تشخیص مسئله
به نتیجه رسیدن بدون تجزیه‌وتحلیل
تصمیم گرفتن بر اساس معیاری برای حدس زدن راه‌ حل ‌های عمومی

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

استفاده از این معیار برای انتخاب بهترین راه
سیال سازی دهنی هم شامل ((کار به جلو^[۱۹])) است و هم شامل تجزیه‌وتحلیل ((ابزار – هدف))؛ بنابراین، بر راهبردهای دیگر برتری دارد. از طریق سیال سازی ذهنی بهتر از روش تجزیه‌وتحلیل ابزار- هدف می‌توان به حل مسائل دست‌یافت. تحقیقات نشان می‌دهند که نتایج سیال سازی ذهنی راه‌ حل ‌های بالایی را ارائه می‌دهد. کیفیت راه ‌حل ‌ها در سیال سازی ذهنی، همانند تمثیل، به دانش بیانی خود فرد بستگی دارد. (شعبانی، تابستان۱۳۹۳ :۱۱۸ تا۱۲۱)
۲-۱-۶-۲-الگوی حل مسئله
الگوهای تدریس درواقع الگوهای یادگیری هستند. با بهره گرفتن از الگوها درحالی‌که به شاگرد در کسب اطلاعات، نظرات، مهارت‌ها و راه‌های تفکر کمک می‌شود، نحوه‌ی یادگیری نیز به آنان آموخته می‌شود. درواقع آموزش از راه الگوها باعث افزایش استعداد شاگردان در یادگیری می‌شود.
الگوهای تدریس نتیجه تلاش افرادی است که در جستجوی چگونگی یادگیری دانش‌آموزان و تأثیر رفتار معلم بر آن‌ها بوده‌اند و معلمانی که برای حل مسائل کلاس دست به تحقیق و تجربه می‌زدند. (بهمئی،۱۳۹۰: ۱۱۱)
الگوهای حل مسئله در آموزش بر مبنای ایده‌های جان دیویی (۱۹۱۶) شکل‌گرفته‌اند. در میان تمامی کمک‌های او به آموزش‌وپرورش، طرفداری او از برنامه تحصیلی بر مبنای مسائل اهمیت خاصی دارد. ازنظر او مسئله عبارت از هر موردی است که باعث ایجاد شک و تردید شود. دیویی می‌گوید مسئله‌ای که بتواند به‌عنوان یک موضوع موردمطالعه ارزشمند باشد، باید دو معیار دقیق و جدی را در برگیرد: اول آن مسئله باید برای فرهنگ مهم باشد و دوم باید برای دانش‌آموز نیز مهم بوده و به او مربوط باشد. (دونالدسی،۱۳۷۹: ۳۲۲)
۲-۱-۷- ساختار الگوی حل مسئله
مراحل اجرای الگوی حل مسئله به ترتیب زیر می‌باشد:
الف- طرح مسئله‌یا بازنمایی مشکل
مسئله را از راه‌های مختلفی می‌توان در ذهن شاگردان ایجاد کرد. انتخاب مسئله مناسب برای شروع تدریس یکی از مهم‌ترین مراحل انجام کار به شمار می‌آید. اگر مسئله توجه شاگردان را به خود جلب نکند یا برای آنان به‌اندازه کافی برانگیزاننده نباشد. کاربرد این الگو بسیار مشکل خواهد شد.
ب -جمع‌ آوری اطلاعات:
شاگرد پس از مواجه‌شدن با مسئله و تعریف آن باید با کمک و هدایت معلم به دنبال اطلاعات موردنظر بورد. منابع گردآوری اطلاعات باید ازنظر علمی معتبر باشد.
ج- ساختن فرضیه:
منظور از فرضیه‌سازی پیش‌بینی راه‌ حل ‌های احتمالی و حدسی برای حل مسئله است
د- آزمایش فرضیه
فرضیه حدسی است که بر اساس اطلاعات پیشین و شواهد موجود در برخورد با دنیای خارج در ذهن شاگرد، شکل می‌گیرد. به‌این‌ترتیب در اکثر موارد، فرضیه راه‌حل نهایی محسوب نمی‌شود. برای قبول یا رد فرضیه باید آن را بیازماییم.
هـ نتیجه‌گیری
فرایند حل مسئله باید به نتیجه‌گیری منتهی شود. بدون نتیجه‌گیری مسئله حل نخواهد شد. اساس این الگو آن است که شاگرد مشکلی را که با آن مواجه می‌شود به نحوی قابل‌قبول برای خود حل کند و مفاهیم تازه‌ای را یاد بگیرد. (شعبانی،۱۳۹۳پاییز: ۲۹۶ تا ۲۹۹)
۲-۱-۸- محاسن و محدودیت‌های الگوی حل مسئله
الگوی حل مسئله به علت فعال و سهیم بودن شاگردان در فعالیت‌های آموزشی، یکی از بهترین الگوهای تدریس به‌حساب می‌آید. البته اجرای چنین الگویی بدین معنی نیست که مسئولیت کلیه امور با شاگردان باشد، بلکه آنان در فرایند آموزش نقش فعال دارند و بیشتر مفاهیم و نکته‌هایی را می‌آموزند که بر نیازهایشان منطبق باشد. در این الگو، شاگردان احساس مسئولیت بیشتری می‌کنند و رضایت خاطر بیشتری به دست آورند و هنگام موفقیت یا شکست، خود را مسئول می‌دانند، نه معلم را. در این الگو، رشد شاگرد هدف است، نه محتوا و مفاهیم آموزشی؛ بنابراین، تمام جنبه‌های روان، اجتماعی و سرانجام کل شخصیت شاگردان را موردتوجه قرار می‌گیرد. شاگردان مطالب آموزشی را برای نمره گرفتن و امتحان دادن نمی‌آموزند، بلکه کاربرد معلومات خود را می‌دانند و به هنگام مواجهه با مسئله جدید، توانایی حل آن رادارند. آنان احساسات منفی و ضعف‌های خود را قبول می‌کنند و از مسئولیت‌های آموزشی و اجتماعی خودآگاهی بیشتری دارند؛ اما اجرای چنین الگویی بسیار مشکل است؛ زیرا احتیاج به معلمان قوی و باتجربه و پژوهشگر دارد. در چنین الگویی، فعالیت‌های آموزشی به امکانات و تجهیزات فراوان و فعالیت‌های آموزشی به مکان باز نیازمندند. تعداد شاگردان بسیار محدود باشد اگرچه به‌طورقطع نمی‌توان گفت که وجود چند نفر در کلاس کافی است. این تعداد بستگی به توانایی معلم، امکانات مالی، وسایل و روش‌ها و هدف‌های آموزشی دارد؛ ولی به‌طورکلی، تعداد شاگردان در هر کلاس نباید از ۲۰ نفر تجاوز کند. (شعبانی، ۱۳۹۳پاییز: ۳۰۱ تا ۳۰۲)
۲-۱-۹-راهکارهای موفقیت در حل مسئله
سه مجموعه عوامل تعامل با فرایند مسئله گشایی در ارتباط‌اند:
الف نگرش (علاقه، انگیزه و اعتمادبه‌نفس)
از دیدگاه افرادی که در حل مسئله ضعف دارند مسئله‌ها ناخوشایند و هراسناک‌اند. آن‌ها در اکثر مواقع خود را از مشکلات عقب می‌کشند و از تفکر راجع به آن‌ها اجتناب می‌کنند. آن‌ها خودشان را به‌عنوان مسئله گشا قبول ندارند. این افراد احتمالاً قادر به تشخیص این حقیقت نیستند که مسائل بخشی عادی از زندگی ما هستند. در زندگی همه‌ی ما انسان‌ها موانعی وجود دارد که باید بر آن‌ها غلبه کنیم و شکاف‌هایی هست که بدون هیچ ابزار حمایتی باید از روی آن‌ها رد شویم. (فیشر، ۱۳۸۵، ۱۹۰)
توانایی شناختی و حل مسئله (دانش، حافظه و مهارت‌های فکری)
تفکر مفهومی، متضمن گسترش عظیم در صُوَر حاصل از فعالیت شناختی است. فردی که قادر است به اندیشه انتزاعی بپردازد جهان خارجی را عمیق‌تر و کامل‌تر منعکس می‌کند و از پدیده‌های مورد ادراک خود، به استنتاج‌ها و استنباط‌هایی دست می‌یازد. این استنتاج‌ها و استنباط‌ها تنها بر اساس تجربه شخصی او صورت نمی‌پذیرند، بلکه بر مبنای طرح‌واره‌های تفکر منطقی که به‌طور عینی در مرحله کاملاً پیشرفته رشد و تحول فعالیت شناختی او شکل می‌گیرند نیز استوار می‌شوند.
حل مسئله از بسیاری جهات، مُدلی از فرایند‌های پیچیده‌ی عقلانی، فراهم می‌آورد. هر مسئله‌ی آشنا‌ی دوران مدرسه، عبارت است از ساختار پیچیده روان‌شناختی که در آن، هدف نهایی (که به‌عنوان پرسش مطرح‌شده در مسئله، صورت‌بندی می‌شود)، به‌وسیله شرایط خاصی، تعیین می‌گردد. تنها از طریق تجزیه‌وتحلیل این شرایط است که دانش‌آموز قادر می‌شود روابط ضروری بین اجزای ساختار موردنظر را، برقرار کند؛ و بعد، این روابط را جدا سازد و روابط غیرضروری را کنار بگذارد.
وقتی شرایط حل مسئله، در مقام تعارض باتجربه‌ی عملی و واقعی فرد قرار می‌گرفت، در اکثر مواقع، حل مسئله به‌طور کامل از محدوده قابلیت‌های گروه اصلی ازمودنی‌های ما فراتر می‌رفت. به‌محض شنیدن فرضی که متفاوت باتجربه‌ی عملی آن‌ها بود و یا آن را نقض می‌کرد، معمولاً با بی‌اعتنایی از کوشش برای حل مسئله، سرباز می‌زدند و اظهار می‌داشتند که این شرط، غلط است و این‌که ((این‌طور نیست)) و یا نمی‌تواند چنین مسئله‌ای را حل کنند.
یادداشت‌ها نشان می‌دهند که مسائلی که شرایط آن‌ها منطبق با واقعیت باشد تا چه حد راحت، حل ‌می‌شوند و تا چه میزان، برای آزمودنی‌ها دشواراست که شرایط ناهمخوان باتجربه خود را بپذیرند و به عملکردهای منطقی و صوری مرتبط با آن بپردازند. چندین آزمایش نشان می‌دهند که آزمودنی‌ها در حل مسائل همخوان باتجربه‌ی عملی موفق‌اند، اما برعکس در حل مسائلی که شرایط ذکرشده در آن‌ها با این نوع تجربه ناهمخوان است، از خود ناتوانی نشان می‌دهند. همچنین این داده‌ها نشان می‌دهند که ترغیب آزمودنی‌ها برای انجام استدلال منطقی و صوری مستقل از محتوا، به‌هیچ‌وجه کارساز نیست. (لوریا؛ ۱۳۸۲: ۱۴۷و ۱۶۸تا ۱۸۳)
ج ) تجربه– نقطه شروع برای حل مسئله (آشنایی با مضمون، محتوا و راهبردها)
رویکرد حل مسئله در تدریس بر این اعتقاد است که به‌طورکلی پایانی برای تفکر وجود ندارد و این فرایند یک فعالیت مداوم است. درواقع تفکر فعالیتی است درباره‌ی دانش که به‌منظور رسیدن یک هدف معین صورت می‌گیرد، نه یک فعالیت درباره‌ی دانشی که به‌محض فراگرفته شدن تمام می‌شود. این همان چیزی است که وایتهد^[۲۰] به‌عنوان ((واقعیت‌های بی‌نتیجه)) معرفی می‌کند. برای این‌که مسئله Y را بشناسیم، انجام دهیم یا حل کنیم، بایدX را بشناسیم. دانش ابزاری است برای عمل و ازجمله‌ی ویژگی‌های آن این است که قابل‌تغییر و تبدیل است و پایانی معین و قطعی برای آن تصور نمی‌شود. روبه‌رو کردن کودکان با چالش‌های در زندگی به آنان کمک می‌کند تا به افراد مستقلی تبدیل شوند. این روش به آن‌ها کمک می‌کند تا جهانی را که در آن زندگی می‌کنند، کشف کنند و واکنش‌های صحیحی را نسبت به مسائل آن نشان دهند. ما از کجا و چه گونه می‌توانیم به کودکان کمک کنیم تا نقطه‌ی شروعی برای بررسی و حل مسئله باشد؟
مسئله را بسط توسعه دهید. مشکلات حاصل از این موضوع را مشخص کنید. سؤال‌هایی و مسائل جدیدی را در این رابطه مطرح کنید. آیا شما می‌توانید روش جدیدی را برای حل مسئله امتحان کنید؟ چه چیزی را می‌توانید تغییر دهید؟ تاکنون چه نکته‌های جدیدی را فهمیده‌اید؟
این نکته که انسان‌ها بیش‌تر نیاز به یادآوری دارند تا آگاهی، به‌اندازه‌ی کافی موردتوجه قرار نگرفته است. اگر کودکان را به خود واگذاریم بود به‌خوبی از عهده استفاده از تجربه‌های گذشته‌ی برای حل مسائل مرتبط برنمی‌آیند. هم عوامل ساختاری و هم عوامل روان‌شناختی اهمیت دارند. نحوه‌ی ارائه‌ یک مسئله تأثیر فوق‌العاده زیادی روی توانایی کودک برای فهم و ارتباط دادن آن باتجربه‌های گذشته دارد. روشنی و سادگی در نحوه‌ی ارائه مطلب، به همواره دریافت‌های کلیدی که کودک از تجربه‌های پیشین خود دارد، بسیار مهم هستند. این‌ها به کودک کمک می‌کنند تا بر فرایند یافتن مسئله و حل مسئله تا حدی کنترل فراشناختی پیدا کنند. بهترین پاسخی که کودک می‌تواند ارائه دهد، پاسخی است که به خود او تعلق داشته باشد. (فیشر، ۱۳۸۵: ۲۰۷ تا ۲۱۸)
۲-۱-۱۰- نقش انگیزش در حل مسئله
انگیزش در حل مسئله موضوعی است که توسط کارشناسان و صاحب‌نظران تعلیم و تربیت بر آن تأکید شده است. بدین معنی که اگر فردی انگیزه حل مسئله را نداشته باشد، احتمال موفق شدن او رد حل مسئله نیز کمتر خواهد بود. چگونگی ارتباط انگیزش به حل مسئله را در سه نظریه رغبت، خودکارآمدی و اسنادی می‌توان بررسی کرد:
انگیزش بر مبنای رغبت
فرض کنید که فراگیری دستور زبان فارسی را برای اینکه دراین‌باره امتحانی در پیش دارد یاد بگیرد. فراگیر دیگری که برای نوشتن داستان به یادگیری دستور نیاز دارد، آن را می‌آموزد. هر دو، مفاهیم مربوط به دستور زبان را یاد می‌گیرند؛ اما به‌احتمال‌زیاد دومی بیشتر یا عمیق‌تر از اولی یاد خواهد گرفت. این امر سال‌ها پیش، توسط جان دیویی مطرح‌شده است. او رویکرد تلاش مبنا را موردانتقاد قرار می‌دهد و می‌گوید که تدریس باید به رویکرد علاقه مبنا حرکت کند. این نظریه بارها در پژوهش‌های تجربی مورد تأیید قرارگرفته است. فراگیران علاقه‌مند به موضوع درسی، تفکر و اندیشه زیاد در آن می‌پردازند و به‌طور عمیق درگیر یادگیری در آن موضوع می‌شوند. ارتباط موضوع یادگیری به زمینه پیشین ارتباط به زندگی روزمره، ایجاد احساس نیاز و نظایر آن می‌تواند انگیزش را بر مبنای علاقه افزایش دهد.
انگیزش بر مبنای خودکارآمدی
خودکار آمدی به قضاوت فرد در توانایی و قابلیت او در به انجام رساندن یک کار اطلاق می‌شود. اگرچه منابع زیادی برای چگونگی و شکل‌گیری خود کارآمدی وجود دارد اما می‌توان گفت در کل خودکارآمدی از تعبیر، تفسیر عملکرد خود، عملکرد دیگران، ارزیابی دیگران از عملکرد فرد و وضعیت فیزیولوژیکی ایجاد می‌شود.
وقتی فراگیر در امر یادگیری نوعی پیشرفت را درک و آن را قبول کند، در این صورت انگیزش در او بالا می‌رود. اگر دیگران عملکرد فرد را مورد تأیید قرار دهند یا آن را به‌عنوان الگوی راه‌حل مؤثر قبول داشته باشند، در این صورت میزان خود کارآمدی در فرد مزبور بالا می‌رود. نظریه خودکارآمدی بر این اصل استوار است که هنگامی‌که فرد خود را در انجام کاری توانا ببیند، در امر یادگیری اعتماد بیشتری پیدا می‌کند. نظریه خودکارآمدی بیشتر به فرایند پردازش اطلاعات فعال و ژرف مربوط می‌شود. فراگیران با خودکارآمدی بالاتر، به‌خوبی می‌توانند مواد آموزشی یا موضوعات درسی را درک کنند. اگر فراگیران بتوانند خودکارآمدی خویش را افزایش دهند، موفقیت آن‌ها در یادگیری حل مسئله بیشتر می‌شود؛ بنابراین برای رسیدن به حل مسئله موفقیت‌آمیز باید شیوه‌های افزایش خودکارآمدی نیز، به فراگیران آموخته شوند، یا در موقعیت‌هایی قرار گیرند که بتوانند میزان خودکارآمدی را بالاتر ببرند.
انگیزش بر مبنای اسناد
ممکن است فراگیران شکست یا پیروزی و موفقیت خود را به عواملی نسبت دهند. ((این درس بسیار مشکل است))، ((من شانس خوبی در جواب دادن به سؤالات امتحانی را نداشتم))، از نمونه‌هایی هستند که فراگیران موفقیت یا شکست خود را به پدیده‌ها و عواملی نسبت داده‌اند. بر مبنای نظریه اسنادی تعیین نوع علت برای شکست یا موفقیت از سوی فراگیران به عملکرد و پیشرفت تحصیلی آنان ارتباط دارد فراگیرانی که شکست یا پیروزی را ناشی از تلاش خود می‌دانند، احتمال موفقیت آن‌ها بیشتر از فراگیرانی است که آن را به معلم نسبت می‌دهند. همین‌طور، فراگیرانی که شکست در حل مسئله را به عدم توانایی خود نسبت می‌دهند، ضعیف‌تر از فراگیرانی، خواهد بود که شکست در حل مسئله را به عدم تلاش و جدیت خود ربط می‌دهند.

آلودگی محیط شهری
آلودگی محیط شهری اهمیت زیادی دارد زیرا اکثر جمعیت جهان در این محیط زندگی می‌کند. آلودگی شهری از منابع زیادی ناشی می‌شود که در این بین، وسایل نقلیه موتوری و صنایع، نقش اصلی را ایفا می­ کنند. در کشورهای توسعه یافته(حتی اگر صنایع به خارج از شهر منتقل شده باشند) فعالیت‌های صنعتی گذشته و فعالیت­های جدید در حومه شهر، مناطق وسیعی از شهر را آلوده کرده­است. به­علاوه در بسیاری از مناطق شهری، سوخت فسیلی هنوز به عنوان منبع اصلی انرژی سامانه گرمایش خانگی استفاده می‌شود. یک منبع دیگر آلودگی شهری، سوزاندن کنترل نشده در گذشته بوده ­است.
مطالعات نشان داده­ است که بسیاری از آلاینده­های حاصل از منابع موجود در شهر، در مقایسه با غبار هوا و خاکهای مناطق روستایی غنی­شدگی بیشتری نشان می‌دهند. بنابراین، As، Cd، Cr، Pb، Hg و بسیاری از عناصر بالقوه سمناک دیگر، به عنوان آلاینده­های جدی محیط شهری لیست شده‌اند. خاک و غبار خیابان‌های مناطق شهری، در بسیاری از عناصر سمی برای انسان، غنی بوده و منبع اصلی غبارهای خانگی هستند. این غبارها یک مسیر اصلی راهیابی به بدن از راه تنفس و نیز ورود غیر عمد از طریق دست‌ها را نشان می‌دهد. اگرچه بیشتر این عناصر به صورت بالقوه برای انسان مضر هستند، اما این سرب است که به دلیل نشان دادن مشکلات جدی برای تندرستی کودکان، به شدت مورد توجه قرار گرفته­است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

سرب در محیط شهری از منابع مختلف ناشی می­ شود. استفاده از سوخت سرب­دار در وسایل نقلیه، اگرچه در بیشتر کشورهای توسعه یافته ممنوع شده­است، ولی این نوع سوخت، در بسیاری از کشورهای کمتر توسعه یافته کماکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. حتی در کشورهایی که بنزین سرب­دار ممنوع شده است، بیشتر سرب موجود در خاک و غبار، از گذشته بجای مانده است. اگرچه منشأ اصلی سرب غبار خیابان و خاک شهرها، می‌تواند مصرف این نوع سوخت باشد،اما طبق مطالعه‌ای که میه­لک(Mielk, 1994) در ایالات متحده آمریکا انجام داد، مشخص شد که منبع عمده دیگر سرب در خاک محیط شهر، رنگ‌های حاوی سرب است. علاوه بر آلاینده­های عنصری بسیاری از آلاینده­های آلی مانند دیوکسین‌ها و PAHها نیز از صنایع، سوزاندن سوخت‌های فسیلی، و دورریزها در محیط شهری رها می‌شوند.

غبار خیابان
غبار خیابان ذرات جامدی است که در نواحی شهری به دلایل طبیعی و انسانزاد انباشته می­شوند. باید توجه کرد سهم منابع انسانزاد در ایجاد غبار خیابان بسیار چشمگیرتر از منابع طبیعی می­باشد. غبار خیابان از لحاظ شیمیایی شباهت زیادی به هواویز­های جوی دارد، در واقع یک رابطه پویا بین هواویز­های جوی و بخش نهشته­ شده از جو مشاهده شده­ است(Rogge et al., 1993).به طور­کلی می­توان ذرات گرد و غبار را یک منبع انباشت مواد از منابع مختلف در نظر گرفت(Rogge et al., 1993) وآنها را بر اساس اندازه به چهار گروه تقسیم کرد:
ذرات خیلی بزرگ: ذرات بزرگتر از ۱۰ میکرون.
ذرات بزرگ: ذرات بین ۵/۲ تا ۱۰ میکرون.
ذرات کوچک : ذرات کوچکتر از ۵/۲ میکرون.
ذرات خیلی کوچک: ذرات کوچکتر از ۱/۰ میکرون.
ترافیک جاده و سوخت چوب دو منبع مهم و اصلی PM₁₀ در نواحی شهری جوامع اروپایی هستند. موضوع این پژوهش آن دسته از غبارهای خیابان است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم به ترافیک و مسائل حمل و نقل وابسته است. لازم به یادآوری است، غبار خیابان از منابع مختلف طبیعی( شامل باز­آویزش خاک، نهشت خشک و تر، مواد زیستی و مواد هوازده) و انسانزاد( شامل آلاینده­های صنعتی، گسیل از اگزوز خودروها، سایش پوشش سطح لاستیک اتومبیل­ها و لنت­ ترمز) تشکیل و با توجه به شیب بستر و جهت باد در اطراف خیابان­ها، میادین و پیاده­رو­ها نهشته می­­شود(Muschack, 1998; Sutherland and Tolosa, 2000) و اثرات مضری بر تندرستی انسان و کیفیت رواناب­های شهری بر جای می­ گذارد. فلزات سنگین از مهم­ترین سازا­های غبار خیابان هستند که از مسیر اصلی شامل استنشاق، بلع و تماس پوستی وارد بدن می­شوند. محتوای اصلی غبار­ خیابان را می توان علاوه بر فلزات سنگین، سیلیکات، کربنات، و مواد آلی، مانند هیدروکربن­های آروماتیک چند­حلقه­ای بیان کرد. غبار خیابان با زمان ماندگاری کوتاه مشخص می­ شود، اگرچه ممکن است دارای مقدار زیادی فلز باشد اما تنها آلاینده­هایی که اخیراً تجمع یافته­اند را شامل می­ شود(Harrinson, Laxen& Wilson, 1981, p. 1379).

اثرات غبار بر سامانه­های محیطی و سلامت انسان­
مهم­ترین مشکل غبار خیابان وجود فلزات سنگین درآن است که در برابر تجزیه مقاوم­اند و قدرت زیست­انباشت دارند و اگر غلظت آنها از حد مجاز تجاوز کند، برای جمعیت به­ ویژه کودکان که آستانه تحمل پایین­تری دارند و غبار را ناآگاهانه از مسیر دست به دهان برده و این فلزات را می­بلعند، خطرناک است(ljung et al., 2005; Acosta et al., 2009). فلزات سنگین که از راه­های مختلف وارد بدن می­شوند، ممکن است در بافت چربی بدن تجمع یافته، و یا بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر بگذارند یا در بخش­هایی از بدن انباشته شده، و باعث اختلال در عملکرد این اندام­ها شوند. بنابراین تشخیص و تخمین در معرض­قرارگیری فلزات سنگین از طریق غبار خیابان بسیار مهم است(Nriagu, 1988).
باید توجه کرد هرچه اندازه ذرات غبار کوچکتر باشد خطر آن بیشتر است. ذرات کوچکتر از ۱۰۰ میکرون به­راحتی معلق می­شوند و حین تنفس وارد بینی و دهان می­ شود، ذرات کوچکتر از ۱۰ میکرون می ­تواند از گلو و بینی عبور کرده و وارد شش شوند. غبارهای قابل تنفس یعنی غبارهایی که اندازه آنها از ۵/۲ میکرون کوچکتر است می ­تواند وارد جریان خون شود(Tanner et al., 2008). پژوهش و مطالعات پیشین نشان داده ­است که غبار خیابان شهری در مقایسه با غبار جاده­ای بین شهری، حاوی مقدار بیشتری ذرات قابل استنشاق و ذرات ریزاندازه است و قاعدتاً میزان خطر آن نیز بیشتر خواهد بود(Guito Shi et al, 2010).

شکل ۱-۲- تفاوت میان غبارهای شهری و بین شهری
منظور از نهشت خشک، نشست گرد و غبار به طور مستقیم بر سطح آب و زمین است. نهشت خشک به صورت­های مختلف رخ می­دهد که از آن جمله می­توان به حرکت ذرات ریزدانه، نهشت بر اساس گرانی، و تأثیر باد هنگامی که باران نمی­بارد اشاره کرد، اما بطور کلی نهشت غبارات جوی و یا ترکیبات شیمیایی انحلال­پذیر و انحلال­ناپذیر به­ طور گسترده­ای با وضعیت آب و هوایی نیز ارتباط دارد. هواویزهای با منشأ طبیعی و یا انسانزاد به­ طور مستقیم با پراکندن و جذب انرژی خورشید بر کیفیت هوا تاثیر می­گذارند و از سوی دیگر، انباشت فلزات سنگین در این هواویزها می ­تواند این کیفیت را بیشتر در معرض تهدید قرار دهد(Inomata et al., 2007).
به­طورکلی، خیابان­های هر شهر در معرض گسیل­های ناشی از حمل و نقل موتوری هستند و از سوی دیگر، خود این گسیل­ها نیز منشایی برای انتقال آلاینده­ها به­شمار می­روند. این گسیل­ها که حاوی ذرات ریز دانه معلق هستند، وارد هوای محیط اطراف شده، و یا به صورت غبار خیابان، بروی سطح خیابان­ها نهشته می­شوند. پس از آن و در زمان بارش و یا شستشوی خیابان، این ذرات آغشته به آلاینده­های مختلف، شسته شده و در نهایت به آب­هایی که در تماس با آنها قرار می­گیرند، انتقال می­یابند(Joshi et al., 2009). بنابراین مطالعه غبار خیابان می ­تواند برای تعیین منشاً، پراکنش و همچنین میزان آلاینده­ها از جمله فلزات سنگین سودمند باشد. همچنین، مطالعه ترکیب شیمیایی غبار خیابان می ­تواند نشانگر خوبی از آلودگی محیط اطراف باشد.

فلزات سنگین در غبار خیابان در محدوده شهر
بشر در طول تاریخ از عصر برنز و آهن، تا زمان حال به طور گسترده­ای از فلزات استفاده کرده است. از آغاز قرن بیستم میلادی، با رشد چشمگیر جمعیت و صنعتی شدن کشورها، تولید فلزات به میزان زیادی افزایش یافت. این امر موجب ورود بیش از پیش این فلزات به محیط­زیست بشر شد و پس از آن، مشکلات زیست­محیطی نیز یکی از مشکلات جوامع بشری گردید. رایج­ترین فلزات در محیط­های شهری، فلزات مرتبط با حمل ­و ­نقل ترافیکی هستند که از جمله می­توان به مس، سرب و روی اشاره کرد. اگرچه مقداری از آلودگی به­ وسیله عناصری مانند نیکل، سرب کروم، کادمیم و وانادیم نیز در این محیط­ها گزارش شده­ است(Rose and Shea, 2007). در محیط شهری می­توان منابع انسانزاد فراوانی را برای فلزات سنگین در نظر گرفت. از میان آلاینده­هایی که در غبار خیابان وجود دارند فلزاتی همچون کروم، مس، نیکل، سرب و روی به دلیل چیرگی و پایداری بالایی که دارند و همچنین سمناکی و در مواردی سرطان­زایی، بیش از دیگر آلاینده­ها، موجب نگرانی­های زیست­محیطی هستند(Joshi et al., 2009). در ادامه به منابع مختلف فلزات سنگین رایج در غبار خیابان اشاره می­ شود.
۱-۸-۲-۱- روی (Zn)
روی عنصری با فراوانی متوسط در پوسته است. روی ماهیتی گوگرد دوست دارد و در کانی­های سولفیدی بویژه اسفالریت یافت می­ شود. عدد اتمی این عنصر۳۰ و عدد جرمی آن ۳۷ /۶۵ در گروه ….جدول تناوبی قرار دارد. غلظت این عنصر در خاک­ppm30-1000 می باشد(مر و زائری، ۱۳۸۲).
پس از معدنکاری و سوزاندن زباله، سایش لاستیک خودرو­ها، سومین منبع ورود روی به محیط است. در کارخانه تولید لاستیک خودرو مقداری اکسید روی در مرحله سخت­سازی به آن افزوده می­ شود. بنابراین هر لاستیک دارای حدود یک درصد یا ۲۵ الی ۴۰ گرم روی است. مطالعات پیشین نیز وجود همبستگی بین غلظت این عنصر و تراکم ترافیکی را نشان داده ­است. از سوی دیگر انبار کردن لاستیک­های ازکارافتاده خودرو نیز آنها را در معرض فرسایش و خوردگی شیمیایی قرار می­دهد که این امر نیز به ورود این عنصر به محیط­زیست منجر می­ شود(Callender and Rice, 2000). علاوه ­بر سایش و فرسایش لاستیک خودرو­ها، از دیگر منابع بالقوه این عنصر می­توان به ترمز خودروها، شستشوی خودروها و سنگفرش خیابان اشاره کرد که این سه مورد نیز در زمره آلودگی­های مرتبط با حمل­ و نقل قرار می­گیرند(Councell et al., 2004).
ترکیبات غیرآلی روی کاربردهای متفاوتی دارند، برای مثال در ساخت تجهیزات خودرو و انواع باطری، از روی استفاده می­ شود. به همین دلیل در نزدیکی این مکان­ها میزان روی در خاک و غبار خیابان بیش از میزان استاندارد گزارش شده ­است(Merian and Ancke, 2004). به طور­کلی می­توان سایش و ازهم­پاشیدگی لاستیک وسایل نقلیه، و خوردگی قطعات مختلف اتومبیل­ها را عامل اصلی افزایش روی در غبار خیابان بیان کرد و بیشترین غلظت این عنصر در مکان­هایی با ترافیک سنگین یافت شده ­اند(Ahmed & Ishiga, 2006; Liet al., 2001). روی یکی از عناصر ضروری است که بدن به مقدار کم به آن نیاز دارد. روی به مقدار کم در غذا و آب آشامیدنی وجود دارد. این عنصر در جو در غلظت­های بسیار کم حضور دارد، و این غلظت نسبتاً ثابت است. هوای نزدیک مناطق صنعتی غلظت­های بالاتری از روی دارد. بعضی از افراد به دلیل شغل­های خود احتمال در معرض قرارگیری بیشتری به عنصر روی دارند. شغل­هایی که افراد بیشتر در معرض روی قرار می­ دهند شامل معدنکاری، ذوب و جوشکاری، تولید آلیاژ برنج، برنز و دیگر آلیاژهای حاوی روی، ساخت قطعات فلزی گالوانیزه، لاستیک اتومبیل­ها، رنگ، باتری و برخی از انواع شیشه و سرامیک می­باشد. افرادی که در مشاغلی همچون ساخت وساز و تعمیر خودرو، و نیز نقاشی دستی دارند، نیز می­توانند در معرض غلظت بالای روی قرار گیرند. روی می ­تواند از راه تنفس غبار و بخار ناشی از ذوب روی یا از سایر منابع، وارد شش­ شود. روی می ­تواند از راه پوست نیز به بدن وارد شود، اما جذب روی از طریق پوست بسیار اندک است. خطرات ناشی از افزایش این عنصر در بدن، در کودکان به دلیل احتمال بالای بلع ناخواسته، نسبت به بزرگسالان بسیار بیشتر می­باشد.
۱-۸-۲-۲- سرب (Pb)
این عنصر دارای عدد اتمی ۸۲ و عدد جرمی ۱۹/۲۰۷ می­باشد و در گروه ششم جدول تناوبی قرار دارد. سرب دارای حالت­های اکسایش ۰، ۲+ و ۴+ است. این عنصر که رایج­ترین فلز سنگین سمی است یک گوگرد دوست قوی محسوب می­ شود که به طور عادی در سولفید­ها یافت شده و کانی رایج گالن را تشگیل می­دهد(مر و زائری، ۱۳۸۲). میانگین غلظت سرب در پوسته زمینppm14 می­باشد و گستره آن در خاک­های بدون آلودگی ppb200 – ۲ است، در حالی که در خاک آلوده این گستره تا ppm30 -1 است.
غلظت بالای سرب در مناطق با تراکم ترافیکی بالا و حجم انبوه اتومبیل( بخصوص در مناطقی که رانندگی نیازمند استفاده مکرر از ترمز، و حرکت مجدد است) قابل ملاحظه می باشد و بر اساس مطالعات پیشین، این عنصر پس از روی در محیط شهری از نظر میزان آلودگی در رتبه دوم قرار دارد. همانطور که گفته شد یکی از منابع مهم سرب در محیط­های شهری در گذشته، سرب موجود در بنزین خودروها بوده­ است. ترکیب این سرب به صورت تترااتیل سرب( مایعی بی رنگ، چرب و سمی) است که به اختصار سرب خوانده می­ شود. این ترکیب به دلایل مختلف به بنزین خودروهایی که بین اواسط دهه ۱۹۴۰ تا اواخر ۱۹۷۰ میلادی تولید می­شدند، افزوده می­شد. از جمله این دلایل می­توان به مواردی از قبیل تسهیل احتراق بنزین در موتور، دارا بودن خاصیت جلوگیری از کوبش موتور و نیز خاصیت روان­کنندگی بالا که مانع اصطکاک قطعات موتور می­ شود، اشاره کرد. اما خودروهای جدید( خودروهای تولیدی دهه ۱۹۸۰ تا کنون) به دلیل اضافه شدن کاتالیزور مبدل، به گونه ­ای تولید می­شوند که نیازی به سوخت سرب­دار ندارند، و بنابراین، به تدریج استفاده از سرب در بنزین در اکثر نقاط دنیا رو به کاهش است، هرچند همچنان در بسیاری از کشورهای درحال توسعه هنوز از بنزین سرب­دار استفاده می­ شود(Bergback et al., 2006).
سرب در بافت­های بدن جذب پروتئین­ها می­ شود، و بیشترین اثر سمی خود را بر مغز و اعصاب بر جای می­ گذارد. سرب در سلول­ها، جانشین کلسیم شده، و فعالیت سلولهای بدن که کلسیم در آنها نقش اصلی دارد، مختل می­ کند. سرب ارتباط سلول­های عصبی را با یکدیگر، و با سایر سلول­ها ضعیف کرده، و در ضربان قلب، انقباض عضلات، و همچنین سلامت استخوان­ها و زمان انعقاد خون و فعالیت کلیه­ها اختلال ایجاد می­ کند. سرب با مهار کردن دو آنزیم اصلی در چرخه هموگلوبین، تولید آن را کم کرده و باعث کم­خونی می­ شود. در این میان کودکان بیش از همه در معرض خطر هستند. آلودگی سرب در این مرحله سنی، سلول­های مغزی را که در اوج رشد هستند را مهار کرده، و آنها را به کند ذهنی و دیر آموزی می­کشاند. بطوریکه در کلاس­های درس و زمین­های بازی توان رقابت با همسالان خود را ندارند. کودکان مسموم، بدرفتار شده و روحیه ناسازگار پیدا می­ کنند. مسمومیت­های شدید و طولانی منجر به کم­خونی، ضایعات کلیوی و تشنجات عصبی شده، و ممکن است به اغما و حتی مرگ آنها منتهی شود. مسمومیت سرب در دوران بارداری، سلامت جنین را تهدید می­ کند. نفوذ سرب از طریق بند ناف، رشد جسمی و مغزی جنین را کند کرده و امکان سقط، تولد زودرس و نارس بودن نوزاد را زیاد می­ کند. صدمات مغزی وارد شده در دوران جنینی و نوزادی در کاهش ضریب هوشی و توان یادگیری اطفال در آینده بسیار موثر است. مسمومیت سرب در بزرگسالان باعث افزایش فشارخون می­ شود. کارکنان گارگاه­هایی که با سرب سروکار دارند، از ضعف انگشتان و مچ دست و پا شکایت دارند. با ادامه مسمومیت، عضلات ضعیف شده و درد مفاصل نیز به آن اضافه می­ شود. این افراد به تدریج مهارت خود را از دست داده و اخلاقی بد و رفتاری احساساتی پیدا می­ کنند. با افزایش مسمومیت، حفظ تعادل در بدن در حالت ایستاده مشکل شده، و سرگیجه و استفراغ­های مکرر همراه با تشنج ظاهر می­ شود، که در صورت ادامه یافتن ممکن است منجر به اغما می­ شود. مسمومیت با سرب می ­تواند از راه تنفس گرد و غبار هوای گارگاه­ها و پمپ بنزین­ها یا زندگی در حاشیه بزرگراه­ها و بازی کودکان زیر پل­های پرترافیک ظاهر شود.
۱-۸-۲-۳- مس (Cu)
مس عنصری آهن­دوست است. این عنصر با عدد اتمی ۲۹ و عدد جرمی ۵۴/۶۳ در گروه ۱-Bجدول تناوبی قرار دارد. اکسایش سطحی کانی­های حاوی مس مانند کالکو پیریت CuFeS₂ به رها شدن Cu²⁺ موجود در کمپلکس­های کربناتی و دیگر اکسید­ها، منجر می­ شود(مر و زائری، ۱۳۸۲). این عنصر از نظر فراوانی بیست و ششمین عنصر فراوان در پوسته زمین است(Adriano, 1986).
پوشش مس­دار لنت ترمز خودروها مهم­ترین منبع ورود این عنصر به غبار خیابان است. بخش قابل­توجهی از موادی که در آنها عنصر مس به کار رفته است، چندان در معرض فرسایش و خوردگی شیمیایی قرار نمی­گیرند. از آن جمله می­توان به اجسامی که در آنها آلیاژ برنج به کار رفته ­است، یا خطوط سیم­کشی برق اشاره کرد. اما همانطور که گفته شد مواردی از قبیل پوشش لنت ترمز خودروها موجب ورود مقدار زیاد این عنصر به محیط می­شوند. به­عنوان مثال گسیل مس از لنت ترمز، مهم­ترین منبع مس موجود در غبار خیابان حتی خاک و آب باران است که محدود به مکانهای پر ترافیک نبوده، و ذرات ریز حاصل از آن ممکن است تا فواصل دور حمل شوند(Merian and Ancke, 2004). مس در روغن اتومبیل­ها نیز استفاده می­ شود. باید توجه کرد که در مناطق حاره­ به علت دمای بالا، فرسایش و فرسودگی لاستیک اتومبیل­ها بیش از مناطق دیگر است، و قاعدتاً میزان مس در غبار خیابان این مناطق نیز بیشتر است(Moller et al., 2005).
مس در اثر احتراق سوخت­های فسیلی نیز وارد هوا می­ شود. این مس قبل از اینکه از راه بارش باران ته­نشین شود، مدت طولانی در جو باقی می­ماند. بنابراین غلظت آن در خاک و غبار خیابان کاهش می­یابد. در نتیجه بعد از ته­نشینی مس موجود در جو، خاک و غبار حاوی مقدار زیادی مس خواهد شد. مس هم از راه منابع طبیعی، و هم در اثر فعالیت­های بشر، در محیط پراکنده می­ شود. از جمله منابع طبیعی آن، گرد و غبار حاصل از باد، گیاهان فاسد شده، آتش­سوزی جنگل­ها و افشانه دریا می­باشد. تنها تعداد اندکی از فعالیت­های معدنی، تولید فلز، صنایع چوب و تولید کودهای فسفاتی منابع انسانزاد مس را تشکیل می­دهد.
مس در غذا، آب آشامیدنی و هوا وجود دارد. به همین دلیل غلظت قابل توجهی مس از طریق خوردن، آشامیدن و نفس کشیدن وارد بدن انسان می­ شود. جذب مس برای بدن انسان حیاتی است. زیرا مس از عناصر کمیابی است که بدن انسان به آن نیاز دارد. اگرچه بدن انسان می ­تواند حضور مقدار زیادی مس را تحمل کند، اما غلظت بیش از حد آن برای سلامت انسان ضرر دارد. بسیاری از ترکیبات مس بر روی رسوبات یا ذرات خاک ته­نشین شده، یا به این ذرات می­چسبد. ترکیبات انحلال­پذیر مس نیز برای سلامت انسان مضر هستند. معمولاً پس از فعالیت­های کشاورزی ترکیبات انحلال­پذیر در آب مس، در محیط آزاد می­شوند. غلظت مس موجود در هوا بسیار کم است، بنابراین ورود مس به بدن انسان از راه تنفس ناچیز است. اما افرادی که در نزدیکی واحدهای ذوب و فراوری مس زندگی می­ کنند، ممکن است مقدار بیشتری مس در مقایسه با افراد عادی دریافت و استنشاق نمایند. در محیط کار، انتشار مس منجر به ایجاد عوارض آنفولانزا مانندی می­ شود که به آن تب فلز می­گویند. این عوارض که در اثر حساسیت بیش از اندازه ایجاد می­ شود، بعد از دو روز از بین می­رود. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض مس، باعث آبریزش بینی، دهان، چشم، سردرد، دل درد، سرگیجه و اسهال و استفراغ می­ شود. جذب مقدار زیادی مس باعث آسیب به کبد و کلیه و حتی مرگ می­ شود. اما سرطان­زایی مس هنوز اثبات نشده است. در بسیاری از مقالات علمی، رابطه بین قرار گرفتن طولانی مدت در معرض غلظت بالای مس، و کاهش هوش نوجوانان، مشخص شده است. ارتباط آن با ایجاد سرطان در انسان مورد بررسی است. قرار گرفتن در معرض دود، و گرد وغبار مس هم موجب “تب بخار فلز” می­ شود. این بیماری در غشای مخاطی بینی تغییر ایجاد کرده و آن را تضعیف می­ کند. در بیماری ویلسون، سمناکی مس باعث سرطان کبد، آسیب مغز، بیماری­های کلیوی، و رسوب مس در قرنیه می­ شود. حداکثر میزان تراکم مجاز مس در هوا۰/۱ می­باشد، و از این حد بیشتر باعث آلودگی هوا می­ شود.
۱-۸-۲-۴- آهن (Fe)
آهن فراوان­ترین عنصر زمین بوده و چهارمین عنصر فراوان پوسته است. این عنصر ویژگی­های مرزی سنگ­دوست، آهن­دوست و گوگرد­دوست دارد، و در کانی­های سولفیدی مانند پیریت و به شکل اکسیدی رایج است(مر و زائری، ۱۳۸۲). سرنوشت این عنصر به عوامل محیطی مانندpHو Ehوابسته است. کمپلکس­های آهن با لیگاندهای آلی تأثیر مهمی بر سرنوشت فلزات در محیط دارند((Kabata-Pendias and Mukherjee, 2007. گستره غلظت طبیعی این عنصر در خاک ۱۰-۱/۰ درصد است.
مطالعات انجام شده در نقاط مختلف دنیا، منابع مختلف طبیعی و انسانزاد آهن موجود در غبار خیابان را مشخص کرده است. از میان منابع طبیعی می­توان به غلظت بالای آهن در خاک منطقه مورد مطالعه، و منبع انسانزاد آهن مشتق­ شده از فعالیت­های صنعتی و یا فرسایش و خوردگی اتومبیل ها و فرسایش و سایش مواد به کار رفته در لنت ترمز(غبار ترمز) اشاره کرد(Adachi and Tainosho, 2004; Garg et al., 2000; Hildemann, Markowski, &Cass, 1991; Thomson, Mcbean, Snodgrass, &Monstrenko, 1997).
به­رغم اثرات مثبت و مزایای آهن در بدن، اگر غلظت بیش از حد مجاز غبار، یا بخار اکسیدآهن تنفس شود، مشکلات معدی و ریوی خوش­خیمی را به نام سیدروسیس((Siderosis را سبب می­ شود. این بیماری با بهره گرفتن از اشعه ایکس قابل تشخیص است. اختلال فیزیکی خاصی با بیماری سیدروسیس پیش نمی­آید. تنفس مقدار فراوانی اکسید آهن( بخصوص کارگرانی که در چنین محیط­هایی کار می­ کنند) خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش می­دهد.
۱-۸-۲-۵- کادمیم (Cd)
کادمیم عنصری به نسبت نا­رایج در محیط طبیعی، و فلزی به شدت گوگرد­دوست است که بیشتر در ترکیب با گوگرد یافت می­ شود. این عنصر با عدد اتمی ۴۸ جزء عناصر واسطه محسوب می­ شود و با توجه به این که بسیار سمی است، گمان نمی­رود برای حیات ضروری باشد. میانگین غلظت کادمیم در پوسته زمین ppm1/0 می­باشد(مر و زائری، ۱۳۸۲). میانگین غلظت کادمیم در خاک غیر آلوده ppm35/5 است(مُر و زائری، ۱۳۸۲). در خاک آلوده غلظت آن به بافت خاک بستگی دارد، و می ­تواند گستره­ای mg.kg^-151/0- 22/0 داشته باشد(Kabata-Pendian and Pendias, 1999). در بیشتر خاک­ها ۹۹% Cd در ارتباط با کلوئیدهای خاک است.
شستشوی خودروها، و کادمیم بکاررفته در مواد رنگی، مهم­ترین منابع شناخته شده گسیل این عنصر در به محیط­های شهری، از جمله غبار خیابان محسوب می­ شود. سولفیدکادمیم در صنایع نیمه­رسانا، کاربرد داشته و همچنین از آن در ساخت رنگدانه­های زرد، نارنجی و قرمز استفاده می­ شود که به صورتS(Hg,Cd) وCd(Se,S) است. در پلی­استرن، پلی­استن، پلی­پروپن، پلی­کربنات استفاده می­ شود. سایر کاربردهای مهم کادمیم، شامل ورقه­های فلزی، و باطری­های نیکل- کادمیم و نیز در پلی­وینیل است. مهم­ترین منبع کادمیم در غبار خیابان فعالیت­های صنعتی است اگرچه فرسایش رنگ جاده­ها و خیابان­ها نیز منبع مهمی برای کادمیم موجود در غبارخیابان است.
آسیب­رسانی کادمیم به عواملی همچون شکل کادمیم موجود، مقدار کادمیم دریافت شده، و راه ورود آن به بدن بستگی دارد. غلظت بالای کادمیم در هوای تنفسی می ­تواند به شدت به ریه­ها آسیب رسانده و باعث مرگ شود. ولی مقدار اندک آن در هوای تنفسی در زمان طولانی، باعث تجمع آن در کلیه­ها و آسیب به آنها، و همچنین شکنندگی استخوان­ها شود. مطالعات انجام شده بر روی موش­ها وهمسترها(نوعی موش بزرگ) که کادمیم را تنفس می­کردند، نشان داد که کادمیم ایجاد سرطان ریه نمی­کند، ولی در موشهای صحرایی(rats) سرطان ریه را توسعه می­دهد. در مورد انسان­، مطالعات دقیقی مبنی بر اینکه کادمیم تنفس شده بر روی نازائی آنها تأثیر دارد یا خیر، انجام نشده است، ولی این مطلب در مورد موشهای صحرایی ماده و موش­ها صدق می­ کند. همچنین کادمیم استنشاق شده می ­تواند در موش­ها و موشهای صحرایی باعث آسیب­های کبدی و تغییراتی در سیستم ایمنی شود. کادمیم بلعیده شده، در غلظتهای زیاد، می ­تواند به­شدت معده را تحریک، و منجر به اسهال و استفراغ و بعضی اوقات مرگ می­ شود. خوردن و آشامیدن مواد حاوی کادمیم گاهی اوقات، باعث افزایش فشار خون، فقر آهن، بیماری­های کبدی و همچنین آسیب­های مغز و اعصاب، می­ شود ولی در انسان­ غلظتی که باعث ایجاد این بیماری­ها شود، هنوز مشخص نشده است. مطالعات نشان می­دهد که حیوانات جوان­ کادمیم بیشتری نسبت به حیوانات پیر جذب می­ کنند. کادمیم از راه بدن مادر نمی­تواند به آسانی به جنین منتقل شود ولی گاهی اوقات این اتفاق از راه جفت رخ می دهد.
۱-۸-۲-۶- کروم (Cr)
این عنصر با عدد اتمی ۲۴ از مهم­ترین آلاینده­های محیط­زیست است. کروم هفتمین عنصر فراوان در پوسته زمین است و در طبیعت به صورت دو اکسید پایدار یافت می­ شود.
کرومات Cr⁺⁶ که دارای بار منفی بوده و در آب بسیار انحلال­پذیر است.

5 -16
دو گاو آسمانی دسته­های فرم کوزه­ای شکل را تزیین نموده ­اند. کوزه، کاسه و فرم­های شکم برآمده، مفهوم باروری و رویش را منتقل می­نمایند و بالندگی و شکوفایی را نوید می­ دهند.
آخرین مجلسی که در این بخش مورد بررسی قرار خواهد گرفت تصویر انسان متعالی واقع در مجموعه­ پاسارگاد است که آن را ذوالقرنین نیز نام نهاده­اند. وجه تسمیه­ی این اثر دارا بودن دوشاخ است.

5 -17
ايرانيان نيز مانند هنديان عقيده دارند كه جهان به هفت كرشور (در فارسي جديد كشور) تقسيم شده است. در بندهش آمده است که اين مناطق هنگامي آفريده شد كه براي اولين بار ایزد تیشتر باران را آفرید و بر زمين فرود آورد. بخش مياني، خونيرث نام دارد و نيمي از همه زمين را تشكيل مي دهد.کیانیان و یلان در خونیرث آفریده شدند. خونیرث به اندازه مجموع شش منطقه ديگر وسعت دارد. مردمان نمی توانستند از کشوری به کشور دیگر سفر کنند مگر بر پشت گاوی آسمانی به نام سریشوَک يا هديوش(هینلز بی­تا، 31)
در کتاب پهلوی زادسپرم مهاجرت ایرانیان از خونیرث به دیگر کشورها سوار بر پشت همین گاو سریشوک صورت گرفته است. سه آتش بر پشت این گاو روشن بود شبي طوفان شديدي رخ داد و آتش ها از پشت گاو به دريا افتادند و در آن جا به سوختن ادامه دادند و در دريا به مردمان روشني بخشيدند. این آتش ها به دریا فروریخت و گوهر آنها یکی بود و به سه بهره شد و دوباره در سه جای فروزان گشت و به آذر فرنبغ (آتش موبدان در فارس) و آذرگشنسب، آتش پادشاهان و ارتشتاران (درآذربایجان) و آذربرزین مهر (آتش کشاورزان در خراسان) موسوم گشت. در این اسطوره به نگهداری آتش های سه گانه، بر پشت گاو آسمانی اشاره شده است. عدد سه نشانه ای از تثلیث مقدس است.
هديوش در اساطير ايراني نام گاوي است كه گوپت شاه از آن نگاهداري مي كند و در هنگام رستاخيز، سوشيانت با يارانش آن را قرباني مي كنند و با چربي آن آميخته به هوم سفيد، مائده­اي مي­سازند و به مردمان مي­دهند و مردمان با خوردن آن عمر جاويدان مي­يابند. اين گاو بنا به سنت ايراني در دژي مستحكم نگهداري شده تا اينكه در روز رستاخيز قرباني شود. (جابز 1370، 161 - 162).
هديه جاودانگي هنگامي اعطا خواهد شد كه سوشيانس، منجی آخرالزمان در آیین زرتشتی، قرباني نهايي را با آخرين حيواني كه براي خدمت به بشر كشته مي­شود، انجام دهد. اين همان قرباني گاو آسمانی است. از پيه آن گاو و شربت هوم سفيد اساطيري كه در درياي گيهاني قرار دارد، اكسير جاودانگي تهيه خواهد شد.
در اساطیر ایران گاو مرد،گوپت شاه نام گرفته است. او موجودی است آسمانی از آن جهت كه اندامش خیالی و ترکیبی است. نيمي از او انسان و نيمي از او گاو است. وظیفه گوپت شاه در اساطیر مراقبت از سريشوك یا هدیوش است. زيرا اين گاو آخرين حيواني است كه در بازسازي جهان كه همه آدميان بايد جاودانه گردند، قرباني مي شود.
میترا مشهورترین گاوکش تاریخ اساطیری جهان است و این شهرت را مدیون رواج مهرپرستی در امپراطوری روم باستان می­باشد. در کتیبه های دولتی هخامنشی میترا و آناهیتا در کنار اهورامزدا یاد شده ­اند، اما اساطیر ایرانیان در دوره­ هخامنشی به متون کتیبه­ها محدود نمی­ شود. ایرانیان و هندیان در دوره­ای با هم می­زیسته­اند و متون کهن ریگ ودا معرف عقاید آنها در این دوره است. از بخشهای اوستا نیز یشت­ها قدمتی پیش هخامنشی دارد . بسیاری ایزدان که در یشت­ها ستایش شده ­اند با ایزدان ودایی در برخی خصوصیات مشترک­اند
5 -5 جنگ­های قهرمان
قهرمان در هر دوره­ای به جنگی می ­پردازد که در فرگرد پیشین تا حدودی که به بحث مربوط می­شد در مورد آن صحبت شد. در این بخش به بررسی مجالس نمادین مرتبط با آن پرداخته خواهد شد.

5 -18
ايرانيان نيز مانند هنديان عقيده دارند كه جهان به هفت كرشور (در فارسي جديد كشور) تقسيم شده است. در بندهش آمده است که اين مناطق هنگامي آفريده شد كه براي اولين بار ایزد تیشتر باران را آفرید و بر زمين فرود آورد. بخش مياني، خونيرث نام دارد و نيمي از همه زمين را تشكيل مي دهد.کیانیان و یلان در خونیرث آفریده شدند. خونیرث به اندازه مجموع شش منطقه ديگر وسعت دارد. مردمان نمی توانستند از کشوری به کشور دیگر سفر کنند مگر بر پشت گاوی آسمانی به نام سریشوَک يا هديوش(هینلز بی­تا، 31)
در کتاب پهلوی زادسپرم مهاجرت ایرانیان از خونیرث به دیگر کشورها سوار بر پشت همین گاو سریشوک صورت گرفته است. سه آتش بر پشت این گاو روشن بود شبي طوفان شديدي رخ داد و آتش ها از پشت گاو به دريا افتادند و در آن جا به سوختن ادامه دادند و در دريا به مردمان روشني بخشيدند. این آتش ها به دریا فروریخت و گوهر آنها یکی بود و به سه بهره شد و دوباره در سه جای فروزان گشت و به آذر فرنبغ (آتش موبدان در فارس) و آذرگشنسب، آتش پادشاهان و ارتشتاران (درآذربایجان) و آذربرزین مهر (آتش کشاورزان در خراسان) موسوم گشت. در این اسطوره به نگهداری آتش های سه گانه، بر پشت گاو آسمانی اشاره شده است. عدد سه نشانه ای از تثلیث مقدس است.
هديوش در اساطير ايراني نام گاوي است كه گوپت شاه از آن نگاهداري مي كند و در هنگام رستاخيز، سوشيانت با يارانش آن را قرباني مي كنند و با چربي آن آميخته به هوم سفيد، مائده­اي مي­سازند و به مردمان مي­دهند و مردمان با خوردن آن عمر جاويدان مي­يابند. اين گاو بنا به سنت ايراني در دژي مستحكم نگهداري شده تا اينكه در روز رستاخيز قرباني شود. (جابز 1370، 161 - 162).
هديه جاودانگي هنگامي اعطا خواهد شد كه سوشيانس، منجی آخرالزمان در آیین زرتشتی، قرباني نهايي را با آخرين حيواني كه براي خدمت به بشر كشته مي­شود، انجام دهد. اين همان قرباني گاو آسمانی است. از پيه آن گاو و شربت هوم سفيد اساطيري كه در درياي گيهاني قرار دارد، اكسير جاودانگي تهيه خواهد شد.
در اساطیر ایران گاو مرد،گوپت شاه نام گرفته است. او موجودی است آسمانی از آن جهت كه اندامش خیالی و ترکیبی است. نيمي از او انسان و نيمي از او گاو است. وظیفه گوپت شاه در اساطیر مراقبت از سريشوك یا هدیوش است. زيرا اين گاو آخرين حيواني است كه در بازسازي جهان كه همه آدميان بايد جاودانه گردند، قرباني مي شود.
میترا مشهورترین گاوکش تاریخ اساطیری جهان است و این شهرت را مدیون رواج مهرپرستی در امپراطوری روم باستان می­باشد. در کتیبه های دولتی هخامنشی میترا و آناهیتا در کنار اهورامزدا یاد شده ­اند، اما اساطیر ایرانیان در دوره­ هخامنشی به متون کتیبه­ها محدود نمی­ شود. ایرانیان و هندیان در دوره­ای با هم می­زیسته­اند و متون کهن ریگ ودا معرف عقاید آنها در این دوره است. از بخشهای اوستا نیز یشت­ها قدمتی پیش هخامنشی دارد . بسیاری ایزدان که در یشت­ها ستایش شده ­اند با ایزدان ودایی در برخی خصوصیات مشترک­اند
مجالس بعدی همگی در تالار صد ستون مجموعه­ پارسه نقر شده ­اند و به ترتیب جنگ قهرمان با موجوداتی از قبیل شیر شاخدار آسمانی، شیر و شیردال را نشان می­ دهند. نگاهداشت مهری در همه این مجالس تکرار شده است.
تصاویر مربوطه برای نمایش جنگ قهرمان در این بخش آورده شده است ولی به این دلیل که جنگ قهرمان با شیر در بحث این پژوهش نقش اصلی را ندارد به تحلیل آنها پرداخته نخواهد شد. در بخش­های بعدی در مورد شیر صحبت خواهد شد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

5 -19
مجالس بعدی یک مهر و دیگری اثر مهری هستند که در آنها گاو به صورت واقعگرایانه نمایش داده شده است. در تصویر آ. قهرمان ابزار قربانی به دست دارد. او شاخ گاو را با دست نگه داشته است گویی از فرارگاو ممانعت می­ کند. گاو روی دو پای عقب ایستاده است و باز هم شبیه به تصاویر مهری سرش را برگردانده و به قهرمان نگاه می­ کند. اگر این گاو اسطوره­ای همان باشد که در فرگرد دوم تحت عنوان ثور آسمانی در مورد آن بحث شد، چشم او «عین الثور» خاصیت جادویی منفی دارد. نگاه کردن او به قهرمان به منظور طلسمی برای ممانعت از انجام قربانی است.
تصویر ب. به نوعی مرحله­ دوم همین جنگ را نشان می­دهد. در تصویر ب. قهرمان دم گاو را گرفته است و پایش را به حالت نگاهداشت مهری روی کتف گاو قرار داده است و پوزه­ی حیوان را در اصطلاح جنگجویان به خاک مالیده است و باعث شده تا حیوان سر و ته شود.
ايرانيان نيز مانند هنديان عقيده دارند كه جهان به هفت كرشور (در فارسي جديد كشور) تقسيم شده است. در بندهش آمده است که اين مناطق هنگامي آفريده شد كه براي اولين بار ایزد تیشتر باران را آفرید و بر زمين فرود آورد. بخش مياني، خونيرث نام دارد و نيمي از همه زمين را تشكيل مي دهد.کیانیان و یلان در خونیرث آفریده شدند. خونیرث به اندازه مجموع شش منطقه ديگر وسعت دارد. مردمان نمی توانستند از کشوری به کشور دیگر سفر کنند مگر بر پشت گاوی آسمانی به نام سریشوَک يا هديوش(هینلز بی­تا، 31)

گفتار اول: بررسی اجمالی حقوق و قوانین مربوط به کودک آزاری
حقوق جمع کلمه حق و به معنای درست کردن، درست دانستن و سزاوار دانستن می‌باشد و قانون حاصل نگرش مردم به روابط اجتماعی است اگر این روابط به حال خود رها شده و تحت نظم خاصی در نیاید زور احجاف و حیله و تزویر بر روابط بین مردم مستولی می شود و بروز خشونت های مختلف حاصل آن می باشد. این وضعیت دوام زیادی نمی آورد و حتی در صورت تداوم جامعه را از تحقق اهداف خود باز می‌دارد و باعث می شود آگاهان جامعه به فکر چاره جویی بیفتند و برای تنظیم خود قوانین و قواعدی را وضع کنند و قانونی که براساس این تفکر شکل می گیرد عبارت خواهد بود از : «مجموعه قوانین و نظامات اصولی که حاکم بر روابط مردم است و درصورت لزوم دولت افراد را به رعایت آنها مجبور می کند». برای صیانت از حقوق کودکان نظرهای زیادی در جهان ارائه شده است اولین و مهمترین قلمرو تاکید بر حقوق بشر دارد طرفداران این حقوق اظهار می‌دارند هر کودک به عنوان یک بشر از محدوده معینی از حقوق برخوردار است و حقوقی چون پذیرش بی قید و شرط، حق سلامت به دنیا آمدن و زیستن در محیطی سالم، زندگی کردن، برآورده شدن نیازهای اولیه و پیوسته مورد محبت قرار گرفتن و دست یابی به مهارتهای ذهنی و عاطفی، اجتماعی لازم از نمونه حقوقی است که برگرفته از حقوق جهانی بشر است. نیمه دوم قرن بیستم را می توان عصر حقوق کودکان نامید، در سال۱۹۲۴ برابر با سال ۱۳۰۳ هجری شمسی اعلامیه جهانی حقوق بشر در ۵ ماده توسط اتحادیه بین المللی امداد کودکان در ژنو به تصویب جامعه ملل رسید(فهرستی: ۱۳۸۷، ۱۱۳).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در سال ۱۹۴۶ سازمان ملل یونیسف را ملزم به کمک رسانی به کودکان نیازمند کرد و در ۲۰ نوامبر ۱۹۵۹ برابر با ۱۵ آبان ۱۳۳۸ مجمع عمومی سازمان ملل با اتفاق آرا اعلامیه جهانی حقوق کودک را تصویب نمود و در سال ۱۹۷۶ مجمع عمومی سازمان ملل سه سال آینده را یعنی ۱۹۷۹ میلادی را سال جهانی کودک نامید و در سال ۱۹۸۹ میلادی برابر با ۱۵ آبان ۱۳۶۹ پیمان نامه جهانی کودک را به تصویب مجمع عمومی سازمان رسید. دولت جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۶۹ قانون جهانی کنوانسیون کودک را امضا نمود و رسماً مفاد کنوانسیون حقوق کودک که مشتمل بر یک مقدمه و ۵۴ ماده بود را در سال۱۳۷۲ پذیرفت و رسما به این کنوانسیون پیوست، مشروط بر آنکه مفاد و مصوبات آن در هر مورد و در هر زمان که در تعارض با قوانین داخلی و موازین شرعی اسلام تشخیص داده شد از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران لازم الاجرا نباشد(فهرستی: ۱۳۸۷، ۱۱۴).
در بررسی و تطبیق مفاد کنوانسیون شورای نگهبان بعد از بحث و بررسی طبق نظر شماره ۵۷۶ تاریخ ۱۲/۱۲/۷۲ مخالفت خود را با قسمتی از مفاد کنوانسیون کودک به شرح ذیل ابراز نمود . بند یک ماده ۱۲- بند یک ماده ۱۳- بند یک و سه ماده ۱۴- بند دو ماده ۱۵- بند یک ماده ۱۶- بند د قسمت یک ماده ۲۹۰ . این موارد اغلب موردی چون حق ابراز عقیده -آزادی بیان-آزادی فکر-آزادی مذهب -عدم دخالت در امورحقوقی - خانوادگی -مکاتبات -هتک حرمت و … بود. در سال ۱۳۸۱ مجلس شورای اسلامی قانون حمایت از کودکان و نوجوانان را که به قانون کودک آزاری معروف شد تصویب نمود. ولی شورای نگهبان این مصوبه مجلس را برای لحاظ دو استثنا در متن قانون به مجلس اعاده کرد:
اصل استثناء اول: استثناء کردن اولیا و مربیان از شمول قانون موارد کودک آزاری. طبق ماده ۵۹ قانون مجازات اسلامی سابق عمل زیر جرم محسوب نمی‌شود. اقدامات والدین و اولیا قانونی و سرپرستان صغار و محجورین که به منظور تادیب و یا حفاظت آنها انجام شود مشروط بر اینکه اقدامات مذکور در حد متعارف تادیب و محافظت باشد. طبق ماده۱۴۸ قانون مجازات اسلامی سابق والدین کسانی هستند که قانوناً با یکدیگر پیوند زناشویی بسته اند و بنابراین ناپدری و نامادری و والدینی که خارج موازین ازدواج شرعی و قانونی صاحب این فرزند شده اند از این حقوق برخوردار نمی باشند.
اصل دوم: استثناءکردن اولیا و مربیان از شمول کودک آزاری به منظور اقدامات تادیبی تربیتی در محدوده شرع بوده و والدین الزامی به گزارش دهی موارد کودک آزاری ندارند(پورقهرمانی: ۱۳۸۳، ۶۷).
طبق ماده ۱۱۷۹ قانون مدنی ایران ابوین حق دارند طفل خود را تنبیه نمایند ولی به استناد این حق نمی‌توانند طفل خود را خارج از حدود تادیب و تنبیه نمایند توجه به لفظ تادیب نشان می دهد طبق عرف و سنتهای جامعه ایرانی تنبیهی هم که معلم و استاد در حد متعارف نسبت به شاگردان اعمال می کند جنبه مجرمانه ندارد و مستوجب مجازات نمی شود و تادیب مراتبی از وعظ، توبیخ، تنبیه ، تهدید و درجات مختلف تعزیر را در بر می گیرد( پور قهرمانی:۱۳۸۳، ۶۷).
بند اول: هرگونه صدمه و اذیت و آزار کودکان
ماده ۲ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان چنین است :«هر نوع اذیت و آزار کودکان و نوجوانان که موجب شود به آنها صدمه جسمانی یا روانی و اخلاقی وارد شود و سلامت جسم یا روان آنها را به مخاطره اندازد ممنوع است».
بند دوم: ممانعت از تحصیل کودکان
طبق قانون حمایت از کودکان مصوب ۱۳۸۱ و قانون تامین وسایل و امکانات تحصیلی مصوب۲۰/۴/۱۳۵۳ کلیه اطفال و جوانان ایرانی که واجد شرایط تحصیل می‌باشند باید بدون رعایت مانعی به تحصیل بپردازند و هیچ کس نمی‌تواند آنها را از تحصیل باز دارد، مگر با مجوز قانونی، بر اساس ماده چهار همین قانون عدم تامین امکانات تحصیلی به هر نحوی جرم محسوب می‌شود.
بند سوم: خرید و فروش کودکان
طبق مواد ۶۳۱ و۶۳۰ قانون مجازات اسلامی و طبق ماده یک بند «د» همان قانون عبور دادن غیرمجاز شخص غیر بالغ یا موجبات عبور دادن غیرمجاز کودک را فراهم نمودن جرم و از موجبات تشدید مجازات تلقی می شود و در مواردی که کودک ربوده شود یا مخفی شود و یا کودکی بجای کودک دیگر قلمداد شود جرم تشدید خواهد شد.
بند چهارم: بی توجهی به سلامت جسمی و روانی کودکان
طبق قانون مدنی عدم رسیدگی به فرزندان تحت سرپرستی در اموری نظیر، درمان آبله کوبی عدم اخذ گواهینامه بهداشتی شیر دادن طفل توسط افراد مبتلا به بیماریهای واگیردار و رها کردن طفل در محل خالی از سکنه یا جایی که دارای سکنه باشد جرم محسوب می‌شود.
بند پنجم: بهره کشی از کودکان
طبق ماده۳ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان هر گونه بهره کشی از کودکان به منظور ارتکاب اعمال خلاف نظیر قاچاق و واسطه گری فحشا و به کارگیری اطفال زیر۱۵ سال از مصادیق جرم در این ماده محسوب می شود.
بند ششم: به کارگیری کودکان در اعمال خلاف هنجارهای اجتماعی
طبق ماده ۳ قانون حمایت از خانواده هر کس طفل صغیر یا غیر رشیدی را واسطه تکدی قرار دهد. به سه ماه تا دو سال حبس و استرداد کلیه اموالیکه از طریق یاد شده به دست آورده است محکوم خواهد شد(باقی: ۱۳۸۴، ۳۷-۴۳).
گفتار دوم: مداخله در بحران کودک آزاری
منظور از مداخله در بحران کودک آزاری، انجام یک سلسله اقدامات سنجیده، برنامه ریزی شده و مبتنی بر دانش است که هدف آن خروج کودک مورد آزار قرار گرفته از وضعیت بحرانی میباشد. فرو نشانی بحران امری تخصصی است و مداخله کنندگان در آن باید آموزشهای لازم را در زمینه کاهش آسیبهای ناشی از بحران و پیشگیری از کودک آزاری مجدد دیده باشند. برای فرونشانی بحران کودک آزاری کودکان، مداخله کنندگان باید دانش و مهارت کافی در مورد مسائل زیر داشته باشند:
۱- بزه دیدگی کودکان، انواع، علائم و آثار آن؛
۲- نیازهای کودکان در شرایط بحرانی با توجه به نوع کودک آزاری؛
۳- شیوه رفتار با کودکان در سنین مختلف به ویژه در شرایط بحرانی؛
۴- اقدامات فوری و ضروری که باید برای کاهش آسیب وجلوگیری از بزه دیدگی مجدد انجام داد.
لایحه حمایت ازکودکان و نوجوانان، بزه دیدگی کودکان را از مصادیق وضعیت مخاطرهآمیز دانسته و سازمان بهزیستی و نهاد مددکاری اجتماعی که زیر مجموعه سازمان است را موظف نموده است که بدون فوت وقت در بحران پیشآمده مداخله کنند و گزارش آن را به مرجع قضایی ارائه نمایند. ماده ۳۶ لایحه مذکور مقرر میدارد:« هرگاه خطر شدید و قریبالوقوعی کودک و نوجوان را تهدید کند یا به سبب وضعیت مخاطرهآمیز موضوع ماده ۳ این قانون، وقوع جرم محتمل باشد، مددکاران اجتماعی بهزیستی یا واحد حمایت دادگستری و ضابطان دادگستری مکلفند فوری و در حدود وظایف و اختیارات قانونی، تدابیر و اقدامات لازم را در صورت امکان با مشارکت و همکاری والدین، اولیاء و یا سرپرستان قانونی کودک و نوجوان جهت رفع خطر، کاهش آسیب و پیشگیری از وقوع جرم انجام داده و در موارد ضروری وی را از محیط خطر دور کرده و با تشخیص و زیر نظر مددکاران اجتماعی به مراکز بهزیستی و یا سایر مراکز مربوط منتقل کنند و گزارش اقدامات خود را حداکثر ظرف ۱۲ ساعت به اطلاع دادستان برسانند».
با توجه به ماده فوق، هدف از مداخله سازمان بهزیستی در چنین وضعیتی، رفع خطر، کاهش آسیب و پیشگیری از وقوع جرم و از جمله کودک آزاری است. آنها موظفاند تدابیر و اقدامات لازم را حتیالامکان با مشارکت و همکاری والدین، اولیاء یا سرپرستان قانونی کودک و نوجوان انجام داده و گزارش موضوع و اقدامات خود را حداکثر ظرف ۱۲ ساعت به اطلاع دادستان برسانند. نکته جالب توجه این است که مطابق ماده ۳۷ لایحه مذکور، مددکاران سازمان بهزیستی برای مداخله در وضعیت بحرانی(خطر شدید و قریبالوقوع و یا وضعیت مخاطرهآمیز) میتوانند بدون کسب مجوز از مرجع قضایی وارد عمل شوند، مشروط بر اینکه دلایل ضرورت مداخله را در گزارش خود تشریح نمایند. سازمان بهزیستی برای کاهش آسیبهای ناشی از بزه دیدگی و پیشگیری از کودک آزاری مجدد میتوانند فعالیتهای خود را بر سه محور سلامتی کودک، تأمین امنیت و ایجاد آرامش خاطر برای او، متمرکز کنند(اسکندری:۱۳۹۰، ۱۴-۱۵).
بند اول: حفظ سلامتی کودک بزهدیده
نخستین دغدغه هر مداخله کننده در بحران، باید سلامت جسمی بزهدیده باشد. تا هنگامی که روشن نشده که بزهدیده از نظر جسمی در خطر نیست یا نیازی به کمک پزشکی ندارد، دیگر حمایتها را باید کنار گذاشت(اداره کنترل مواد مخدر و پیشگیری از جرم سازمان ملل متحد، مرکز بین المللی پیشگیری از جرم:۱۳۸۴، ۴۶).
کودک ممکن است در اثر کودک آزاری دچار سوختگی، شکستگی، خونریزیهای داخلی، ضایعات داخل جمجمهای و نخاعی و… شده باشد. بنابراین مددکاران سازمان بهزیستی باید آمادگی لازم برای مقابله با این نوع آسیبها را داشته باشند. از پزشکان حاذق و متخصص در زمینه بزه دیدگی کودکان کمک بگیرند و بدون فوت وقت، همه اقدامات ضروری را جهت کاهش آسیبهای وارده به کودک انجام دهند(رناته:۱۳۹۰، ۲۸).
مددکاران علاوه بر سلامت جسمی کودک بزهدیده باید به سلامت روانی وی نیز توجه داشته باشند. رایجترین واکنش روانی شناسایی شده بلافاصله پس از بزه دیدگی، اختلال فشار روانی پس از رویداد آسیبزا است. این اختلال مجموعهای از علائم روانی است که پس از مواجه فرد با رویداد آسیبزا به وجود میآید. احتمال بروز این اختلال در همه سنین وجود دارد، اما این احتمال در کودکان بیش از دیگران است. زیرا آنها آستانه تحمل پایینتری داشته و در نتیجه آسیبپذیری بیشتری دارند. درمان این اختلال مستلزم به کارگیری روش های مختلف رواندرمانی و دارودرمانی است. آنچه مددکاران سازمان بهزیستی مداخلهکننده در بحران، باید درباره این بیماری بدانند، اولاً علائم و نشانه های این بیماری در کودکان است و ثانیاً شیوه رفتار مؤثر با کودکان مبتلا به این بیماری. رایجترین نشانه های این بیماری در میان کودکان عبارت است از:
۱-ناآرامی و بیقراری، رفتارهای پرخاشگرانه و احساس بیزاری از دیگران؛
۲-گوشهگیری و مشکلات در روابط بینفردی و به سختی انسگرفتن با دیگران ( بهخصوص هنگامی که کودک مورد کودک آزاری جنسی قرارگرفته باشد)؛
۳-احساس گناه و شرمندگی؛
۴-رفتارهای تهییجی و برانگیختگی بیش از حد (احساس گوش به زنگ بودن و …)؛
۵-اجتناب از افکار و احساسات و حتی اماکنی که وقایع ناخوشایند را برای کودکان یادآوری میکنند؛
۶-تکرار خاطرههای رویداد آسیبزا در ذهن(قهاری:۱۳۹۲، ۲۲-۲۳).
سازمان بهزیستی برای مقابله با این اختلال باید شرایط را برای آسایش عاطفی کودکان فراهم نموده و حسب مورد، تکنیکهای خودآرامسازی و تکنیکهای مقابله با افکار مزاحم را به آنها بیاموزند.
بند دوم: تأمین امنیت کودک بزهدیده
یکی از مهمترین اهداف مداخله در بحران کودک آزاری، رفع خطر و ایجاد امنیت برای کودک است. ایجاد امنیت در اغلب موارد کار بسیار دشواری است و مددکاران سازمان بهزیستی برای موفقیت در این کار باید آمادگی لازم را برای روبهرو شدن با وضعیتهای مختلف کودک آزاری داشته باشند. جلب مرتکب، یکی از راه های ایجاد امنیت برای کودک است؛ اما این اقدام در همه موارد امکان پذیر نیست و برای حفاظت از کودک باید تدابیر دیگری اندیشید. در اجرای این تدابیر امنیتی اولویت با اقداماتی است که منجربه خروج کودک از محیط خانواده یا قطع ارتباط با آنها نشود(مستفاد از ماده ۵۰ لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان).
به همین دلیل مددکاران سازمان بهزیستی باید سعیکنند حتیالامکان کودک را به والدین خود بسپارند. مددکاران سازمان بهزیستی پیش از سپردن کودک به والدین، باید از توانایی های آنها در محافظت از فرزند خود مطمئن شوند و در صورت لزوم اطلاعات لازم در زمینه حفظ امنیت کودک را در اختیار آنها قرار دهند. حفظ امنیت کودک هنگامی دشوارتر می شود که مجرم یکی از والدین او باشد. در این صورت مددکاران باید فعالیت های خود را روی والد غیر آزارگر(معمولاً مادر) متمرکز کنند تا او بتواند از فرزند خود نگهداری و محافظت نماید(حسامی :۱۳۹۳، ۲۸۱).
مددکاران سازمان بهزیستی باید به مادرانی که کودکان را مورد آزار و اذیت قرار می دهند، کمک کنند تا موقعیت خود را درک کند و کنترل خود را به دست آورد. سپس شیوه های حفاظت از کودک را به او بیاموزند. در صورت عدم دستگیری مجرم، سازمان بهزیستی باید آنها را به جای امنی منتقل کنند و به مادر اطمینان دهند که در صورت بروز مشکل، او را یاری خواهند کرد. علاوه براین، لازم است مددکاران سازمان بهزیستی به مادر یادآوری نمایند که باید در نگهداری از کودک دقت کند و در صورت سهلانگاری در مقابل قانون مسؤل خواهد بود. در صورتی که والدین مسؤلیت حفظ امنیت کودک را نپذیرند و یا توانایی حفاظت از او را نداشته باشند، مددکاران میتوانند کودک را بهطور موقت به مراکز بهزیستی یا سایر مراکز منتقل کنند و تا تعیین تکلیف نهایی نظارت کافی را بر آنها داشته باشند(مستفاد از ماده۳۶ لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان).
بند سوم: ایجاد آرامش خاطر در کودک بزهدیده
توجه به سلامت و امنیت اگرچه از اهمیت ویژهای برخوردار است. اما به تنهایی برای ایجاد آرامش در کودک کافی نیست. ممکن است کودک علیرغم تأمین سلامت و امنیت، باز هم احساس آرامش و اطمینان خاطر نداشته باشد. برای اطمینان دادن به کودک، سازمان بهزیستی باید او را از تدابیری که در جهت پیشگیری از کودک آزاری مجدد اندیشیده شده است، آگاه کنند. همچنین او را مطمئن سازند که به نظرش احترام میگذارند و بدون توجه به نظر و عقیده او، دربارهاش تصمیمی نمیگیرند. سازمان بهزیستی باید به کودک بزهدیده فرصت دهند تا عواطف و احساسات خود را ابراز نماید. سپس صادقانه با او همدردی کنند و به وی اطمینان دهند که همه واکنشهایش طبیعی و منطقی است، جامعه این رویداد را محکوم نموده و از او پشتیبانی خواهد کرد(اداره کنترل مواد مخدر وپیشگیری از جرم سازمان ملل متحد، مرکز بین المللی پیشگیری از جرم:۱۳۸۴، ۴۹).
برخی کودکان، هنگام کودک آزاری بالاخص کودک آزاری جنسی، احساس گناه میکنند. بنابراین باید به آنها اطمینان داد که تقصیری متوجه آنها نیست؛ این مجرم است که مسؤل است و باید پاسخگو باشد. سازمان بهزیستی باید به کودک کمک کند تا موقعیت خود را درک کند، کنترل خود را بهدستآورد و افکار خود را سازماندهی کند. سپس او را برای مقابله با واکنشهایی که ممکن است دیگران نسبت به بزه دیدگی او داشته باشند و آنچه ممکن است در رابطهاش با نظام عدالت کیفری روی دهد، آماده نمایند(توجهی:۱۳۸۹، ۶۲۱).
گفتار سوم: ارائه گزارش کودک آزاری
یکی از مهمترین خدماتی که سازمان بهزیستی می تواند در جهت حمایت از کودکان بزهدیده انجام دهند، ارائه گزارش کودک آزاری به مرجع قضایی است. سازمان بهزیستی برای ارائه این گزارش، باید با اصول گزارش نویسی، هدف ارائه گزارش و مسائل حقوقی مورد نیاز مرجع قضایی، آشنایی داشته باشند. اهمیت گزارش مذکور در این است که مبنای کار مرجع قضایی قرار خواهد گرفت و تصمیمگیریهای بعدی در رابطه با کودک بزهدیده، براساس این گزارش پایه خواهد بود. این گزارش برای مرجع قضایی حکم سندی را داراست که نویسنده آن باید مسؤلیت صحت آن را بر عهده بگیرد(اقلیما و وهب:۱۳۹۲، ۱۴۶).
بنابراین سازمان بهزیستی باید گزارش خود را با رعایت صداقت و امانت تنظیم نموده و مطالب مورد نیاز را با بیانی روان و گویا مطرح نمایند. بر اساس ماده ۳۶ لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان، چنانچه مددکاران سازمان بهزیستی برای مداخله در بحران کودک آزاری، بدون کسب مجوز قضایی وارد محل زندگی یا کار کسی شده باشند، مکلفاند گزارش خود را حداکثر ظرف ۱۲ ساعت به اطلاع دادستان برسانند. ذکر موارد زیر در گزارش کودک آزاری ضروری بهنظر میرسد:

تعهد مستمر (۲۶)
تکرار خرید در آینده (۲۷)

(Batra et al, 2012)

۲۸ و ۲۹

اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند

نگرانی از عدم دسترسی (۲۸)
اضطراب جدایی (۲۹)

(Batra et al, 2012)

۳۰ تا ۳۲

نگرش کلی

مقایسه با محصول ایده‌آل (۳۰)
پاسخگویی به انتظارات (۳۱)
حس دوست‌داشتن (۳۲)

(Batra et al, 2012)

۳۳و ۳۴

اعتماد/اطمینان

اعتماد (۳۳)
اطمینان (۳۴)

(Batra et al, 2012)

۳۵ تا ۳۸

حس تعلق به جامعه برند

حس خویشاوندی با سایر دوستداران برند (۳۵ تا ۳۷)
تعلق داشتن به یک گروه خاص (۳۸)

(Bergkvist&Bech-Larsen, 2010)

۳۹ تا ۴۳

شیفتگی به برند

وفاداری به برند (۳۹و۴۰)
دفاع از برند (۴۱)
تبلیغات توصیه‌ای مثبت (۴۲)
حس شیفتگی (۴۳)

(Bergkvist&Bech-Larsen, 2010)
(Batra et al,2012)

۶-۳- روش‌های تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیات
قبل از این که اقدام به تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها کنیم، اقدام به بررسی و سنجش پایایی پرسشنامه طراحی ‌شده کردیم. برای این منظور یک نمونه ابتدایی ۳۰تایی پرسشنامه جمع‌ آوری شد. آلفای کرونباخ حاصل از این نمونه بیانگر پایایی مناسب پرسشنامه طراحی ‌شده می‌باشد. سپس بعد از جمع‌ آوری ۳۸۴ عدد پرسشنامه، اقدام به تحلیل‌داده‌ها کردیم. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، ابتدا از آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای بررسی نرمال‌بودن داده‌ها استفاده شد. پس از اثبات نرمال‌بودن داده‌ها، اقدام به تحلیل عاملی تاییدی برای سنجش برازش مدل کردیم. در نهایت نیز برای آزمون فرضیات مد نظر از مدل معادلات ساختاری استفاده کردیم. در این قسمت از نرم افزارهای SPSS،۸٫۷۲Lisrel و PLS نسخه ۲ تحت ویندوزاستفاده شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

فصل چهارم – تحلیل داده‌های تحقیق
۱-۴- مقدمه
پژوهشگر پس از این که روش تحقیق خود را مشخص کرد و با بهره گرفتن از ابزارهای مناسب، داده‌های مورد نیاز را برای آزمون فرضیه‌های خود جمع آوری کرد، اکنون نوبت آن است که با بهره‌گیری از تکنیک‌های آماری مناسبی که با روش تحقیق، نوع متغیرها و غیره هماهنگی دارد نتایج پژوهش خود را تجزیه و تحلیل نماید. هدایت هر فرایند تحقیق در هر یک از شاخه های علوم جهت رسیدن به یکسری نتایج و یافته‌های پژوهشی جهت کاربست در زندگی بشری است به واقع یافته‌ها برونداد فرایند تحقیق هستند و موجودیت تحقیق را توجیه و اثبات می‌کنند. یافته‌های هر پژوهش شامل یکسری توضیحات درباره وضعیت موجود و برخی استنباط‌ها بر اساس تفاوت‌ها و رابطه‌هاست. لذا در این فصل با توجه به داده‌های گردآوری شده، به بررسی سؤالات تحقیق پرداخته، درصدد دستیابی به اهداف تحقیق می‌باشیم. در نهایت نیز، از آنجا که هر تحقیق، می‌تواند به یافته‌هایی دست یابد که جزء اهداف آن نبوده،‌ ولی می‌تواند محقق یا سایر پژوهشگران را برای تحقیقات آتی و یا دلایل احتمالی بروز وقایع و پدیده‌ها، یاری کند، به بررسی سایر یافته‌های تحقیق می‌پردازیم. نرم افزار های مورد استفاده جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها بسته نرم افزاری SPSS نسخه ۱۹ و بسته نرم افزاری LISREL نسخه ۷۲/۸ و SMARTPLS نسخه ۲ تحت ویندوز می‌باشند.
۲-۴- بررسی ویژگی‌های دموگرافیک پاسخ‌دهندگان