« أَفَمَن یَهْدِی إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَن یُتَّبَعَ أَمَّن لاَّ یَهِدِّیَ إِلاَّ أَن یُهْدَى^[۱۹۵]
«آیا کسی که بر حق و حقیقت راه یافته سزاوارتر است به این که پیرویش کنند یا کسی که خود راه نیافته باید او را هدایت کنند.»
امام علیu اسوه ی اخلاق و معلم والا در این باره می‌فرماید:
«مَن نَصَب نَفسَهُ لِلنَّاسِ إماماً فَلیَبدَأَ بِتَعلیمِ نَفسِهِ قَبلَ تَعلیمِ غَیرِهِ ، وَلتَکُن تَأدیبُهُ بِسیرَتِهِ قَبلَ تَأدیبِه بِلِسانِهِ، وَ مُعَلِّمُ نَفسِهِ و مُؤَدِّ بُها أحَقُّ بِالإجلالِ مِن مُعَلِّم الناسِ و مُؤَدِّبِهِم^[۱۹۶]
کسی که خود را رهبر مردم قرار داد، باید پیش از آن که به تعلیم دیگران بپردازد، خود را بسازد و پیش از آن که به گفتار تربیت کند، با کردار تعلیم دهد، زیرا آن کس که خود را تعلیم دهد و ادب کند سزاوار به تعظیم است از آن که دیگری را تعلیم دهد و ادب بیاموزد.»
د-وقار و متانت
از دیگر ویژگی‌های معلم کودک، وقار و متانت اوست. غزالی این معنا را بسط داده و می‌‌گوید: معلم باید در مجلس آن‌ها (کودکان) خاموش و با چشمان پر هیبت نشیند…..و اگر با آنان زیاد سخن گوید به او جدی شوند و نزد او گستاخی کنند و نیز باید که در برابر آنان با دیگران مزاح نکند.^[۱۹۷]
زیرا که این‌گونه کارها از هیبت معلم کاسته و شکوه او را در معرض سقوط قرار می‌دهد. البته جدی بودن معلم و حفظ وقار وی مانع از آن نیست که مهربان و صمیمی باشد و با کودکان مطابق مقتضیات مزاح کند. و این حالت برای معلم زشت نیست، بلکه مطلوب و پسندیده است. همان طور که شهید ثانی نیز یادآور شده است معلم نباید مزاح را عادت خود قرار داده و از حد معتدل آ ن تجاوز کند. زیرا در این صورت باعث جرأت و جسارت شاگردان نسبت به او گشته و احترام وی را در معرض خطر قرار می‌دهد.^[۱۹۸]

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ه- قدرت بیان
خوش‌صحبتی و قدرت بیان یکی از عواملی است که در ایجاد رابطه با افراد، فوق‌العاده موثر است و معلم بر ایجاد رابطه با دانش‌آموزان باید مطالب درسی را به آن‌ها تفهیم کند، به طور حتم باید از این نیرو برخوردار باشد، چه بسیار افراد با سواد و عالم که در اظهار مطالب و تفهیم آن به دیگران ناتوانند، چنین افرادی به ندرت می‌توانند در کار معلمی و آموزش موفق شوند.^[۱۹۹]
گفتنی است سپاس و قدرشناسی و به کاربردن تشویق در برابر کار خوب و تنبیه و مجازات در برابر کار ناشایسته یکی از روش‌های مسلم و دیرپا در آموزش و پرورش به شمار می‌رود. این روش پسندیده که به کردار درست و کردار نادرست یکسان نگریسته نشود، پی‌آمدهای بسیار سودمندی برای دانش‌آموزان دارد، از این رو به کار بستن تشویق و تنبیه در جای خود، لازم و ضروری است. تشویق و تنبیه، دو ضمانت اجرایی مناسب برای گسترش آموزش و پرورش در فضای خانه، مدرسه و جامعه و برانگیزاننده‌ی آدمی در پرهیز از ناهنجاری‌های اجتماعی هستند. بشارت و انذار پیامبران الهی و وعده‌ی پاداش و کیفر دینی آنان نیز بر همین روش استوار شده است. به همین دلیل، اصل تشویق و تنبیه در اسلام، امری پذیرفته به شمار می‌آید.^[۲۰۰]
از آن جا که انسان‌ها متفاوتند، گروهی را باید با انذار و تخریب و تنبیه به سوی ادب، و اخلاق کشاند و برخی دیگر را با تشویق و تنبیه تأدیب کرد. با همه‌ی این‌ها، تشویق زیر بنای اصل آموزش و پرورش اسلامی به شمار می‌رود؛ زیرا اساس تربیت بر سهولت، محبت و ملایمت بنا نهاده شده است. وانگهی با تشویق می‌توان انگیزه‌ی دانش‌آموز را به انجام دادن کارهای مطلوب افزایش داد و میل فطری او را با مهر و محبت و قدرشناسی، تأمین و اعتماد او را جلب کرد. البته در صورتی که تشویق مؤثر واقع نشود، می‌توان ابتدا به انذار و سپس به تنبیه روی آورد. بی شک روی آوردن به تنبیه نه از سر تشفّی خاطر که برای هدایت و تضمین سعادت فرد و جامعه است.^[۲۰۱]
این واقعیت غیر قابل انکار است که در ایجاد تحولات اجتماعی و نیز ایجاد دگرگونی‌های مثبت و منفی در فرد، ومدرسه به عنوان یک تأسیس، نقش فوق العاده‌ای را ایفا کرده و مهم‌ترین مرکز برای پرورش است. به هنگامی که سخن از مدرسه به میان می‌آید مسأله‌ی معلم، مستخدم، ناظم ، برنامه، روش و… هم مطرح است به طور طبیعی کیفیت خوب یا بد آن در کل اثر فوق العاده‌ای در شاگرد خواهد داشت.
در بازسازی کودکان و نوجوانان نقش مدرسه از برخی جهات مهم‌تر از خانواده است از آن بابت که مسائل و الگوها به صورت کلی مطرح می‌شوند و افراد بر اساس اصل همانندسازی سعی دارند خود را همگام با دیگران ساخته و به مثل دیگران باشند. البته اگر مدرسه دارای نظام تربیتی سازنده‌ای باشد کودک ساخته شده در غیر این صورت ناسازگار خواهد شد.^[۲۰۲]
وظایف مدرسه
سال‌های مدرسه از جهت تکوین شخصیت کودک و نوجوان از اهمیت فراوانی برخوردار است.مدارس،همیشه و در همه جای دنیا به مثابه پل انتقال ارزش‌ها،وظیفه‌ی پاسداری از نظام ارزشی حاکم بر جامعه و انتقال آن به خانواده‌ها از طریق دانش‌آموزان را عهده‌دار بوده‌است. توحید رویه‌‌‌ی تربیتی خانه و مدرسه و همراهی و همگامی هرچه بیشتر اولیاء و مربیان در تشویق و ترغیب مستقیم کودکان و نوجوانان به حفظ ارزش‌ها،اتصاف به صفات حسنی و رعایت احکام و
حدود الهی،تضمین کننده‌ی بهداشت روانی،تعادل شخصیت،پیشرفت تحصیلی و خلاقیت‌های ذهنی آن‌ها خواهد بود. ^[۲۰۳]
برای اینکه مدرسه در این مهم موفق شود و به راستی انقلاب اسلامی را از طریق دانش‌آموزان روانه‌ی خانه‌ها سازد،می‌بایست در ارائه‌ ارزش‌ها به طور کامل هوشیارانه و آگاهانه عمل کند و به جای پرداختن به صرف انتقال مجموعه‌ای از اطلاعات شناختی،به رفتارها و ایجاد تغییرات مطلوب در رفتارها بپردازد و این مقدور نخواهد بود مگر با سرمایه‌ای از مهر و محبت به بعد احساسی بازخوردها توجه خاص مبذول شود. ^[۲۰۴]
مدرسه خانه‌ی دوم کودک است و اولیای مدرسه نقش پدر و مادری را در باره‌ی فرزند ایفا می کنند. راه و رسم معلم و دیگر افراد مدرسه برای طفل درس آموز است. چه بسیار است بد رفتاری ها و نابه سامانی هایی که در حال و کار کودکان دیده می شود و نشأت گرفته از روش معلم و مدرسه است.^[۲۰۵]
پیامبر اکرم t آموزگاری را که نام خدا را به کودکان می‌آموزد، سزاوار پاداشی بزرگ همچون در امان ماندن از آتش عذاب الهی می‌داند:
«اِنَّ المُعَلِمَ اِذا قَالَ لِلصَبیِ بِسمِ اللهِ کُتِبَ اللهُ لَهُ وَ لِلصبیِ وَ لِوالِدیهِ برائهً مِنَ النارِ^[۲۰۶]
آن گاه که آموزگار نام خدا را به کودک بیاموزد، خداوند آموزگار، کودک و پدر و مادر کودک را از عذاب در امان می‌دارد.»
نقش وسایل ارتباط جمعی با بنای اخلاقی تربیت
از دیگر مسائلی که نقش فوق العاده ای در سازندگی افراد دارد وسایل ارتباط جمعی می‌باشد از جمله فیلم، سینما، رادیو و تلویزیون. والدینی که به فرزندان خود اجازه استفاده از این وسایل را می دهندباید جنبه‌ی اخلاقی و مضامین آن را در نظر آورند. زیرا بسیاری از این مضامین نه تنها برای کودکان قابل استفاده نیست بلکه برای آن ها زیان‌بخش نیز می‌باشد.
در استفاده از این وسایل نباید زیاد مبالغه کرد مگر آن گاه که برنامه آن برای کودکان و براساس مشی مکتب اعتقاد ما باشد. در وضع موجود بسیاری از این محتواها از برنامه های تربیتی خالی هستند و حتی موجبات ناسازگاری و گاهی هم دامن‌زدن به آن را فراهم می‌آورند، افکار و عادات غلط در کودک ایجاد می‌کنند و وضع به همین‌گونه است درباره‌ی نمایش‌نامه‌ها، تئاتر که وضعی پیچیده و ابهام‌آمیز دارند.^[۲۰۷]
وسایل ارتباط جمعی که به دو دسته جدید و قدیم قابل تقسیم می‌باشند. وسایل جدید می‌توان رادیو، تلویزیون، و فیلم و سینما را نام برد که نقشی حیرت انگیز در ایجاد تحول و تغییر در فرد دارند. سینما و تلویزیون در بچه دنیای دیگری را غیر از محیط خانواده و محیط مأنوس طفل بر روی او می‌گشایند و او را در زندگی جهت می‌دهند، تحقیقات نشان داده است که بسیاری جرائم و جنایات و صلاح و فسادهای کودکان مربوط به این دو وسیله است. از وسایل قدیم می‌توان کتاب، روزنامه، مجله، رونوشت ها را نام بردکه تاثیر تخریب افکار آن ها در برخی از موارد کمتر از تاثیر وسایل جدید نیست.^[۲۰۸]
تلویزیون یکی از وسایل مدرنی است که در اثر پیشرفت صنعت به وجود آمده است و با تمامی منافعی که دارد زیان‌هایی نیز با خود به همراه دارد. کودکان هم چون بزرگسالان مایلند تلویزیون تماشا کنند و گاهی نیز آن را بر مطالعه‌ی کتاب های سودمند و دینی و بحث و گفتگو
و… ترجیح می‌دهند والدین از این واقعیت که تلویزیون اطفالشان را سرگرم می کند خوشحال می‌شوند، اما علاوه بر صدمه‌هایی که بر چشم و مغز کودکان‌شان وارد می‌سازند درباره‌ی صدمه‌های اجتماعی آن غافل هستند.^[۲۰۹]
افراد بکوشند ساعاتی را که کودک باید صرف تماشای تلویزیون کند، بدون آن که متوسل به سخت‌گیری و روش مستبدانه‌ای شوند،محدود سازند.باید هدف این باشد که از تلویزیون به عنوان یک وسیله‌ی تفریحی و آموزشی،نه به عنوان پرستار بچه استفاده کنند.تلویزیون دارای شماری فواید مثبت است با وجود این،همزمان ارزش‌های منفی نیز القا می‌کند.تماشای مکرر برنامه‌ها و آگهی‌های تجاری تلویزیون،رفتار خودپسندانه و پرخاش جویانه را در کودک تقویت می‌کند. ^[۲۱۰]
وقتی در تلویزیون در یک فیلم سینمایی که به نمایش در می‌آید خشونت ظاهر شود بدون شک افکار، احساسات، عواطف و رفتار کودکی که شاهد این گونه صحنه‌های خشن است تحت تاثیر قرار می‌گیرد و سیستم انگیزشی او را تحریک می‌کند. خشونتی که به صورت تصویری ارائه شود احتمال خشونت و رفتارهای ناشی از ترس و وحشت را در کودکان کم سن و سال و به خصوص پسران، چند برابر افزایش می‌دهد. این نوع صحنه‌های خشن احتمال جرم و جنایت را در افراد افزایش می‌دهد. البته کودکان بیشتر از بقیه از نظر فکری درگیر این نوع فیلم‌ها می شوند.جنسیت هم در این مورد اهمیت دارد. یعنی پسرها بیشتر از دخترها تحت تاثیر قرار می‌گیرند.^[۲۱۱]
فرزندان دوست دارند ساعت‌ها پای تماشای تلویزیون، ویدئو و فیلم بنشینند! آن ها با این کار احساس شادی و رضایت می‌کنند. اما این رضایت با مشکلاتی همراه است. اگر آن ها را به حال خود رها کنند از تاثیرات بد ذهنی و روانی این مسائل در امان نخواهند بود.استفاده‌ی بیش از حد وسایل با چاقی و بی‌تحرکی کودکان همراه است و عواقب جسمی بد به دنبال خواهد داشت. هم‌چنین ارتباط آن ها را با پدرها و مادرها کم‌تر می‌کند. در نتیجه کودکان فرصت ندارند در مورد مسائل خود با والدین صحبت کنند به تدریج ارتباطات کم‌رنگ می شود و فاصله‌ها بیشتر و بیشتر می‌شود.^[۲۱۲]
خواندن کتاب، روزنامه ، مجله برای انتقال میراث فرهنگی و دادن آگاهی‌های لازم به کودکان بسیار خوب است به شرطی که محتوای آن اندیشیده، مفید و در جهت ساختن و جهت دادن کودک باشد. مطبوعات اندیشه‌هایی را باید منتقل کنند که مورد قبول و تایید جامعه و مذهب است و کودک را با جنبه های مثبتی آشنا می‌سازد. و گرنه از مطبوعات فساد انگیز باید جلوگیری شود.
کتب درسی هم در مواردی برنامه‌های مفید و آموزنده‌ای ندارد، هم چون وسیله‌ای است که در دامن‌زدن به فساد و آلودگی هم گامی دارد. مسائلی که تحت عنوان داستان‌ها، هنر به کودکان خوانده می‌شود در مواردی آثار غم انگیزی بر جای می‌گذارد. به همین نظر خواندن کتاب، روزنامه، مجله، خوب است ولی این که کدام کتاب، روزنامه یا مجله باشد، چه نوع اطلاعاتی به کودک بدهد هم مهم است . به طور قطعی آن آثاری که کینه، خصومت و فساد ایجاد می‌کند باید جلوگیری به عمل آید. شخصیت هر کودک و به طور اصل هر انسانی بستگی به عواملی دارد که اطرافش را گرفته است و تحت تاثیر قرار می‌‌گیرد به همین نظر است که افراد معتقد به ارزیابی و کنترل آن هستند.^[۲۱۳]
توصیه‌ی متخصصان علوم ارتباطات بر این است که خانواده ها به خصوص والدین برنامه‌ریزی داشته باشند و برای استفاده از وسایل ارتباط جمعی مثل تلویزیون برنامه‌ی مشخصی در نظر بگیرند، زمان را تا حد امکان محدود کنند، در مورد محتوای برنامه‌ها قانون را در نظر بگیرند و نگذارند کودکان و نوجوانان هر برنامه‌ای را مشاهده کنند. بهتر است والدین در مورد رسانه‌های جمعی و قوانین وضع شده در منزل با کودکان به طور واضح صحبت کرده و قاطعیت خود را حفظ کنند.^[۲۱۴]
نقش دوستان و معاشران در تربیت اخلاقی
نقش دوستان و معاشران کودک در مواردی حتی از نقش پدر و مادر هم زیادتر است. کودکان به طور معمول مبانی اخلاقی، ارزش‌های اجتماعی، نظام حکومتی، آداب و رسوم، نوع روابط، نوع اعمال خود را از معاشران می‌آموزند.شک نیست که معاشرت با کودکان گستاخ، شرور و بی ادب در او اثر می کند و البته وضع به همین گونه است در موردی که معاشران کودک افرادی پاک، نجیب و صادق باشند.
همه‌ی افراد در عین این که نیاز کودک را به معاشران و هم بازی‌ها تایید می‌کنند معتقد نیستندکه طفل با هر کس معاشر باشد، زیرا در آن صورت دوستان متجاوز به فرد چیزی را نمی‌افزایند جز تجاوز و خشونت و حتی ممکن است موجب تشدید ناسازگاری و انحراف در کودک شوند. خانواده‌هایی هستند که کودکان خود را از دیدن صحنه های آلوده، فیلم های بد آموز، تبهکاری ها و فساد دور می‌دارند عاملی که فرزندان آن ها را از طریق معاشران بدکار به همان آلودگی ها و فساد آشنا می‌شوند.^[۲۱۵]
معاشرت و آمیزش با دوستان خوب، دارای نتایج سودمندی است زیرا انسان از تظاهر به کار بد و اظهار عیوب درونی خود نزد دوستانش حیا و شرم می کند، و به خصوص نزد معاشرانی که از پستی و بدی و اعمال زشت مبری هستند. همین حیا او را از بدی دور و به خیر ونیکی نزدیک می‌سازد.
چنان که از طریق معاشرت با آنها نیز احساس مصونیت اخلاقی می کند، و دیگر آن که معاشران خوب انسان، راهنمای اعمال نیک او بوده و انسان از رهگذر برخورد با آن‌ها کسب تجربه می کند، و در مصائب و مشکلات زندگی از آن‌ها مدد می‌گیرد.^[۲۱۶]
پس معاشرت ، یکی از عوامل تربیت است و لذا بر پدران و مربیان لازم است فرزندان خود را از معاشرت با افراد ناشایست و لو برای لحظه‌ای کوتاه منع نمایند و از رفتن آن‌ها به مراکزی که مردمان پست و بد رفتار در آن جا گرد هم آیند جلوگیری کنند و بالاخره همه‌ی مردم اهمیت محیط معاشرت و تأثیر آن را در دین و اخلاق و معتقدات و رفتار انسان می‌پذیرند.^[۲۱۷]
بر والدین و مربیان لازم است تحقیق کنند و ببینند کودکان آن‌ها با چه کسانی معاشرند ، اوقات خود را با چه افرادی و در کجا می‌گذرانند، ساعات بازی و تفریح‌شان را چگونه می‌گذرانند و تا حد امکان رابطه‌ی فرزندشان را با آن‌ها که اخلاقی ضعیف دارند و با آن‌ها که بد دهن و بد آموزی دارند قطع نمایند.
وجود دوست و معاشر برای هر طفلی ضروری است، او نیاز به کسانی دارد که چون او فکر کنند چون او تن به بازی دهند، داوری‌شان ، رفتارشان، خنده و گریه‌شان مانند او باشد. ولی در آن گاه که چنین معاشرانی موجب وارد آمدن لطمه به شخصیت خانوادگی و شرف انسانی کودک شود همان بهتر که قطع باشد.^[۲۱۸]
پیشوایان دین و علماء اخلاق در هر ملت و عصری درباره‌ی دوستان و معاشران سخن‌ها گفته و شعرها سروده‌اند. و تعالیم اسلامی در این مورد هیچ گونه دریغی ننموده است بلکه احادیث در انتخاب و وصف دوستان بی شمار است از جمله رسول اکرم t فرمودند:
«اَسعَدُ النّاسِ مَن خَالُطَ کَرامُ النّاسِ^[۲۱۹]
سعادتمندترین مردم کسی است که با مردمی بزگوار مخالطت و آمیزش و معاشرت داشته باشد.»
خداوند در قرآن کریم می‌فرمایند:
وَیَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى یَدَیْهِ یَقُولُ یَا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلًا یَا وَیْلَتَى لَیْتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِیلًا^[۲۲۰]
«و روزی که شخص ظالم پشت دست حسرت به دندان گرفته و گوید: ای کاش من ( در دنیا) با رسول حق راهی (برای دوستی و طاعت) پیش می‌گرفتم. وای بر من، ای کاش که فلان (مرد کافر و رفیق فاسق) را دوست نمی‌گرفتم.»

حمایت از حقوق افراد هدف اصلی و اساسی کنترل قضائی اداری است ، تامین گردش صحیح دستگاه اداری و حسن مدیریت ، هدف فرعی آن می باشد .
علت این که در دموکراسی های غربی ، به کنترل قضائی اداره اهمیت داده می شود ، آن است که حمایت حقوق و آزادی های فردی ، پایه و اساس اجتماعی در این کشورها به شمار
می رود . در حالیکه بر عکس در کشورهای سوسیالیستی چون تامین جامعه ، هدف اصلی دولت است همین امر ، سبب می شود که عدالت اداری در درجه دوم از اهمیت قرار داده شود .
به طور کلی کنترل قضائی و عدالت اداری مستلزم وجود جامعه با ثباتی است. بعضی ها ممکن است بگویند جامعه محافظه کاری که در آن ، دستگاه اداری ، عهده دار تامین حقوق فردی
می باشد .
از نقطه نظر رعایت قانون در دستگاه های عمومی و حفظ منافع ارباب رجوع حائز اهمیت است. چه از این راه ، افراد می توانند با طرح دعوی و شکایت خود در دادگاهها اداره را به رعایت قانون مجبور سازند . تحقق کنترل قضائی ، مستلزم آن است که حل و فصل اختلافات و دعاوی اداری از دستگاه مستقل واگذار شود .
کنترل مزبور مستلزم دو چیز است. یکی وجود قواعد و قوانین قبلی که مورد رعایت اداره باشد. دوم وجود راههائی که افراد بتوانند به آسانی از آن راه ها به قاضی مراجعه و احقاق حق نمایند. باید افزود که به غیر از کنترل های سه گانه فوق الذکر سیستم نظارتی دیگری نیز وجود دارد که در حقیقت ، مخلوطی از کنترل های مزبور می باشد ، و نمونه بارز سیستم مختلط ، سیستم آمبودزمن^[۴۱] است که ویژه کشورهای اسکاتلندی است و امروزه در کشورهای فرانسه و انگلستان نیز هوادارانی پیدا کرده ، رواج یافته است .
در این جا باید خاطر نشان ساخت که ما نمی توانیم به نفع یکی از کنترل های یاد شده در بالا اظهار نظر کنیم زیرا این کنترل ها مکمل یکدیگر هستند و بابوجود آوردن همه این کنترل ها است که می توان دارای یک دستگاه اداری خوب و موثر و قاطع گردید .
در بررسی انجام شده به وسیله سازمان بازرسی کل کشور با عنوان «بررسی کج روی های اداری و مالی در دستگاه های مشمول بازرسی » که در مجموع ۱۱۸۷ گزارش بازرسی را مورد مطالعه دقیق قرار داده است، دلایل زیر به عنوان عمده دلایل بروز تخلفات به دست آمده است:
الف- ضعف مدیریت به دلیل نبود دانش شغلی و تخصصی
ب- ‌عدم احساس مسئولیت و سوءتدبیر اعمال سلیقه و برداشت شخصی از ضوابط توسط مدیران
ج- عدم اعمال نظارت و کنترل مستمر و همه جانبه درون سازمانی و برون سازمانی
د- نبود نظام نظارت و کنترل اثربخش به گردش امور مالی عدم تناسب قوانین و مقررات حاکم بر دستگاه ها با شرایط اجتماعی
ه- عدم تناسب مشاغل با تخصص ها و تجارب کارکنان
فصل سوم :
یافته های پژوهش
۳-۱- مقدمه :
تا به امروز صلاحیت دیوان عدالت اداری و نحوه اجرای احکام توسط قضات و عدالت در این دیوان مورد بررسی قرار گرفته و ما را بر این داشت که برای ریشه کنی فساد اداری شناسایی جایگاه و تاثیر دیوان عدالت اداری در پیشگیری از فساد اداری در ادارات رامورد بحث و تبادل نظر قراردهیم. لیکن با توجه به وظایف، صلاحیت و حدود اختیارات دیوان عدالت اداری در قانون اساسی و برای پیشگیری از وقوع جرم و جلوگیری از شکایات مردمی از واحدهای دولتی اعم از وزارتخانه ها و سازمانها و موسسات و شرکتهای دولتی و شهرداریها و تشکیلات و نهادهای انقلابی و موسسات وابسته به آنها، همچنین تخطی از هرگونه فساد در دستگاه های اداری ضرورت دارد که دیوان عدالت اداری مامورین خبره ، منصف و آشنا به قانون اساسی را برای سرکشی بطور ناشناس به ادارات مربوطه فرستاده و برحوزه عملکرد نهادهای دولتی بررسی و نظارت دقیق داشته باشد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳-۲- روش تحقیق:
در این مقاله، هدف آن است که با ارائه یک تعریف عمومی از فساد در بخش اداری، انواع فساد اداری شامل فساد سیاسی، قانونی، و کارمندان مورد بررسی قرار گیرد.در این تحقیق، فساد اداری در قالب تمام این موارد مد نظر بوده و دانشگاه علوم پزشکی شهرستان جهرم و
مراجعه کنندگان به عنوان جامعه آماری انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.نتایج تحقیق نشان داد که موقعیت اقتصادی، فرهنگی، ویژگی های فردی و سازمانی، و کیفیت و کمیت قوانین و مقررات، به ترتیب به عنوان مهم ترین عوامل در فساد اداری تاثیر دارند.همچنین نتایج این بررسی نشان داد که عوامل متعددی شامل افزایش حقوق بخش دولتی.وضع مقررات و قوانین مؤثر، مطبوعات، آگاهی عمومی نسبت به مقررات و قوانین، شفافیت اطلاعات، پاسخگویی،ارتباطات بین کارمند و ارباب رجوع ، آگاهی ارباب رجوع نسبت به قوانین و مقررات و خصوصی‌سازی می‌توانند در کنترل و جلوگیری از فساد اداری مؤثر باشند.نتایج این تحقیق دارای کاربردهای علمی و عملی برای سیاستگذاران و دست‌اندرکاران و مدیران اجرایی امور سازمانها است. در این بررسی وضعیت سلامت اداری با شناساندن دیوان عدالت اداری مقایسه می شود که برای دقیق تر شدن این مقایسه هر گروه براساس میزان تحصیلات تقسیم بندی شده اند . هدف ، بررسی سلامت اداری در جنبه های مختلف از لحاظ داشتن وضعیت کارکرد مدیریتی و فرهنگی بود و این پژوهش برای این منظور طراحی شد که روشن شود آیا در گروه های انتخابی ما هم احقاق حقوق مردم ،برقراری عدالت اداری و دیدگاه دین مبین اسلام در جلوگیری از جنبه های مختلف فساد اداری وجود دارد یا خیر؟
در بررسی مطالعات و تحقیقات مختلفی که در مورد فساد اداری صورت گرفته، به این نکته وقوف پیدا می کنیم که مطالعاتی که در سطح کلان اجتماعی، اقتصادی و سیاسی انجام گرفته بسیار کمتر از مطالعاتی است که همین عوامل و سایر عوامل را در سطوح خُرد مورد مطالعه قرار می دهند. البته مطالعات در سطوح خُرد و با بهره گرفتن از پرسشنامه و سایر ابزارهای جمع آوری اطلاعات از افراد پاسخگو می تواند کمک‌های مؤثر و مفیدی برای مطالعات در سطوح میانه و کلان برای محققان فراهم سازد. مطالعات انجام شده عموماً در رابطه با برخی از متغیرها همچون سواد، درآمد، ثروت، منزلت و غیره و یا عوامل دیگری است که فساد اداری را تحت تأثیر قرار می دهند و برخی نیز تدوین سیاست حقوقی در مبارزه با فساد اداری را نیازمند بررسی پیامدهایی چون نبود شفافیت سازی در ادارات، ضعف در استفاده کردن از نیروهای کارآمد، کافی نبودن حقوق ومزایای کارکنان دولتی از جمله عوامل بروز فساد در سازمان های دولتی تلقی کرد.
در این تحقیق رابطه میان عوامل ایجاد فساد اداری و نیز روش های مبارزه با آن مبتنی بر راهبردهای مدیریتی، فرهنگی ، اقتصادی و سیاسی بر اساس مبانی نظری و نیز یافته های تحقیق ارائه شده است.
تصمیمات متخذه از سوی مامورین دولتی و نهایتاً تضییع حقوق افراد در جامعه رشد روزافزون پیدا نموده است. با کمال تاسف بین قانون فعلی دیوان عدالت اداری و عدالت گستری عصر حاضر گردابی ژرف بوجود آمده و تغییر قانون دیوان عدالت اداری بدون پیش بینی تحول در طرز قضاوت قضات دیوان موجب افزایش اعتراضات و شکایات در دیوان عدالت اداری شده و قانون دیوان عدالت اداری و تمامی اقداماتی که در فرایند دادرسی در دیوان صورت می گیرد، نتوانسته از فزونی مراجعات به دیوان عدالت اداری جلوگیری نماید. به همین جهت مجبور شده اند بجای پیشگیری از طریق تحول در طرز قضاوت ،با اصلاح قانون بیشتر متوجه توسعه ساختار تشکیلاتی و افزایش تعداد شعب دیوان و جذب قاضی شوند ولی این تدابیر وقتی حیات بخش است که قانون دیوان عدالت اداری با صلاحیت و حدود اختیارات آن تناسب داشته و اهداف و منظورات واضعین اصول ۱۷۰ و ۱۷۳ قانون اساسی را تامین نماید و چنانچه تدابیر مزبوره بدون کارکارشناسی توسط قضات دارای تجربه کافی که در مقام بحث نظری و طرح نبوده و در مقام تجربه و عمل دردشناس بوده نه داروشناس، عملاً پیش از قانونگذار عیب و نقص قانون را درمی یابد و صالح ترین کسی است که می تواند قانون صحیح و مفید را پیشنهاد کند، تابه موقع به اجراء گذارده شود. طبق
بررسی های انجام گرفته مقالات متعددی تحت عنوان عوامل بروز فساد اداری از دید اسلام، مسئله نظارت و کنترل در دستگاه های اداری، علل و عوامل بروز مفاسد اداری، بررسی فساد اداری و نظارت دیوان عدالت اداری و…ارائه شده است ولی تاکنون پژوهشی در این زمینه انجام نشده است .
۳-۳- هدف کاربردی اجرای تحقیق:
بر اساس اینکه دستگاه اداری برای رسیدگی به این گونه دعاوی وتخلفات مناسب نیست؛ زیرا مقام رسیدگی کننده به دعاوی بایستی بی طرف باشد و بدون رعایت بی طرفی، حقوق خواهان یا شاکی تضییع می گردد . تجربه هم نشان داده است که دستگاه اداری در رسیدگی به دعاوی اداری نمی تواند قاضی بی طرف باشد. به همین دلیل نظارت دیوان عدالت اداری در پیشگیری از مفاسد اداری می تواند تاثیرگذار باشد. چون هدف از تشکیل دیوان عدالت را می توان در دو بند معرفی کرد: ۱- احقاق حقوق مردم ۲- برقراری عدالت اداری .
با توجه به این دو موضوع مهم و همچنین دیدگاه دین مبین اسلام در مورد برخی مفاسد اداری و اجتماعی ، پیشنهادات و راه کارهایی جهت پیشگیری و کاهش فساد اداری و نگاهی جدید به تاثیر این مهم را بر سلامت جسمانی و روانی افراد مورد نظر داشته است. هدف کلی تحقق سلامت اداری با نظارت بر ادارات دولتی برای جلوگیری از فساد در ادارات می باشد.
هر دعوا و شکایتی معمولا دو طرف دارد: یک طرف خواهان یا شاکی و طرف دیگر خوانده یا مشتکی عنه نامیده می شود . دو طرف دعوا گاهی هر دو شهروند عادی هستند; اما همیشه این گونه نیست . در مواردی، یک طرف دعوا شهروند است و طرف دیگر دستگاه اداری یا سازمان عمومی.
در نتیجه، برای تحقق سریع و دقیق عدالت، بهتر است، به دعاوی اداری در محاکم اختصاصی رسیدگی شود . در جمهوری اسلامی ایران، با توجه به دلایل ذکر شده، دادگاهی ویژه به نام دیوان عدالت اداری مامور رسیدگی به این گونه دعاوی شده است.
با مطالعه نظارت نهادهای برون سازمانی در برخی سازمان ها و نهادهای دولتی از جمله دانشگاه های علوم پزشکی شناسایی و تاثیر دیوان عدالت اداری در پیشگیری از فسادهای مالی و اداری جهت احقاق حقوق مردم این تحقیق صورت گرفت.
۳-۴- روش جمع آوری اطلاعات :
روش جمع آوری اطلاعات براساس پرسشنامه می باشد که در پرسشنامه ابتدا سوالات کلی از جهت سن ، میزان تحصیلات ، سابقه کاری طرح ریزی شده ، سپس پرسش های خاص بررسی وضعیت سلامت اداری کارکنان براساس پرسشنامه آزمون GHQ طرح ریزی شده که در هر بخش از بخش های پنج گانه خود شامل :
۱- حقوق و مزایای کارکنان
۲- کارکرد مدیریتی ، فرهنگی ، سیاسی
۳- عوامل محیطی
۴-نظارت نهادهای مدنی در ادارات
۵-ارزشهای اخلاقی و باورهای دینی کارکنان
هر بعد حاوی ۷ سوال می باشد. پاسخگو با توجه به وضعیت خود در حال حاضر و روزهای اخیر یکی از پاسخ های پنج گزینه ای را در مورد هر پرسش استفاده می کند.
بررسی عوامل موثر در فساد اداری با بهره گرفتن از راهبردهای مدیریتی ، فرهنگی، سیاسی-مدنی می باشد که در این شرح چگونگی راهبردهای مدیریتی و تقویت فرهنگ مسئولیت خواهی و تقویت و نقش نهادهای مدنی در نظارت بر دستگاه های اجرایی دولت و الزام دستگاه های دولتی به ارائه اطلاعات مورد نیاز مردم و نهادهای دولتی و همچنین آموزش و ترویج ارزشهای دینی و اخلاقی برای جلوگیری از فساد اداری مورد بررسی قرار گرفته است.
۳-۵- ابزار اندازه گیری:
در این پژوهش برای اندازه گیری اطلاعات از طیف پنج گزینه ای لیکرت استفاده شده است. در این روش برای به کمیت در آوردن گزینه های کیفی پرسشنامه، ارزش عددی۱ برای گزینه کاملاً مخالفم تا ۵ که برای گزینه کاملاً موافقم منظور گردیده است. بدین ترتیب ویژگیهای کیفی تبدیل به کمیت هایی می شود که تجزیه و تحلیل های آماری بر اساس آنها انجام می گردد. پس از جمع آوری پرسشنامه ها که شامل نمرات خام می باشد امتیازهای هر پرسشنامه محاسبه می شود. نحوه امتیازدهی به هر یک از پرسشنامه ها به صورت جدول (۱-۳) می باشد.
جدول (۱-۳) نحوه امتیازدهی به هر یک از پرسشنامه ها

دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر- پردیس فنی مهندسی شهید عباسپور
دانشگاه شهید بهشتی
پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد مهندسی برق
قدرت
تشخیص و طبقه ­بندی عیوب داخلی ترانسفورماتور­های قدرت با بهره گرفتن از درخت تصمیم مبتنی بر شبیه سازی مدل الکتریکی ترانسفورماتور
محی الدین گنجیان ابوخیلی
اساتید راهنما:
حمید جوادی
فرهاد حق جو
پاییز ۹۲
تقدیم به
اسطوره­های زندگیانیم، پناه خستگی­­هایم و امید­های بودنم
پدر و مادر عزیزم

تشکر و قدردانی

تقدیر و تشکر
از راهنمایی­های ارزنده اساتید ارجمند آقایان دکتر جوادی و دکتر حق­جو که در تمام مراحل این تحقیق از هیچ تلاشی فروگذار نکرده ­اند شایسته قدردانی و امتنان بی شائبه می­باشند.
هم­چنین از خانواده و از دوستان که در این مدت از حمایت بی دریغ خود فرونگذاردند، تشکر والا داشته باشم.
چکیده
شبکه گسترده سیستم قدرت دارای تجهیزات بسیار گران قیمتی می­باشد که از جمله آن می­توان به ژنراتور، بریکر، کابل­های قدرت و ترانسفورماتور اشاره کرد. ترانسفورماتور قدرت به عنوان قلب تپنده این شبکه بوده که همواره تحت تاثیر شرایط بهره ­برداری و محیطی، دچار خطاهای مختلفی شده و در برخی موارد سبب خرابی و خروج از مدار ترانسفورماتور و عدم دسترسی طولانی مدت خواهد شد. در نتیجه برنامه های تعمیر و نگهداری باید به جای مبتنی بر زمان، مبتنی بر شرایط بهره برداری و محیطی گردند که این مسئله خود مستلزم آن می­باشد که از شرایط حال تجهیز نیز آگاه باشیم. لذا استفاده از روش­های نظارت و تشخیص خطا که توانایی ارزیابی شرایط داخلی تجهیزات را دارند، بسیار با اهمیت خواهد بود.
روش­های مختلفی به منظور تشخیص خطا در درون ترانسفورماتور وجود دارد که از آن جمله می توان به آنالیز گازهای محلول، تخلیه­جزیی و تحلیل پاسخ فرکانسی اشاره کرد. با توجه به محدودیتهای دو روش اول در تشخیص انواع خطا­ها، تحلیل پاسخ فرکانسی یکی از بهترین روش­های موثر در زمینه تشخیص خطا­های الکتریکی و مکانیکی در درون ترانسفورماتور می­باشد. با این حال به دلیل متکی بودن این روش بر مقایسه گرافیکی، تفسیر نتایج حاصله از پاسخ فرکانسی بسیار مشکل بوده و هنوز هیچ رابطه و روش کلی و فراگیر برای طبقه ­بندی وجود ندارد. هدف این پایان نامه تشخیص و طبقه ­بندی خطا­ی ترانسفورماتور با کمک پاسخ فرکانسی و درخت تصمیم می­باشد. با بهره گرفتن از مدل الکتریکی متمرکز ترانسفورماتور قدرت خطا­های مختلفی شبیه­سازی شده و با بهره گرفتن از درخت تصمیم طبقه ­بندی آن­ها صورت گرفته است. نتایج نشان می­ دهند که ترکیب پاسخ فرکانسی به همراه درخت تصمیم دارای دقت و سرعت بالایی نسبت به روش­های دیگر در طبقه ­بندی خطا در ترانسفورماتورهای قدرت دارد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

واژه‌های کلیدی: ترانسفورماتور قدرت؛ مدل الکتریکی متمرکز؛ پاسخ فرکانسی؛ درخت تصمیم؛ طبقه ­بندی خطا

فهرست مطالب

عنوان صفحه
مقدمه ۱
۱-۱- مقدمه ۱
۱-۲- بیان مسئله ۲
۱-۳- مروری بر مقالات ۳
۱-۴- ساختار پایان نامه ۶
۲- عوامل خرابی ترانسفورماتور و روش های تشخیص آنها ۸
۲-۱- عوامل خرابی ترانسفورماتور ۸
۲-۱-۱- عوامل خرابی از نگاه سیستمی ۸
۲-۱-۲- عوامل خرابی از نگاه مکان خطا ۹
۲-۲- اجزای ترانسفورماتور و نقش آنها در بروز خطا ۱۰
۲-۲-۱- خطاهای مربوط به تانک ۱۱
۲-۲-۲- خطاهای مربوط به هسته ۱۱
۲-۲-۳- خرابی تپچنجر زیر بار ۱۲
۲-۲-۴- خرابی بوشینگ ۱۲
۲-۲-۵- خرابیهای سیمپیچ ۱۲
۳- مدلسازی ترانسفورماتور ۱۷
۳-۱- تاریخچه مدلسازی ترانسفورماتور ۱۷
۳-۲- کاربرد مدلهای ترانسفورماتور ۱۸
۳-۲-۱- تحلیل گذرای سیمپیچ ۱۸
۳-۲-۲- تحلیل گذرای سیستم ۱۸
۳-۲-۳- مکانیابی تخلیه جزیی ۱۸
۳-۲-۴- تحلیل پاسخ فرکانسی ۱۹
۳-۳- انواع مدلهای ترانسفورماتور ۱۹
۳-۳-۱- مدل خط انتقال ۲۰
۳-۳-۲- مدل اندوکتانس نشتی ۲۰
۳-۳-۳- مدل مبتنی بر اصل دوگان ۲۰
۳-۳-۴- مدل میدان الکترومغناطیسی ۲۱

۲- کانالهای غیر رسمی(خرید تجهیزات و ماشین آلات و قطعات، برگزاری همایش های بین المللی مانند کنفرانس ها وسمینار، برگزاری نمایشگاه های بازرگانی و صنعتی، انتشار کتب و مقالات به صورت فیزیکی و یا به صورت دیجیتال)
لذا صندوق توسعه فناوری های نوین ضمن آشنایی با تکنولوژی های جدید و بهره مندی از تجربیات تیم اجرایی حرفه ای انتقال تکنولوژی و نهاد های همکار از جمله شرکت های دانش بنیان و اساتید دانشگاهی و همچنین استفاده از امکانات و ارتباطات بین الملل و ابزارهای قانونی پارک فناوری پردیس ریاست جمهوری(شامل قوانین مناطق آزاد در خصوص روابط کار، معافیتهای مالیاتی و عوارض، سرمایه گذاری خارجی و مبادلات مالی بین المللی)از طریق طراحی و اجرای مدل ها و روش های مختلف انتقال تکنولوژی، اقدام به مطالعه، طراحی و شبیه سازی و تدوین دانش فنی انتقال تکنولوژی های جدید می نماید.^[۳۰]
گفتار چهارم :ارکان انتقال تکنولوژی
انتقال تکنولوژی فرایندی است که طی آن گیرنده تکنولوژی « متقاضی » موفق می گردد ضمن تهیه سخت افزارهای لازم به سطح مطلوبی از نرم افزارها و فوت وفنهای نهفته در تکنولوژی موردانتقال ازطریق انتقال دهنده «عرضه کننده» دست یابد وبدین وسیله با پرداخت هزینه تکنولوژی مربوطه ، به روش های بهتری در تولید یا ارائه خدمات موردنیاز احاطه یابد.
بند اول:عرضه کننده تکنولوژی
طبیعی است که عرضه کننده تکنولوژی باید بر تکنولوژی موردنظر مسلط بوده وتوانایی وانگیزه انتقال آن را داشته باشد.
معمولا در انگیزه عرضه کننده تکنولوژی تردیدهایی وجود دارد. به این دلیل که تکنولوژی به مثابه عنصر تفوق بشر امروزی و اصلی ترین رقابت علمی واقتصادی شرکتها، موسسات تولیدی و بلکه کشورهای مختلف جهان ، محسوب می شود بنابراین آیا تصور انتقال آن و دسترسی به عاملی این چنین حیاتی که شیشه عمر صاحبان تکنولوژی محسوب می شود ممکن و عملی است ؟

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بررسی انتقال تکنولوژی های انجام شده به کشورهای جهان سوم عموما چشم اندازتیره ای را نشان می دهد. با مطالعه سابقه همکاریهای علمی و تکنولوژیک کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه به کرات ملاحظه می شود که زیر لوای همکاریهای شمال باجنوب و کمک به جهان سوم و بالاخره انتقال تکنولوژی ، آنچه هرگز به وقوع نمی پیونددانتقال واقعی تکنولوژی و یا به بیان دقیقتر انتقال تکنولوژی های مناسب به کشورهای متقاضی است . معمولا فروش تکنولوژی های از رده خارجی همچون صنایع آلوده کننده محیط زیست و پرمصرف انرژی همچون فرایندهای غیرکارا در برخی موارد از تولید موادپتروشیمی ، روش های غیراقتصادی تولید آهن و فولاد و مانند آنها با تبلیغات زیاد واغلب طی قراردادهای سنگین مالی تحت پوشش انتقال تکنولوژی به کشورهای جهان سوم تحمیل می شوند.
در بررسی اغلب قراردادهای متعارف انتقال تکنولوژی ملاحظه می گردد که موسسات عرضه کننده تکنولوژی به منظور جذب سرمایه کافی برای توسعه تکنولوژی های جدید خود، تلاش می کند با فروش تکنولوژی های از رده خارج به کشورهای متقاضی ، علاوه بر تامین سرمایه لازم ، رقبای احتمالی آینده را نیز از میدان به درکنند.
درواقع ، کشورهای صنعتی ، هیچ علاقه ای به واگذاری کمترین تکنولوژی مفید به کشورهای درحال توسعه ندارند و در استفاده از نیروی قهرآمیز برای تحمیل اراده و حفظ تسلط بر آنها هیچ تردیدی به خود راه نمی دهد. بنابراین ملاحظه می شود که در شرایط متعارف هرگز شرکتها و موسسه های عرضه کننده تکنولوژی حاضر به از دست دادن عامل برتری و استیلای خود در بازار رقابت جهانی نخواهندبود، پس چاره چیست ؟
بررسی های انجام شده شاهد این مدعاست که شرکتهای دارنده تکنولوژی های پیشرفته در شرایط خاصی مجبور به انتقال واقعی تکنولوژی هستند.انتقالی که اگرگیرنده قدر آن را بداند فرصت مناسبی برای دسترسی به تکنولوژی های نوین به شمارمی رود. این فرصتها معمولا به هنگام بروز مشکلات اقتصادی و مدیریتی برای موسسات صاحب تکنولوژی بروز می کنند. مشکلاتی که حتی در کشورهای توسعه یافته موجب ورشکستگی شرکتها می گردد و در آن هنگام درصورت هشیاری متقاضی تکنولوژی به طرق مختلف و حتی گاهی اوقات به صورتی تقریبا رایگان می توان به پیشرفته ترین تکنولوژی های حیاتی دست یافت .
در کشور ایران نیز استفاده از این شرایط قابل تحقق است . بروز ناپایداری سیاسی دردیگر کشورها ازجمله شوروی سابق ، وجود رقابتهای اقتصادی بین شرکتهای غربی ،حضور ایرانیان مقیم خارج از کشور در برخی از موسسات مهم و بالاخره عموم مسلمانان و دوستداران انقلاب ، همه و همه زمینه های مناسبی هستند که در عرصه رقابت علمی وتکنولوژیک جهان امروز، عرصه نبرد فنی و تکنولوژیک را به نفع ما ترسیم می کند وتوسعه روزافزون شبکه های ارتباطی بر شدت و عمق تغییر و تحولات در این پهنه دامن زده است .
بند دوم :متقاضی تکنولوژی ، آمادگیهاو هماهنگیها
همان طور که در قسمت روش های کسب تکنولوژی مطرح شد، هرچه سطح گیرنده تکنولوژی بالاتر باشد، هزینه انتقال تکنولوژی کاهش یافته و جذب آن به صورت موثرتری انجام می شود. نکته مهم برای دست اندرکاران انتقال تکنولوژی این است که گیرنده تکنولوژی باید مناسب با سطح انتقال تکنولوژی باشد. به عنوان مثال گیرنده یک تکنولوژی نمی تواند در سطح طراحی مهندسی یک کارخانه باشد، بلکه باید یک دفترطراحی تکنولوژی را جذب کند و سپس به بخشهای موجود مهندسی ساخت و تولیدمنتقل کند. بنابراین اگر هدف از انتقال تکنولوژی تنها تولید محصولات در مدت عمرمحدود تکنولوژی است ، آنگاه ممکن است انتقال ماشین آلات و دستورالعمل های فنی بهره برداری از ماشین آلات و تعمیر و نگهداری آن به یک واحد تولیدی که از نیروی انسانی ماهر و سازماندهی خوب و دانش فنی و اطلاعات موردنیاز برخوردار است ما رابه این هدف نائل آورد ولی کمک چندانی به ایجاد توانایی طراحی و ساخت واحدهای مشابه در کشور نمی کند. نمونه بارز این امر در ساخت کارخانه های تولید سیمان در کشوراتفاق افتاد که علی رغم احداث حدود ۳۰ کارخانه توسط شرکتهای خارجی در کشور،هنوز توانایی طراحی و ساخت این واحدها در ظرفیتهای مختلف و با مواداولیه متفاوت در کشور وجود ندارد. درحالی که اگر انتقال تکنولوژی در سطوح بالاتری انجام می شد،تنها احداث تعداد انگشت شماری از این واحدها با همکاری شرکتهای خارجی ، کافی بودتا توانایی طراحی و ساخت این نوع کارخانه ها در کشور به وجود آید.
به عبارت دیگر در هر انتقال تکنولوژی در رابطه با نقش گیرندگان تکنولوژی بایدپاسخ سوالات ذیل مشخص باشد:
دفتر طراحی کارخانه و دفاتر طراحی تجهیزات آن کجاست ؟
ساخت کارخانه و ماشین آلات موردنیاز در کجا انجام می شود؟
نصب و راه اندازی آن چگونه انجام می شود؟
بهره بردار و تولیدکننده محصولات آن کیست ؟
تعمیر و نگهداری آن چگونه انجام می شود؟
بند سوم :ویژگیهای تکنولوژی مناسب
ارزیابی و انتخاب تکنولوژی یکی از فعالیتهای مهم انتقال تکنولوژی محسوب می شود و بعضا انتخاب نامناسب تکنولوژی پیامدهای جبران ناپذیری دارد. پروفسورعبدالسلام در یکی از سخنرانیهای خود اظهار داشت : در مصر سه میلیون دلار صرف ایجاد کارخانه ای شد تا لامپهای گرمایونی تولید کنند. این کارخانه در همان سالی برپا شدکه ترانزیستورهای کاملتری به وجود آمد و به بازارهای جهانی سرازیر شد. طبعا مشاوران خارجی ایجاد چنین کارخانه ای را توصیه کرده بودند ولی مقامهای مسئول مجری بودندکه درک خاصی از چگونگی دانش نداشتند و درعین حال بدون مشورت با فیزیکدانان شایسته کشور خودشان این توصیه را پذیرفتند. ^[۳۱]
در بررسی مفاهیم ، اهمیت و طبقه بندی تکنولوژی ، با مرور ادبیات تکنولوژی ،مدلهای لازم برای بررسی ماهیت تکنولوژی و انتخاب تکنولوژی مناسب بررسی شد.به نظر می رسد بررسی پنج بعد عمر تکنولوژی ، پیچیدگی تکنولوژی ، سرعت تحولات آن ،اندازه بازار در دسترس و ارزش افزوده حاصل ، دسته بندی مناسبی را برای انتخاب تکنولوژی دراختیار قرار دهد:
مناسب ترین وضعیت عمر تکنولوژی برای انتقال ، دوره معرفی و رشد تکنولوژی است . یعنی مرحله ای که ریسک تحقیقات سپری شده و زمان کافی برای استفاده اقتصادی از آن فراهم باشد;
پیچیدگی تکنولوژی موردانتقال باید درحد توان فنی و اقتصادی متقاضی تکنولوژی ویا یک قدم بالاتر باشد که امکان جذب تکنولوژی فراهم شود;
سرعت تحولات تکنولوژی باید متناسب با فضای محیطی نیازمند تکنولوژی باشد که امکان حیات و توسعه تکنولوژی فراهم بوده و همراهی با تحولات تکنولوژی در دنیاامکان پذیر گردد;
اندازه بازار داخلی ، منطقه ای و یا بین المللی دردسترس به اندازه کافی بزرگ باشد. درشرایطی که علاوه بر اندازه بازار، کشش بازار نیز زیاد باشد، سود مناسبی را نصیب سرمایه گذاران خواهدکرد;
باتوجه به توان متقاضی ، ارزش افزوده تکنولوژی بالا بوده و تکنولوژی در لایه ای منتقل شود که بیشترین ارزش افزوده را داشته باشد. به عنوان مثال بیشترین ارزش افزوده بیوتکنولوژی در لایه تحقیقات کاربردی و توسعه ای در حالی که بیشترین ارزش افزوده نرم افزار در طراحی مهندسی است .^[۳۲]
گفتار پنجم:موانع انتقال تکنولوژی
۱- ساختار نامتناسب سیاسی و اجتماعی
۲-ضعف طبقه متوسط و ضعف مدیریت
۳-بی سوادی
۴- افزایش جمعیت و عدم استفاده از نیروی انسانی
۵-عامل فرهنگی
۶- ضعف نظام آموزشی
۷- وابستگی
۸-غارت جهان سوم
۹-سطح تکنولوژی
۱۰-عوامل زیربنائی (حمل ونقل ،ارتباطات ،تاسیسات مربوط به انرژی ، نهادی آموزشی و اطلاعاتی )^[۳۳]
گفتار ششم : روش های انتقال تکنولوژی
منظور از روش انتقال تکنولوژی، مجموعه ای از فعالیتهای از پیش تعریف شده ای است که طی آن تکنولوژی مورد نیاز در اختیار متقاضی قرار می گیرد. روش های انتقال تکنولوژی، بسته به نوع تکنولوژی و شرایط گیرنده و دهنده آن متفاوت و در برخی موارد بسیار متنوع است. انتقال تکنولوژی می تواند به شکل های انتقال بین المللی تکنولوژی، انتقال منطقه ای تکنولوژی، انتقال میان صنعتی تکنولوژی، انتقال میان شرکتی تکنولوژی و انتقال درون شرکتی تکنولوژی انجام شود.^[۳۴]
انتقال تکنولوژی به روش های گوناگونی صورت می پذیرد که آن ها را به دو دسته عمده روش های غیر تجاری و روش های تجاری تقسیم می نمایند. لیستی از روش های تجاری در زیر آورده شده است.
قرارداد لیسانس اختراع
قرارداد لیسانس دانش قرارداد لیسانس علامت تجاری
قرارداد لیسانس دانش فنی کپی رایت
قرارداد فرانشیز و توزیع
قرارداد سرمایه گذاری مشترک
قرارداد پروژه آماده بهره برداری
قرارداد تحقیق و توسعه
قرارداد طراحی و خدمات مهندسی
قرارداد خدمات مدیریت
قرارداد همکاری فنی
قرارداد خدمات فنی
قرارداد مشاوره
قرارداد ساخت، بهره برداری و انتقال
قرارداد سازنده با طراح اجزاء اصلی
قرارداد پیمانکاری فرعی
قراردادهای خرید کالاهای سرمایه ای

بر اساس قوانین اتحادیه اروپا آزادی سفر مردم، کالاها و خدمات در کشورهای عضو اتحادیه اروپا تضمین شده است.از سال ۲۰۰۱ پول واحد اروپا با نام یورو که در سال ۱۹۹۹ معرفی شده بود،در ۱۳ کشور به جریان افتاد. همچنین این اتحادیه قوانین سیاست خارجی و قضایی خود را گسترش داد.ایست بازرسی‌های کنترل پاسپورت از میان بسیاری از کشورهای عضو بر اساس معاهده ویزای شنگن برچیده شد.اتحادیه اروپا عضو سازمان جهانی تجارت (WTO) و سازمان ملل متحد است و ۲۱ کشور از اعضای آن به پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) پیوسته‌اند.
اعضای کشورهای عضواتحادیه اروپا و سال ورود:
۱-اتریش (۱۹۹۵) ۲- بلژیک (۱۹۵۸) ۳-بلغارستان (۲۰۰۷) ۴- کرواسی (۲۰۱۳) ۵- قبرس (۲۰۰۴) ۶ – جمهوری چک (۲۰۰۴) ۷- دانمارک (۱۹۷۳) ۸- استونی (۲۰۰۴) ۹- فنلاند (۱۹۹۵) ۱۰ - فرانسه (۱۹۵۸) ۱۱ - آلمان (۱۹۵۸) ۱۲ - یونان (۱۹۸۱) ۱۳- مجارستان (۲۰۰۴) ۱۴- ایرلند (۱۹۷۳) ۱۵- ایتالیا (۱۹۵۸) ۱۶ - لتونی (۲۰۰۴) ۱۷ - لیتوانی (۲۰۰۴) ۱۸ - لوکزامبورگ (۱۹۵۸) ۱۹ - مالت (۲۰۰۴) ۲۰ - هلند (۱۹۵۸) ۲۱ - لهستان (۲۰۰۴) ۲۲- پرتغال (۱۹۸۶) ۲۳- رومانی (۲۰۰۷) ۲۴ - اسلواکی (۲۰۰۴) ۲۵ - اسلوونی (۲۰۰۴) ۲۶ - اسپانیا (۱۹۸۶) ۲۷ - سوئد (۱۹۹۵) ۲۸ – پادشاهی متحده- بریتانیا (۱۹۷۳)^[۱۷۷]
کشورهای ترکیه و جمهوری مقدونیه نیز در لیست انتظار پیوستن به این اتحادیه هستند.
۶-۱-۱ ) قوانین در اتحادیه اروپا
بر اساس قوانین اتحادیه اروپا اتباع کشورهای عضو این اتحادیه می‌توانند با داشتن گذرنامه یا کارت شناسایی معتبر آزادانه بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا مسافرت کنند و بدون نیاز به اجازه اقامت در آن کشورها به مدت سه ماه اقامت کنند.شهروندان هر یک از این کشورها می‌توانند در انتخابات پارلمان اروپایی شرکت کنند و نامزد شوند.در صورتی که هر یک از موسسه‌ها یا نهادهای اتحادیه اروپا مرتکب خلاف شوند می‌توان به کارگزار اتحادیه اروپا شکایت کرد. مواردی که می‌توانند مبنای شکایت باشند برای نمونه عبارتند از اعمال تبعیض یا اجتناب از دادن اطلاعات مورد درخواست.همه کسانی که در یک کشور عضو اتحادیه اروپا زندگی می‌کنند حق دارند شکایت کنند.این حق شرکت‌ها و اتحادیه‌ها یا تجمع‌های دیگر واقع در هر یک از کشورهای عضو را نیز در بر می‌گیرد. شکوائیه باید به صورت کتبی باشد و زبان مورد استفاده می‌تواند زبان هر یک از کشورهای عضو باشد. کارگزار اتحادیه اروپا در شهر استراسبورگ واقع در فرانسه است.کشورهای عضو هر سال به اتحادیه اروپا حق عضویت می‌پردازند. از سوی دیگر همه کشورهای عضو سالانه از بودجه اتحادیه اروپا پول دریافت می‌کنند از جمله به صورت یارانه کشاورزی یا کمک به پیشرفت منطقه‌ای یا کمک هزینه به پیشبرد پژوهش یا آموزش یا فرهنگ.برای از بین بردن تفاوت بین کشورهای پولدار و بی‌پول عضو اتحادیه اروپا کشورهای پولدار معمولا بیش از آنچه که دریافت می‌کنند حق عضویت می‌پردازند و کشورهایی که وضع مالیشان خوب نیست بیش از آنچه که می‌پردازند دریافت می‌کنند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۶-۱-۲ ) ساختاراتحادیه اروپا
در اتحادیه اروپا پنج رکن اصلی وجود دارد که در آنها کشورهای عضو با هم همکاری می‌کنند و تصمیم‌های مشترک می‌گیرند.ارکان مهم اتحادیه اروپا عبارتند از: شورای اروپایی ،پارلمان اروپا، کمیسیون اروپا، شورای اتحادیه اروپا( شورای وزیران)، دیوان دادگستری اروپا و همچنین بانک مرکزی اروپا بعنوان یک نهاد بسیار مهم وتاثیر گذار در اجرای سیاست های مالی و تجاری اتحادیه اروپا است.
شورای اروپایی – بالاترین مرجع سیاسی اتحادیه اروپا شورای سران اتحادیه است که در برگیرنده روسای حکومت های دولتهای عضو و رئیس کمیسیون اروپایی می باشد. این شورا تعیین کننده رهنمودهای سیاسی است. این نهاد توسط وزاری خارجه کشورهای عضو و اعضای کمیسیون اروپایی مساعدت می شود و حداقل سالی دو بارتشکیل جلسه می دهند و معمولا در کشوری که رئیس دوره ای اتحادیه را برعهده دارد برگزار و یکی از جلسات سالانه در مقر اصلی اتحادیه اروپا - بروکسل – برگزار می گردد
پارلمان اروپایی-که نماینده مردم کشورهای عضو است. پارلمان که در ابتدا قدرت چندانی نداشت در حال حاضر دارای اختیارات فراوانی است .اعضای پارلمان از طریق آرای مستقیم وعمومی مردم کشورهای عضو برای ۵ سال انتخاب می شوند.احزاب سیاسی اروپا نقش مهمی در جهت گیری های پارلمان ایفا می کنند.از وظایف پارلمان :پذیرش اعضای جدید،تعیین بودجه سالانه ،تصویب کلیه موافقت نامه های بین المللی منعقده توسط اتحادیه اروپا. پارلمان اروپایی جلسات رسمی خود را بصورت یک جلسه در سال و در شهر استراسبورگ فرانسه مقر پارلمان وجلسات غیر رسمی را در بروکسل برگزار می نماید.
کمیسیون اتحادیه اروپا – این کمسیون متشکل از کلیه اعضای اتحادیه می باشد ( هم اکنون ۲۸ عضو ) که از سوی کشور خود به مدت ۵ سال انتخاب می شوند و وظیفه‌اش اتخاذ ترتیبی است که فعالیت اتحادیه اروپا به سود همه اتحادیه باشد.کار اصلی کمیسیون اجرای معاهدات می باشد. اعضا با توافق مشترک وپس از مشورت با پارلمان اروپایی فردی را بعنوان رئیس کمیسیون و عده ای را هم بعنوان کمیسر تعیین و جهت تصویب نهایی به پارلمان اروپایی معرفی می کنند.
شورای اتحادیه اروپا –این شورا متشکل از وزرای خارجه کشور های عضو است که مسئولیت سیاسی مسائل مطروحه در شورا را به عهده دارند . این نهاد اصلی ترین رکن تصمیم گیری اتحادیه اروپا می باشد.و مسئول هماهنگی سیاست های کلی اقتصادی کشور های عضو وتصویب تصمیمات اصلی در خصوص سیاستهای مشترک با مشارکت پارلمان می باشد.
دیوان دادگستری اتحادیه اروپا ( جوامع اروپایی ) - این رکن قضایی که متشکل از ۲۵ قاضی و ۸ دادستان می باشد در لوکزامبورگ قرار دارد. مسئولیت این نهاد رعایت قوانین و عدالت در تفسیر و اجرای معاهدات اتحادیه اروپا می باشد.قضات و دادستانها برای مدت ۶ سال با امکان تمدید از طریق توافق مشترک دولتهای عضو انتخاب می شوند.ریس دیوان توسط قضات واز میان خود برای مدت ۳ سال با امکان تمدید انتخاب می گردد.
دیوان دادگستری اروپا صلاحیت حل وفصل اختلافات را در جوامع اروپایی دارد و می تواند دعاوی را با مصالحه و از طریق پرداخت مبلغی بصورت نقدی ویا درقالب پرداخت جریمه توسط دولت محکوم علیه حل وفصل نماید.دیوان درصورت در خواست هردولت عضو،کمیسیون ویا شورا می تواند وارد رسیدگی شود .همچنین هرشخص حقیقی وحقوقی هم می تواند از دیوان تقاضای رسیدگی به تصمیماتی کند که مستقیما علیه وی یا شخص دیگری اتخاذ شده اند.
دیوان محاسبات اروپایی– این دیوان متشکل از ۲۷ عضو می باشد وظیفه حسابرسی ( بررسی دخل و خرج ) جوامع و کلیه نهادهای آن را بعهده دارد.
نهادهای مشورتی - دو نهاد مشورتی مهم در اتحادیه اروپا وجود دارد که اعضای آنها به لحاظ صلاحیت و ظرفیت خود شخص انتخاب می شوند. که شامل : الف – کمیته اقتصادی واجتماعی اروپا و ب – کمیته مناطق.^[۱۷۸]
۶-۱-۳ ) بانک مرکزی اروپا^[۱۷۹]
در واقع بانک مرکزی کشورهای حوزه یورو محسوب می شود که در راستای هماهنگی سیاست های پولی اعضا تشکیل شد. هدف از تشکیل این نهاد اقتصادی حفظ تعادل قیمت ها با کنترل تورم بوده است. بانک مرکزی اروپا بسیاری از اختیارات بانک مرکزی یک کشور را دارد، هر چند ابهاماتی درباره میزان استقلال این نهاد در مدیریت تقاضاهای پولی کشورهای عضو و جود دارد.تصمیم سازی در بانک مرکزی اروپا از سوی شورای سیاست گذاری انجام می شود که از هیئت اجرایی و سران کشورهای حوزه یورو تشکیل شده است. مقامات بانک های مرکزی کشورهای اروپایی می توانند در تصمیم گیری های این نهاد پیشنهادهای خود را ارائه کنند، اما تصمیم نهایی را خود مقامات بانک مرکزی اروپا اتخاذ می کنند.
بانک مرکزی اروپا متعهد به رعایت و اجرای اصول اقتصاد بازار آزاد و شفافیت در عملکرد مالی و تجاری خود می باشد این بانک همزمان با تشکیل اتحادیه اروپا ایجاد وخیلی سریع توسعه یافت و هم اکنون بقولی بعنوان کاپیتان سیستم پولی اروپا عمل می کند . بعد از ایجاد در حوزه پولی با معرفی یورو یکی از دو ارز مهم در سیستم معاملات ارزی جهان را وارد معاملات عرصه اقتصاد و تجارت بین المللی مالی نمود.این نهاد در اجرای سیاست های مالی و تجاری اتحادیه اروپا مخصوصا در بحث تحریم های اقتصادی نقش مهم و پر رنگی دارد.
“بانک مرکزی اروپا برای رسیدن به هدف تثبیت نرخ تورم پایین تر از سطح ۲ درصد اقدام به تغییر عرضه پول می نماید. سیاست های پولی مهمترین بخش فعالیت بانک مرکزی هر کشوری می باشد”^[۱۸۰].
نقشه کشورهای عضو اتحادیه اروپا
بخش دوم) دکترین تحریم اقتصادی اتحادیه اروپا علیه روسیه
مقدمه
پس از ورود روسیه به بحران اکراین والحاق کریمه به خاکش، مهمترین واکنش غرب به اقدامات روسیه استفاده از دکترین تحریم بود .قطعا این تحریم های اقتصادی بررویکرد مقامات کرملین و سیاست های منطقه ای آن کشور تاثیر می گذارد . اما بعید بنظر می رسد که روس ها با توجه به نوع ساختار حکومت اقتدار گرای شان و استبداد خزنده ای که همواره گریبان گیر حاکمانش بوده و آرمان های حاکمانش که در هر صورت بر خواست های مردمانش چربیده ،اقتدار نظامی خودشان را فدای این موضوع کنند.و از بعضی مسائل استراتژیکشان دست کشند و با غرب مصالحه کنند .اما اقتصاد روسیه قطعا دچار نوسان خواهد شد.
غرب بخوبی به قدرت نظامی روسیه واقف است و از تقابل مظامی با آن کشور پرهیز خواهد نمود و از سویی نیز امروزه افکار عمومی جهان تقابل نظامی را تائید نمی کند از سوی دیگر غرب به اثرات تحریم در بلند مدت کاملا” واقف است و یقین دارد که بعد از تحلیل اقتصادی یک کشور وابستگی اقتصادی آن ،تا سال های متمادی گریز ناپذیر خواهد بود.غرب در دهه های اخیر بارها از آن استفاده کرده تا به اهداف سیاسی و اقتصادی خود برسد و تجربه های تاریخی گرانباری در این زمینه دارد. حتی بعد از جنگ جهانی دوم و درتقابل با بلوک شرق به کرات از این حربه بهره برداری کرده است .غرب با قدرت اقتصادی ویرانگری که دارد گاها رقبای خود را وارد یک رقابت نابرابر در عرصه های دیگر می نماید تا توان اقتصادی آن کشور را کاملا تخلیه نموده سپس با دکترین تحریم، آن رقیب را برای همیشه و یا حداقل برای یک مدت طولانی وابسته بخود نماید. در فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی یکی از حربه های فشار بر شوروی و اقمار آن تحریم های اقتصادی از یک طرف و وارد کردن آن کشور به رقابت تسلیحاتی بود که هزینه های گرانی را براقتصاد هر کشوری وارد می نماید و از سرمایه گذاری در امور زیربنایی وتوسعه ای محروم می سازد.در حافظه تاریخی اتحادیه اروپا و ایالات متحده امریکا نقش تحریم اقتصادی ، رقابت های تسلیحاتی ، فساد هیئت حاکمه در فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی فراموش نگردیده وغربی ها بدرستی فهمیده اند در عصری که به آن عصر ژئواکونومی ،می گویند اقتصاد دست برتر را در دنیا دارد و بر اساس این درک غرب امروزه بیشتر در تقابل با مخالفانش تحریم های اقتصادی اش را افزایش می دهد.
ویلسون رئیس جمهور وقت ایالات متحده امریکا درسال ۱۹۱۹ نظر خود را در مورد تحریم های اقتصادی اینگونه بیان نموده است.« اگر این درمان اقتصادی صلح آمیز آرام ومرگبار را بکار گیرید دیگر نیازی به زور نخواهد بود. با این وصف در مان وحشتناکی است . تحریم اقتصادی بر زندگی ملتها فشار وارد خواهد کرد که به عقیده من هیچ ملت معاصری در برابر آن تاب مقاومت ندارد.^[۱۸۱]» ازاین رو اتحادیه اروپا در بحران اکراین و در تقابل با روسیه از دکترین تحریم که غرب از آن بر علیه چند کشور دیگر همانند عراق ، یوگسلاوی ،لیبی وایران نیز بهر برده است^[۱۸۲] .
اتحادیه اروپا علاوه بر دکترین تحریم اقتصادی و نظامی در تقابل با روسیه از استراتژی قورباغه^[۱۸۳] نیز بهره می برد که مکمل دکترین تحریم آن اتحادیه می باشد. فرانسوی ها، در الگوی غذائی خود، برای طبخ قورباغه، روش متفاوتی دارند: آنها قورباغه را کباب نمی کنند، بلکه آن را در دیگ مملو از آب سرد قرار داده، و آن دیگ را روی آتش قرار می دهند. قورباغه، موجودی دوزیست و خونسرد است، و بدن آن روشی متفاوت برای گرم کردن خود ندارد. این موجود، اگر یکباره به درون دیگ پر از آب جوش پرتاب شود، متوجه گرما شده و واکنش نشان می دهد. اما زمانی که درون دیگ آب سرد قرار داده می شود و آب درون دیگ به مرور به نقطه ی جوش می رسد؛ او خیلی دیر متوجه این تغییر دمای اطراف خود شده و بدین ترتیب زنده زنده، آب پز می شود.
دلیل این مسأله این است که قورباغه فاقد «حساسه» های لازم به هنگام دریافت تغییرات دمائی اطراف، مبتنی بر خط قرمز بقاء خود می باشد: در واقع ساختار بدن قورباغه به گونه ای است که نمی تواند خط قرمز دمائی بقاء خود را تنظیم نماید. بدن آن، آرام آرام خود را با تغییرات مثبت - گرمائی - دمای اطراف خود بگونه ای منطبق می کند که دمای درون و بیرون هماهنگ گردد؛ اما برای این انطباق، خط قرمز و آستانه ی تحمل ندارد: منفعلانه، مدام به این انطباق دمای درون بدن خود با بیرون ادامه می دهد، تا اینکه زنده زنده، با تسلیم خود به این روند «انطباق» بپزد.داستان دکترین تحریم غربی در بخشی از آن بر گرفته از این آزمایش زیستی است ومعتقدند بجای تقابل مستقیم با تانی وحوصله ابتدا در طول یک دوره معین ابتدا حساسه لازم در تشخیص خطرات ومضرات تحریم در یک جامعه را کور و یا با بزرگ نمایی سایر الویت های کاذب آن کشور را از توجه به استهلاک زیر ساخت های اقتصادی اش منحرف و نهایتا” توان اقتصادی آن کشور را نابود سازند سپس خود درقالب سرمایه گذار وارد آن کشور شده و مجددا” به باز سازی اقتصاد ویرانه ای بپردازند که خود نابود گرآن بوده اند و از این طریق سلطه اقتصادی و سیاسی طویل المدتی برآن کشورداشته باشند. این مهم بر گرفته از تجربه تاریخی بلوک کاپیتالیستی در قبال اتحاد جماهیر شوروی و حامیان سیستم کمونیستی در دوران جنگ سرد بوده است
«هنگامی که در شب یازدهم مارس ۱۹۸۵ گورباچف دراتحاد جماهیر شوروی به قدرت رسید اقتصاد و کشاورزی شوروی بحران زده ورو به نابودی کامل بود. به طوری که شوروی (سر دمدار کشور های سوسیالیستی ) سالانه میلیونها تن گندم و غلات از آمریکا ( لیدر کشور های کاپیتالستی ) و آرژانتین خریداری می کرد. فساد و بوروکراسی کشور را از درون پوسیده کرده بود. کشوری که بعنوان یک ابرقدرت تنها و عصیانگر در برابر جهانی متخاصم و بسیار نیرومندتر خود را محکوم به تقابل در سیاست خارجی و مقاومت اقتصادی در داخل کرده بود در صف آرایی دوران جنگ سرد، در مقابل ایالات متحده بزرگترین قدرت اقتصادی و صنعتی جهان به همراه تمام قدرت های اقتصادی و صنعتی اروپا یعنی انگلستان، فرانسه، آلمان غربی بعلاوه کانادا و ژاپن و استرالیا و کشورهای نفت خیز خلیج فارس و دیگر کشورهای ثروتمند جهان سوم و نیز از دهه ۱۹۶۰ به بعد چین، قرار داشت . در برابرآن کشور با تعدادی کشور کوچک و ضعیف آسیایی و آفریقایی و اروپای شرقی قرار گرفته بود.متحدان شوروی نه تنها نمی توانستند کمک قابل توجه در کارزار جنگ سرد به مسکو بنمایند، بلکه خود باری سنگین بردوش این کشور بودند.^[۱۸۴] » چرا که به دلایلی از قبیل تحریم اقتصادی و انزوا توسط جهان سرمایه داری، مواجه شدن با حمله نظامی از طرف همسایگان یا گروه های شورشی داخلی که توسط غرب حمایت می شد، نداشتن منابع طبیعی و زیرساخت های اقتصادی و کارایی ضعیف سیستم اقتصادی و از همه مهمتر فساد گسترده هیئت حاکمه ، برای سرپا ماندن به کمک های اقتصادی و نظامی دائمی شوروی نیازمند بودند.
از سوی دیگر ایالات متحده نیز بعنوان یک ابر قدرت جهانی با قدرت اقتصادی فوق العاده خود و استفاده از امکانات مالی و استراتژیک جهان سرمایه داری قادر بود تقریبا در تمام نقاط جهان پایگاه های نظامی و سیاسی ایجاد کند،و با اعمال تحریم های نانوشته اقتصادی ،روسیه را از دستیابی به تکنولوژی پیشرفته در صنایع مختلف محروم سازد.در جبهه مقابل رهبران شوروی متاثر از ایدئولوژی مارکسیسم ـ لنینیسم خود را ملزم به تلاش برای پیشبرد کمونیسم در جهان می دانستند( مدیریت جهانی ) و در این راه از براه انداختن جنگ های چریکی و شبکه های جاسوسی ابایی نداشتند و بعلاوه براساس همان ایدئولوژی اعتقاد داشتند که جهان سرمایه داری از هر فرصتی که بدست آورد برای نابودی آن ها استفاده می کند و بنابراین باید همواره از نظر نظامی دستکم درحدی نیرومند باشند که دشمن فکر حمله به آن ها را به خود راه ندهد لذا بیشترین بودجه و منابع را به توسعه نظامی و نظامیان اختصاص می دادند^[۱۸۵]. ( دکترینی که هنوز در بسیاری از کشورهایی با حکومت استبدادی کماکان دنبال می شود.)این نوع نگرش در روسیه ریشه های تاریخی دارد به باور اندیشمندان جامعه شناسی بنا به دو دلیل همواره نگرش زمامداران وسیاستمداران روسی در قلمرو سیاست خارجی مبتنی بر سوءظن و سوء اداراک بوده است.
نخست طبیعت جغرافیای روسیه و فراز و فرودهایی که جغرافیای این کشور در گستره تاریخ بر منافع وامنیت ملی این کشور داشته است که دو وضعیت متعارض را به شکل دو ژن تاریخی به محیط روانشناختی نخبگان روسی وارد ساخته است.جغرافیای روسی همواره این کشور را در دو موقعیت تدافعی و تهاجمی قرار داده است، بدین معنا که از یک سو وسعت استثنایی جغرافیای این کشور به شکل طبیعی از آن قدرت بزرگ اور آسیایی و داعیه داری در قلمرو سیاست بین المللی ساخته است و از سوی دیگر همین وسعت قلمروجغرافیای این کشور و طبیعت چند قومیتی آن سبب آسیب پذیری تاریخی این کشور در طول تاریخ گردیده است .مهاجمات مغولان ، لهستانی ها و آلمانی ها وناپلئون و…وجود دو جنگ جهانی باعث شده تا ادراک نخبگان سیاسی این کشورهم زمان دو احساس پارا نویا یا بدگمانی تاریخی ونیز خودبینی و خود فرابینی نسبت به محیط خارجی شکل بگیرد.
صرف نظراز عامل جغرافیایی که نگرش غالب نخبگان سیاسی و زمامداران روسی را نسبت به سیاست بین الملل مبتنی بر سوء ادارک و نوعی هراس و بی اعتمادی ذاتی کرده است.عامل دیگر پیشینه نظامی، امنیتی سیاست مداران این کشور است . در عصر کنونی پوتین و اکثریت مقامات ارشد سیاسی این کشور دارای سابقه طولانی خدمت در سازمان امنیتی کا .گ.ب هستند و پوتین ارشد افسر این سازمان بوده که در دوران فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در آلمان شرقی خدمت می کرده و از نزدیک سقوط این ابر قدرت را از دریچه غرب دیده است.تحلیل روانشناختی پوتین و هیئت حاکمه کنونی روسیه نشان می دهد آنان تفکری رئالیستی و قدرت محور توام با اندیشه های تهاجمی درباره نظام بین الملل دارند،تفکری که به این نظام براساس قاعده بازی با حاصل جمع جبری صفر را می دهد. به نظر آنان در روابط بین المللی مفهوم برد برد جایی نداشته و نفع یک طرف همیشه به ضرر طرف مقابل خواهد بود.لذا قبل از اینکه متحمل ضرر در عرصه بین المللی شویم و مجبور به اتخاذ شیوه دفاعی گردیم بهتر است همیشه در حالت تهاجمی در این میدان بازی داشته باشیم.روشی که اخیرا در بحران اکراین نیز اتخاذ کردند و با حضور در اکراین و الحاق کریمه به خاک خودشان و حضور پر رنگ در شرق اکراین وضعیت روسیه را در مذاکرات با اکراین و هواداران غربی اش در حالت برد قرار داده است و اگر وارد مذاکره می شود صرفا ازسهم خواهی بیشتر صحبت می کند و مواضع تحکیم یافته اش را روی میز مذاکره نمی گذارد.در این راستا و ایضاح این وضعیت ؛ پوتین طی یک سخنرانی در همایشی که با حضور سفیران روسی در سال ۲۰۰۴ برگزار شد، عنوان داشت:«در روابط بین الملل، هیچ خلاء قدرتی نمی تواند وجود داشته باشد؛ بنابراین اگر روسیه از اعمال یک سیاست فعال در منطقه با کشورهای مشترک المنافع ^[۱۸۶]خودداری ورزد یا حتی وقفه ای نابجا روا دارد،این اقدام نتیجه ای جزء حضور دیگر قدرت های فعال برای پر کردن آن فضا در پی نخواهد داشت.»^[۱۸۷]
پس از بروز بحران اکراین در نوامبر ۲۰۱۳ ابزار غرب برای وجوب و الزام روسیه به تغییر روش ، استفاده و توجه به دکترین تحریم بود، دکترینی که به اعتقاد صاحب نظران معمولا” دیر پاسخ می دهد ولی کارایی آن از سلاح و نیروی نظامی و اشغال قدرتمندتر و ماندگارتراست. این ابزار همان چیزی است که در پنهان ابر قدرت نظامی دهه های ۵۰تا ۸۰ میلادی ، اتحاد جماهیر شوروی را نابود و سبب فروپاشی آن شد.و نمونه بارز دیگر آن تحریم کوبا است .آمریکا نزدیک به ۶۰ سال است که تحریمهای اقتصادی زیادی بر علیه کوبا اجرا کرده است تا بتواند رژیم این کشور را تغییر دهد. رژیم کوبا هم می خواست انقلاب خود را صادر کند و شماری از کشورهای آمریکای لاتین نیز تحت تاثیر آن بودند. اما پس از سی سال آغازین انقلاب کوبا، رژیم این کشور نیز از تغییرات جهان آگاه شد و تغییراتی درآرمان هایش به وجود آورد چرا که این کشور در تامین نیاز های اولیه خودش مانده بود و هرگز نتوانست ملتش را به آرمانشهر رویایی کمونیستی – سوسیالیستی که در زمان مبارزه برعلیه دیکتاتور سابق این کشور (باتیستا ) قول داده بود برساند از سوی دیگر گرفتار دیکتاتوری دیگربنام فیدل کاسترو گشت .نهایتا” امریکا امروزه (سال ۲۰۱۵) بدین نتیجه رسیده که زمان آن فرا رسیده با توجه به نابودی کامل زیر ساخت های اقتصادی، فرار مغزهای آن کشور ، عدم وجود نیروی انسانی متخصص در عرصه صنعت وتکنولوژی و… کوبا در جریان تحریم طولانی ، امریکا سعی دارد با بهبود روابط خویش با این کشور ورشکسته سیاسی اقتصادی ، راه مشارکت سرمایه گذاران اقتصادی امریکایی را در این کشور هموار کند تا از بابت سرمایه گذاری در این کشور بازار جدیدی برای محصولات خویش داشته باشد.
در بحران اکراین اتحادیه اروپا با همراهی امریکا برای مقابله با روسیه ،دکترین تحریم را برگزید و در این راستا در اولین واکنش خود به اقدامات روسیه در اکراین در مارس ۲۰۱۴ ، اقدام به تحریم روسیه نمود . آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در سخنرانی اش در پارلمان آلمان تاکید کرد که:« اقدامات روسیه در شبه‌جزیره کریمه نقض آشکار قوانین بین‌المللی است.مرکل با محکوم کردن این اقدام خواستار واکنش “متحد و روشن” اتحادیه اروپا و آمریکا شد.صدر اعظم آلمان پیش از نشست دو‌روزه سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا در بروکسل گفت: ما امروز در شورای اروپا در مورد مرحله دوم تحریم‌هایی که دو هفته پیش تصویب کردیم، تصمیم‌گیری خواهیم کرد.افراد بیشتری که در بحران اکراین دخالت دارند به لیست تحریم‌های ما اضافه خواهند شد.مرکل در بخش دیگری از سخنان خود در پارلمان آلمان تصریح کرد: در مذاکرات امروز و فردا، شورای اروپا روشن خواهد کرد که در صورت بدتر شدن اوضاع ما برای اجرای مرحله سوم تحریم ها آماده‌ایم. بدون شک، گام سوم گفت‌وگو در مورد تحریم‌های اقتصادی سخت خواهد بود^[۱۸۸].»تحریم‌ها علیه روسیه شامل مسدود شدن همکاری شماری از بانک‌ها و شرکت‌های روسی به پایتخت‌های اروپایی تا پایان ژانویه ۲۰۱۶ می‌شود^[۱۸۹].
فرید زکریا تحلیلگر ارشد سیاسی امریکا درشبکه سی ان ان در تحلیل خود در باره سیاست خارجی باراک اوباما رئیس جمهور امریکا و هم پیمانان اروپایی اش گفته است.” امروزه سیاست خارجی ما گسترش ائتلاف با متحدان ومنزوی کردن دشمنان غرب بدون توسل به مداخله نظامی است.طبیعی است که اگر غرب بخواهد با دشمنان خارجی خود بدون دخالت نظامی برخورد کند، گسترش تحریم های اقتصادی علیه دشمنان خود بهترین گزینه است.مسئله ای که در بحران اکراین از سوی امریکا ومتحدان غربی اش صورت گرفت .”^[۱۹۰] از این رو پس از بروز بحران اکراین و دخالت روسیه و مخصوصا الحاق کریمه به خاک روسیه عکس العمل اتحادیه اروپا درقبال آن ابتدا تحریم مقامات روسی و اکراینی طرفدار روسیه سپس تحریم اقتصادی بود که با شدت گرفتن و گسترش بحران به مناطق شرقی آن کشور روند تحریم های اتحادیه اروپا و امریکا برعلیه روسیه نیز شدت یافت .
دیوید کوهن یکی از مقامات ارشد وزارت خزانه داری آمریکا است که در وضع تحریم های اخیر علیه روسیه نقش داشته است معتقد است.” بخش تاثیرگذارتحریم ها این است که وزارت خزانه داری آمریکا این پیغام را به روسیه مخابره کرده که آماده اقدامات تحریمی بیشتر علیه روسیه است، پیغامی که باعث ایجاد بی اطمینانی نسبت به اقتصاد روسیه شده و می تواند اقتصاد روسیه را تنبیه کند. تحریم ها به اعتقاد او استراتژیک و قوی هستند و آنچه که آمریکا واتحادیه اروپا تاکنون انجام داده تحریم افرادی است که در نقض حریم اکراین نقش داشته اند. او باوردارد که تحریم برخی از فعالان اقتصادی بزرگ، بانک ها و همچنین برخی شرکت های فعال در زمینه انرژی روسیه را در بر خواهد گرفت و ضربات مهلکی بر اقتصاد آن کشور وارد خواهد کرد.” حتی آقای پوتین نیز به نقش مخرب تحریم ها اعتراف کرده است. وی گفت: “من فکر نمی کنم که هیچ رهبری در جهان بتواند نسبت به رشد منفی اقتصاد بی تفاوت باشد. در ابتدای سال جاری( ۲۰۱۴) پیش بینی می شد که اقتصاد روسیه دو درصد رشد می کند اما اکنون برآوردها نشان می دهند که اقتصاد روسیه رشد نخواهد کرد و صندوق بین المللی پول نیز برآوردش از رشد اقتصاد روسیه را کاهش داده است”^[۱۹۱].
۶-۲-۱ )تاریخچه تحریم
تحریم های اقتصادی در درجه اول در قرن ۱۹ از محاصره دریایی شروع شد که شامل محاصره محل استقرار یک نیروی دریایی درگیر شده توسط یک کشور یا ائتلافی از کشورها می شد که این محاصره منجربه قطع ارتباط ناوگان دریای مورد تحریم با بندری خاص یا سواحل کشوری که خود درگیر جنگ نبودند می گردید . به تدریج در طول زمان این روش جلوگیری از دستیابی یک نیروی دریایی درگیر به امکانات و تدارکات به روشی برای الزام یک کشور به تمکین از قوانین بین المللی گردید. تاریخ اولین محاصره دریایی در سال ۱۷۲۷ ثبت شده و به زمانی بر می گردد که یونانی ها برای استقلال از عثمانی تلاش می کردند . در آن زمان ناوگان نیروی دریایی کشور های فرانسه و انگلیس مستقر در دریای مدیترانه و سواحل یونان در حمایت از آن کشور از دسترسی ناوگان نیروی دریایی امپراطوری عثمانی جهت تامین آذوقه و یا سوخت گیری به بنادر ساحلی کشورهای حاشیه دریای مدیترانه مانند مصر جلوگیری کردند .
ازسال ۱۸۲۷ تا آغاز جنگ جهانی اول، مجموعا” ۲۱ مورد محاصره دریایی ثبت شده که اغلب آنها توسط دولت های قدرتمند اروپایی علیه کشورهای کوچک وضعیف در امریکای لاتین وآسیا اعمال شده است . برای نمونه می توان تحریم دریایی پرتغال در سال ۱۸۳۱، هلند ۱۸۳۳ ،کلمبیا ۱۸۳۴،پاناما ۱۸۳۷،مکزیک ۱۸۳۸٫ آرژانتین ۱۸۳۸-۱۸۴۰٫ السالوادور ۱۸۴۲٫ نیکاراگوئه ۱۸۴۲ و دوباره در سال ۱۸۴۴٫ آرژانتین در ۱۸۴۵-۱۸۵۰٫یونان در سال ۱۸۵۰٫ سیسیل در ۱۸۶۰-۱۸۶۱٫ برزیل در ۱۸۶۲-۱۸۶۳٫ بولیوی در سال ۱۸۷۹٫ چین در۱۸۸۴-۱۸۸۵٫ یونان، دوباره، در سال ۱۸۸۶٫ زنگبار در ۱۸۸۸-۱۸۸۹٫ سیام در سال ۱۸۹۳٫ یونان، دوباره، در سال ۱۸۹۷٫ و ونزوئلا در ۱۹۰۲-۱۹۰۳٫ اشاره کرد.چنانچه ملاحظه می شود تقریبا بدون استثنا،کشورهای هدف تحریم ومحاصره دریایی کشورهای کوچک و توسعه نیافته بوده اند. در مقابل، لیست کشورهای تحریم کننده شامل کشورهای :کشور انگلستان (دوازده بار)، فرانسه (یازده بار)، ایتالیا و آلمان(هردو سه بار)، روسیه و اتریش (دو بار هر) و شیلی (یک بار). پرواضح است که قدرت های بزرگ صاحب سلاح و قدرت نظامی جهت دستیابی به اهداف استعماری از حربه تحریم و محاصره اقتصادی در طول تاریخ همیشه استفاده کرده اند وکشورهای غربی از سال ۱۸۲۷ تا سال ۱۹۰۳ بیش از ۲۱ بار از محاصره وتحریم دریایی بر علیه کشور های ضعیف بهره برده اند. واین محاصره های دریایی سر آغازی بود برای شکل گیری دکترین تحریم ^[۱۹۲].
بطور کلی ازمشروعیت و قانونی بودن محاصره دریایی و یا تحریم ها تا قرن بیستم حرفی به میان نیامده است تا اینکه پس از جنگ جهانی اول و متعاقب آن شکل گیری مباحثی پیرامون مسائل مورد منازعه و مناقشه دولت ها و لزوم تدوین وتهیه قوانین حقوق بین الملل وضرورت آن در قانون مند کردن رفتار دولتها در قبال یکدیگرو حل وفصل اختلافات از طریق مسالمت آمیز مخصوصا پس از تشکیل جامعه ملل ، در مورد قانونی کردن تحریم در ماده ۱۶ میثاق جامعه ملل تحریم نیز بعنوان یکی از مواد قانونی گنجانده شد. که در اجرای ماده ۱۶ ،جامعه ملل مجموعا” ۴ مورد از تحریم جمعی علیه کشورهای خاطی بشرح زیر اعمال کرد.
در سال ۱۹۲۱ (در مقابل یوگسلاوی). درسال ۱۹۲۵ (در مقابل یونان).در سال ۱۹۳۲-۱۹۳۵ (در مقابل هر دو پاراگوئه و بولیوی، ). مهمترین آنها که تحریم موفقی هم نبود تحریم بریتانیا بر علیه ایتالیا در سال ۱۹۳۵ و پس از حمله ایتالیا به اتیوپی بود^[۱۹۳] .
پس از جنگ جهانی دوم وخسارات جبران ناپذیر ناشی از آن و شکل گیری سازمان ملل متحد، لزوم پیروی از قوانین بین المللی ضرورت بیشتری یافت .و اعمال تحریم ها نیز قانومندتر گردید که برگرفته از مواد ۴۳،۴۲،۴۱،۳۹،۲ و ۴۶ فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد است . شورای امنیت سازمان ملل متحد بین سالهای ۱۹۴۶ و ۱۹۹۰ تنها ۵ بار از اعمال تحریم بعنوان مجازات علیه کشورهای کره شمالی ، آفریقای جنوبی،پرتغال، رودزیا و عراق استفاده کرده است. البته در این سالها تحریم های یک جانبه از سوی کشورها علیه دولتی اعمال شده است که در این میان به تحریم های ایالات متحده امریکا علیه کوبا وایران می توان اشاره کرد.
اما در دهه ۱۹۹۰ وپس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تک قطبی شدن دنیا و ازسوی دیگر برجسته تر شدن نقش شورای امنیت در مناسبات بین المللی ، تحریم ها ی سازمان ملل متحد و ایالات متحده امریکا بطور چشمگیری افزایش یافت .از جمله یازده مورد از تحریم های اعمال شده توسط سازمان ملل متحد، اغلب با نقش مهم ایالات متحده امریکا همراه بوده است ،۱۵ مورد در دهه ۵۰، ۲۰ مورد در دهه ۶۰ ، ۳۷ مورد در دهه ۷۰ ، ۲۳ مورد در دهه ۸۰ و حداقل ۵۰ مورد در دهه ۹۰ میلادی اعمال شده است. بین سال های ۱۹۶۰ و ۱۹۹۰اکثر تحریم های یک جانبه از سوی ایالات متحده امریکا صورت گرفته اما در دهه ۹۰ این تحریم های اعمالی امریکا علیه سایر کشورها با همراهی کشورهای ائتلاف ، کشورهای غرب اروپا و بویژه انگلستان اتفاق افتاده است^[۱۹۴] .
۶-۲-۲ ) مفهوم تحریم اقتصادی
به اقدامات جمعی یا یک طرفه طراحی شده بدون توسل به قوای قهریه و مطابق با قوانین بین المللی ، علیه دولتی که قوانین و مقررات بین المللی را نقض کرده است ،تحریم می گویند.در علوم سیاسی دولت ها برای اعتراض به یک رفتار وعملکرد دولتی، ازبرقراری ارتباط و انجام کار ویا ارائه خدمات به کشورطرف مناقشه خوداری وآن را بایکوت^[۱۹۵]و تحریم می نمایند.تحریم^[۱۹۶]نوعی جریمه رفتار و یا عدول از معیار های جهانی و خواسته هایی است که با هدف واداشتن تحریم شونده به اطاعت از قانون و الزام به رعایت اصولی است که طرف تحریم کننده مدعی آن است مانند:  تحریم‌های شورای امنیت علیه افریقای جنوبی، یوگسلاوی و ایران.همچنین در تعریف تحریم می توان گفت که :وقتی درروابط یک دولت و( گاها” گروهی )با دول دیگر و یا جامعه جهانی ، تعارض رخ می نماید ،برای برخورد با کشور متعارض روابط و همکاری های اقتصادی را به نحوی دستکاری و سازمان می دهند که بتوانند در سایه آن اهداف عمدتا” سیاسی خود را تامین نمایند.بعبارت دیگرتحریم اقتصادی اقدام برنامه‌ریزی شده یک یا چند دولت از طریق محدود کردن مناسبات اقتصادی برای اعمال فشار بر کشور هدف با مقاصد سیاسی است. البته تحریم صرفا” شامل تحریم اقتصادی نمی شود ومی تواند به اشکال گوناگون از قبیل امتناع از به رسمیت شناختن دیپلماتیک کشوری، تحریم های ورزشی ، فرهنگی و سلب مالکیت از شهروندان و یا ممنوعیت خروج شهروندان از کشور هدف را نام برد.
یوهان گالتونگ در سال ۱۹۶۷ و در جریان تحریم افریقای جنوبی، نظریه تحریم را چنین تعریف کرده است “فعالیتی است که به وسیله یک یا چند بازیگر بین‌المللی (مجری تحریم)، علیه یک یا چند کشور دیگر (هدف تحریم)، به منظور مجازات این کشورها، بااهداف محروم ساختن آنها از انجام برخی مبادلات یا وادار ساختن آنها به پذیرش هنجارهایی معین و مهم (از دید مجریان تحریم)، اعمال می‌شود.در اینجا منظور از «مجری تحریم» کشوری (یا گروهی بین‌المللی) است که نویسنده سناریوی تحریم باشد، هرچند ممکن است در تحریم بیش از یک کشوراصلی شرکت داشته باشد”.^[۱۹۷] به تحریم‌های چند دولت که علیه دولتی بوجود می آید اصطلاحاً «ائتلاف کشورهای داوطلب^[۱۹۸]» یا می گویند. یعنی ائتلاف کسانی که مایلند به تحریم بپیوندند.