* پژوهشی دیگر با عنوان «شبکه‌نگاری کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی اینترنتی» به‌راهنمایی دکتر عبدالله گیویان در مقطع کارشناسی ارشد مدیریت رسانه، دانشکده صداوسیما توسط آقای ابراهیم اسکندری‏پور انجام شده است.
* پژوهشی دیگر با عنوان ((تحلیل شبکه‌ای شبکه‌های اجتماعی مجازی )) توسط علی اکبر اکبری تبار با راهنمایی دکتر علی ساعی و مشاورت دکتر ابراهیم خدایید مقطع کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی در دانشگاه تربیت مدرس انجام شده است .
* پژوهشی دیگر با عنوان «بازنمایی گرایش‌های سیاسی کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی مجازی با مطالعه‌ی موردی فیس‌بوک» به‌راهنمایی دکتر علی‌اصغر کیا در مقطع کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی توسط خانم زهره رجبی انجام شده است.
پژوهشی دیگر در قالب پایان‌نامه‌ای با عنوان «بررسی تحلیلی تغییرات صوری و كاركردی عكس‏های شخصی در شبكه‏های اجتماعی مجازی» در مقطع کارشناسی ارشد رشته‏ی عکاسی دانشكده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران توسط خانم سارا زندوكیلی دفاع شده است.
خانم چوپانکاره در پایان نامه خود با عنوان تأثیر اینترنت در تحول سبک‌های دینداری به بررسی سبک‌های نوین دینداری شکل گرفته در شبکه‌های اجتماعی مجازی پرداخته است.
در این پایان نامه که به راهنمائی دکتر هادی خانیکی در دانشگاه علامه طباطبائی دفاع شده آمده است است: دین در جامعه ایرانی همواره موضوعیت داشته و نحوه بروز و ظهور آن محل چالش بوده است، از چالش‌های اجتماعی و سیاسی گرفته تا چالش‌های درونی و فردی. گوناگونی در سبک‌ها و شیوه های دین داری وبروز تفاوت هایی در صورت بندی های مجازی و واقعی دین داری ازجمله مهم ترین تغییرات فرهنگی و هویتی در این زمینه است.
از زمان ورود اینترنت به ایران تا به امروز، یک مسئله پیوسته مورد بحث و جدل فراوان بوده است: دسترسی جامعه به ویژه نسل جوان به انبوهی از موضوعات رنگ به رنگ فرهنگی، اجتماعی، ایدئولوژیک و… که از فیلترهای رسمی عبور نکرده‌اند، تا چه اندازه بنیان‌های اساسی جامعه‌ای را که دغدغه پایبندی به دین داشته و دارد، در معرض خطر قرار می‌دهد؟
این رسانه جدید با انعکاس سریع و متنوع آئین ها و مناسک دینداری مرزهای متعارف میان سنت و مدرنیته را متداخل کرده و از گفتمان جهان شمول دینداری گونه های بومی و فردی را به صورت های مختلف عرضه داشته است.
این پژوهش تلاش دارد تا چگونگی ، ویژگی ها و عناصر برسازنده این سبک های مختلف شکل گرفته و بسط یافته در فضای وب 2 یا همان شبکه های اجتماعی و تعاملی را با بهره گرفتن از روش های تحقیق کیفی و عمقی مورد بررسی و واکاوی قرار دهد.
اسلام در ایران به عنوان کشوری که دین داری از ویژگی های مهم فرهنگی، تاریخی و اجتماعی آن محسوب می شود، همیشه مورد توجه بوده است. این مسئله ضرورت تحلیل و بررسی روند تحولات و تغییرات دینداری را در دوران معاصر به‌ویژه تحت تاثیر رسانه‌های نوین را دو چندان می کند.
در میان رسانه‌ها، اینترنت جایگاه ویژه‌ای دارد چون عمدتا رسانه مورد استفاده نسل جوانی است که بخش مهمی از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند و روند رو به گسترش ارتباطات و تأثیرگذاری فرآیندهای جهانی‌شدن هر چه بیشتر آنها را در چهارراه تعاملات دینی و فرهنگی در سطح جهان قرار می دهد.
هرچند تا کنون نمایش و بازنمایی دین و برخی گرایش های دینی در اینترنت موضوع پژوهش محققان بوده اما توجه چندانی به سبک یا سبک هایی از دین داری نشده است که برساختة رسانه‌های جدید و ازجمله اینترنت باشد.
«رسانه‌های نوین» مجموعه متمایزی از فناوری‌های ارتباطات و دارای ویژگی‌های مشترک «دیجیتالی بودن» و دسترسی گسترده شهروندان به آن برای «استفاده شخصی» است. از این میان اینترنت به عنوان نمونه بارز این رسانه‌ها شناخته می‌شود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اگر دین را مفهومی مطلق و انتزاعی در نظر بگیریم، دینداری مفهوم نسبی و انضمامی برای آن محسوب می­ شود.
در جامعه شبکه‌ای جوامع مدنی تحلیل می‌روند و از هم می‌گسلند زیرا دیگر پیوستگی و استمراری میان منطق اِعمال قدرت در شبکه جهانی و منطق ارتباط و بازنمود در جوامع و فرهنگ‌های خاص وجود ندارد. بنابراین جستجوی معنا فقط در بازسازی هویت‌های دفاعی حولِ اصول اجتماع اشتراکی مقدور می‌شود. اکثر کنش‌های اجتماعی بر مبنای تضاد میان جریان‌های ناشناخته و هویت‌های منزوی سازمان می‌یابد
از نظر کاستلز شبکه‌ای شدن و از میان رفتن نظام‌های سنتی می‌تواند باعث رشد بنیادگرایی شود. این نظر را می‌توان اینگونه تفسیر کرد که با کم‌رنگ شدن نظارت‌ها و پیوستن افراد به جمع کاربران رسانه‌های نوین میزان آزادی بیان تا آنجا گسترش می‌یابد که ممکن است ساختارهای سنتی و به‌ویژه دینی زیر سوال بروند و از دل این زیر سوال رفتن جنبش‌هایی پدیدار می‌شوند که با الگوگرفتن از مفاهیم سنتی و دینی به مقابله با این ساختارشکنی‌ها برخیزند.
هابرماس متأخر نه تنها «حوزه عمومی جایگزین» را پذیرفت، بلکه به ظرفیت‌های آن برای به چالش کشیدن سلطه نیز اشاره کرد. هابرماس در ان مرحله بدبینی‌اش را نسبت به عامه کنار گذاشت و بر وجود توده‌های عام به صورت مجموعه‌ای متفاوت و متکثر تأکید کرد. توده‌ای که در واقع می‌تواند نسبت به بازنمایی رسانه‌های توده‌ای در جامعه مقاومت کند و دستور کار سیاسی خود را داشته باشد.
هابرماس برای این حوزه عمومی جایگزین یک شرط مهم و عمده گذاشته است: این حوزه عمومی باید دارای امتیاز برخورداری از یک وسیله ارتباطی نامحدود باشد که به وسیله آن درک موقعیت‌های مشکل‌آفرین،گسترش اجتماعی گفتمانی و امکان بیان هویت‌های جمعی و تفسیر نیازها و کسب مهارت‌ها میسر شود.
با این حساب گزینه اینترنت می‌تواند اصلی‌ترین گزینه‌ای باشد که بخشی از شروط هابرماس را محقق می‌سازد. رسانه‌ای که به کاربران و گروه‌های مختلف این امکان را می‌دهد تا ارتباطات و تعاملات و فعالیت‌های خود را به صورت مجازی و با کم‌ترین هزینه سامان دهند
حوزه عمومی
عاملی بودن، تمرکززدایی، تکه تکه بودن، بی‌زمانی و بی‌مکانی و جهانی بودن از جمله ویژگی‌های این رسانه نوین جهت مهیا کردن بستر مناسب برای شکل‌گیری حوزه عمومی است.
برخی دیگر از اندیشمندان دسترسی‌های نابرابر، تکه تکه سازی گفتمان‌ها، ایجاد منحنی‌های بسته گفت‌وگو میان همفکران و سانسور دولتی را از جمله معایبی می‌دانند که اینترنت به مثابه حوزه عمومی به آن دچار است.
بر اساس این تحقیق درجات مختلف دینداری را از دو زاویه می­توان نگریست:
مراتب مختلف دینداری و شدت و ضعف پیدا کردن بروز و تجلی دین در افراد، به نحوی که بسیاری از جامعه­شناسان و روان­شناسان آن را در نظر گرفته­اند؛ به شیوه­ای که گلارک کوشیده است، سعی کرده ­اند که ابزار سنجش برای آن تدارک ببینند.
دینداری را نه بر اساس مراتب، بلکه بر پایه انواع دینداری تجزیه و تحلیل کرد. در این صورت هر مورد و تجلی از دینداری را تنها می­توان در چارچوب و در ارتباط با یکی از انواع دینداری مورد توجه و تحلیل قرار داد.
ایان باربور در اثر مشهور خود با نام «علم و دین»، نوعی از دسته‌بندی دینداری ارائه می‌دهد که مبتنی با رابطه دین و علم است.

1. 1. دین اهل ذوق  2. شریعت عقلی دئیسم  3. عقلگرایی  4. دین شخصی   5.دین اخلاقی  6. نص گرایی و بنیاد گرایی  7. تلقی نمادی از تعلیمات دینی مغایر با یافته‌های علمی

بر اساس این تحقیق علامه طباطبایی، در ذیل مفهوم «صراط المستقیم» بحثی را مطرح می‌کند بر این پایه که باید میان «صراط» و «سبیل» تفاوت قائل شد. از دیدگاه ایشان سه نوع عبادت شامل، عبادت ازترس خدا و عقاب او، عبادت به طلب ثواب و عبادت به سبب محبت و عشق به خداوند، تجلی سه نوع مختلف دینداری است.
مجتهد شبستری معتقد است که دینداری را از شناخت و تعریف دین می­توان بازشناسی کرد. او معتقد است که ادیان بزر معمولاً در سه سطح اعمال و شعائر، ایده‌ها و عقاید و تجربه‌های دینی ظاهر شده‌اند.
عبدالکریم سروش نیز دین را دارای هویتی سه لایه می‌‍‌‌‌‌‌‌داند: یک کانون اصلی که عبارت است از تجربه دینی، یک حفاظ اخلاقی و یک حفاظ فقهی و معتقد است که رسیدن به هر کدام از این لایه‌ها رسیدن به نوع خاصی از دینداری است.
چهارچوب مفهومی
عصر عصر اطلاعات است و حکمرانی افسار گسیخته وسایل ارتباط جمعی،بویژه ماهواره و اینترنت به تدریج مرزهای جغرافیائی را در هم نوردیده و عملا حاکمیت ملی و قدرت دولت ها را در برخی کشور ها نابود کرده و در برخی متزلزل نموده اند.(پستمن، نیل: 1373)گرچه نیل پستمن در کتاب مشهور خود زندگی در عیش و مردن در خوشی بر ماهواره تاکید می کند و در آن زمان از اینترنت خبر چندانی نبوده است ولی امروزه اینترنت پا به پای ماهواره خود را به زندگی مردم بویژه جوانان در جوامع مختلف تحمیل کرده است.
پستمن در این کتاب، تاثیر تخریبی برنامه های تلویزیونی آمریکائی را در نابودی موهبت ذاتی قدرت تفکر و اندیشه کودکان و نیز نابودی پیوند های خانوادگی و ارزش های اخلاقی و مفاهیم اصیل مذهبی جامعه خود را بررسی کرده و با زبان آماری و مشحون از طنز های قوی افشا می کند.
پستمن معتقد است انهدام جامعه آمریکا ثمره تکنوپولی (سیطره انحصاری تنکولوژی) استو ابزار قدرتمند تکنوپولی برای چنین انهدامی رسانه ها هستند.
در این کتاب پستمن تاثیرات رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی را به عنوان یکی از تکنولوژی های فراگیر و مدرن بر فکر و اندیشه، شعور و رفتار انسان هاو نیز بر فرهنگ و ارزش ها و باور های مذهبی جوامع مورد بررسی و پژوهش قرار داده است.
در تحقیقی که در دانشگاه علامه در ارتباط با دینداری در شبکه های اجتماعی انجام شده است؛دینداری موجود در شبکه‌های اجتماعی را می‌توان حول دو محور کلی شریعت‌گرایی و محور پیامدگرایی دسته‌بندی کرد.
محور شریعت گرایی اشاره به میزان توجه و پایبندی دینداران به عمل به سنت و شرایع دینی دارد بر این اساس در دو سر این محور دو گونه دینداری سنتی و نوگرا قرار می‌گیرند.
محور پیامدگرایی مشخص می‌کند که دینداران تا چه میزان از دین انتظار ایفای نقش در زندگی سیاسی و اجتماعی را دارند و تا چه حد به دین نگاهی مبتنی بر امری فردی و حسی دارند که بر این اساس دو گونه دینداری پیامدگرا و احساسی (شخصی) در دو سر این محور جای می‌گیرند.

• • در این تحقیق که خانم چوپانکاره به شکل مردم نگاری انجام داده است آوره است: مردم‌نگاری مجازی حوزه جدیدی در مردم‌نگاری است که از مفهوم سنتی حوزه و مطالعه اتنوگرافی توسعه یافته است و از مشاهده در تعاملات چهره به چهره، به تعاملات واسطه مند به وسیله تکنولوژی در شبکه های مجازی و اجتماعات مجازی تغییر یافته است.

• • فیس بوک پرمخاطب‌ترین شبکه اجتماعی در جهان است که در ایران نیز در زمره وب‌سایت‌های پر هوادار به حساب می‌آید و گوگل ریدر که ابتدا تنها وظیفه خبرخوانی را بر عهده داشت، پس از افزوده شدن امکانات نظردهی، نوشتن مطلب و دنبال کردن سایر اعضای گوگل ریدر، از سوی کاربران ایرانی به عنوان شبکه اجتماعی مورد استفاده قرار گرفت.

• • قابلیت‌های فرمی و بصری فراوان فیس بوک و شهرتش به عنوان یک شبکه اجتماعی در مقابل سادگی و جذابیت‌های بصری کمتر گوگل ریدر و شهرت کمتر آن باعث یکی از اساسی‌ترین تفاوت‌های میان این دو میدان مورد مطالعه بود. کاربران گوگل ریدر به این فضا به چشم یک شبکه اجتماعی مبتنی بر متن نوشتاری نگاه می‌کردند در حالی که کاربران فیس بوک به فضای آن شبکه به چشم یک شبکه رسمی مبتنی بر عکس، ویدئو و متن نوشتاری می‌نگریستند. کاربران فیس‌بوک در احاطه دوستان و آشنایان بودند و کاربران گوگل ریدر جذب «امکان ناشناس بودن» در آن فضا می‌شدند.

• • دو میدان مجازی مورد مطالعه علی‌رغم تمامی تفاوت‌های فرمی و محتوایی که با یکدیگر داشتند، هر دو فضای بسیار مناسبی بودند برای آگاهی از ایده‌ها، عقاید و نوع نگاه کابران به دین. از این رو تلاش شد تا با مطالعه هر دو میدان، دنبال کردن مطالب منتشر شده در آنها و بررسی کنش‌های کاربران‌شان، نسبت میان هر دو شبکه با مفهوم دینداری مطالعه شود.

خانم چوپانکاره در ادامه آورده است:اصلی‌ترین ویژگی شبکه‌های اجتماعی وجود کاربرانی است که موجودیت این شبکه‌ها را رسمیت می‌بخشند.
هر چند بیشتر کاربران گوگل ریدر دارای صفحه شخصی در فیس بوک هم بودند اما تجربه شخصی پژوهش‌گر نشان می‌دهد که کاربران عضو هر دو سایت در هر کدام از فضاها، رفتارها و گفتارهای متفاوتی را از خود بروز می‌دهند.
کاربران اولیه گوگل ریدر همان‌گونه که در بخش‌های دیگر پژوهش هم اشاره شد، افرادی بودند با یک علاقه اولیه مشترک که می‌توان آن را «شوق به خواندن» نامید. این افراد به منظور دسته‌بندی و سهولت و سرعت دسترسی به فید وبلاگ‌های مورد علاقه‌شان و دسترسی به محتوای سایت‌های خبری گوناگون بدون نگرانی از وجود فیلترینگ، گوگل ریدر را به عنوان یکی از ابرازهای جانبی حساب کاربری جی میل خود فعال کردند.