همین دلیل مؤسسه دینى رسمى سعودى به دو گروه تقسیم شد: گروهى که از تصمیمات دولت حمایت مى‏کردند و عده‏اى هم با آن به مخالفت مى‏پرداختند. یکى از این مخالفان که عربستان را به مقصد افغانستان ترک کرد و در آن‏جا القاعده جهادى را تأسیس کرد «بن لادن» بود. مجموعه‏اى از سلفى هایى که قبلا با روسیه در افغانستان مى‏جنگیدند به او پیوستند که اندیشه فکرى آنان بر این اساس بود که نیروهاى خارجى و مرتکبین گناهان کبیره و حکام تابع غرب را کافر مى‏دانستند.
گروه تکفیر و هجرت:
گروه تکفیر و هجرت از مهم‏ترین گروه‏هاى سیاسى اسلامى به اعتبار مى‏آید که براى رویارویى با دشمنانش از مبدأ تکفیر استفاده مى‏کند. این گروه در سال ۱۹۶۵ میلادى به رهبرى شیخ على اسماعیل ماهر، و عبدالعزیز زناتى و شکرى احمد مصطفى در زندان‏هاى مصر و پس از اعدام سید قطب تشکیل شد. این گروه مرتکبین کبائرى که توبه نکرده اند را تکفیر کرد و هم‏چنین حکام و علمایى که از دیدگاه خودشان در ضلالت هستند را نیز تکفیر کرد و هجرت را راهى براى فرار از دنیاى جاهلیت و فساد مى‏داند. این جریان بر تکفیر و هجرت تکیه مى‏کند و مبناى شان بسیار به خوارج نزدیک است. آنان بر مسیر فرهنگى و تاکتیکى در سه مرحله تکیه مى‏کند: دعوت مردم به افکار و بینش سیاسى آن‏ها، استضعاف به اعتبار این‏که نوعى از تقیه محسوب مى‏شود یا هجرت به بیابان‏ها و کوه‏ها و اماکن خالى و به دور از جوامع جاهلى و مهیا کردن شرایط بقا و تواجد در فضاى دینى و سیاسى.
گروه الطلیعه سلفى جهادى:
گروه دیگرى که در مصر پدید آمد گروهى به نام «الطلیعه السلفیه الجهادیه» (أنصار الشریعه) بود که به دست «احمد عشوش» تشکیل شد. او در بیانیه تاسیسى آن هدف از تشکیل را تصحیح و اصلاح وضع اسلامى از طریق دعوت مردم به توحید به خداوند متعال و عدم شرک و حکم بر طبق دستورهاى الهى و هشدار به مسلمانان از نواقض توحید و مقابله با بدعت‏ها و اصحاب آن و دعوت مسلمانان به تمسک به اسلام و آداب و اخلاق آن و خارج کردن وطن عربى از تحت سیطره استعمار آمریکایى و صهیونیستى و محاربه با شرک سیاسى که متمثل در لیبرالیسم و کمونیسم است اعلام کرد. گروه «الطلیعه» هم‏چنین جنگ و تقابل با نظام‏هاى فاسدى که طبق شریعت اسلامى حکومت نمى‏کردند را اعلام کرد و بر دعوت به اسلام و جهاد به عنوان دو بال این گروه براى نشر و حفظ اسلام تأکید ورزید.
جمعیه العدل و الإحسان:
جمعیه العدل و الأحسان توسط رهبر آن عبدالسلام یاسین در سال ۱۹۸۷ میلادى در کشور مغرب تأسیس شد. این حزب در بیانیه‏ها و نامه‏هاى خود از تکفیر به عنوان یک ابراز اساسى استفاده کرد و بسیارى از گروه‏هاى سیاسى معتدل مانند اعضاى بسیارى از جریان بیست فوریه که در مخالفت با اوضاع بد کشور در ضمن بهار عربى انقلاب کرده بودند را تکفیر کرد هم‏چنان‏که علماى سلفى را نیز تکفیر کرد.
از مهم‏ترین جریانات مغرب گروه «التوحید و الإصلاح» است که به مثابه ستون حزب عدالت و پیشرفت به حساب مى‏آید. گروه العدل و الإحسان، البدیل الحضارى، الحرکه من اجل الامه (از براى امت) و گروه صراط المستقیم که متهم به انفجار الدار البیضاء است، گروه تکفیر و هجرت، گروه سلفى جهادى که این گروه‏ها در مجموعه‏اى از عملیات تخریبى در برخى شهرها نقش داشتند مثل: الدار البیضاء، و طاس و مکناس، وسلا، وطنجه، و تطوان، و الناظور و الیوسفیه.