آمار خرابی در سدها ناشی از علل مختلف توسط گرونر [۷] (Gruner, 1994)
آمار خرابی در سدها ناشی از علل مختلف توسط تاکاسی ]۸[
آمار خرابی در سدها ناشی از علل مختلف توسط باب ]۹[
آمار خرابی در سدها ناشی از علل مختلف توسط USCOLD (2008)
آمار خرابی در سدها ناشی از علل مختلف (میانگین آمار ارائه شده توسط افراد متعدد)
با توجه به مطالب و نمودارهای فوق مشخص شد که تراوش یک از دلایل عمده خرابی سدها می­باشد. با تکیه بر مطالعاتی که معمولاً قبل از ساخت سد صورت می­گیرد، همیشه نمی­ توان رفتار هیدرولیکی بدنه سد و یا تشکیلات زمین­ شناسی مجاور آن را به دقت پیش ­بینی کرد. بنابراین احتمال وقوع تراوش پس از ساخت سد تقریباً قطعی به نظر می­رسد. شدت تراوش در بسیاری از موارد تا زمانی که ایمنی سد به خطر نیفتد قابل قبول می­باشد، در غیر اینصورت باید ملاحظات کافی لحاظ شود. از نقطه نظر ایمنی، بررسی خطرات ناشی از تراوش و نفوذ به علت پیچیدگی ذاتی در خصوصیات آن­ها حائز اهمیت می­باشد. بسیاری از مخازن سدهای ساخته شده در جهان دارای تراوش می­باشند. این تراوش ممکن است از تشکیلات زمین شناسی ساختگاه یا پی سد و یا از بدنه سد اتفاق بیفتد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

با مشخص شدن تأثیر عمده تراوش در خرابی سدها، در ادامه تلاش می‌شود به علل افزایش تراوش و اثرات نامطلوب آن پرداخته شود:

• • • • 1. 1. علل افزایش تراوش

         

     

الف) ایجاد ترک در هسته:
در اثر نشست نامتقارن پی سد و نشست نسبی پوسته و هسته، چنین ترک­هایی پدید می ­آید که در نهایت باعث پدیدار­شدن مسیرهای جریان تراوش می­ شود. در صورت کوبیده شدن خاکریز با رطوبتی کمتر از رطوبت بهینه احتمال بروز ترک افزایش می­یابد[۱۰] .(Kawasaki, 2010)
ب) فیلترهای نامناسب و زهکشی نامناسب:
فیلترها بعنوان نواحی اتصال هسته با نفوذپذیری بسیار پایین به پوسته با نفوذپذیری بالا طراحی می­شوند. در صورتیکه فیلتر نتواند علاوه بر تأمین نفوذپذیری مانع از شسته شدن ریزدانه­ها شود از عوامل تراوش خواهد بود.
ج) اتصال نامناسب خاکریز با پی و یا خاکریز با تکیه­گاه:
بدلیل شرایط خاص زمین­ شناسی و تپوگرافی نظیر سطوح پرشیب در تکیه­گاه­ها، امکان تراکم مناسب خاکریز از میان رفته و اتصال خاکریز با دیواره ضعیف صورت می‌گیرد. این ضعف امکان تشکیل مسیرهای عبور آب را فراهم می­ کند.
د) وجود لنز­های ضعیف در خاکریز:
خصوصاً در سدهای همگن وجود لنزهای ضعیف باعث حل­کردن مواد محلول و بالا رفتن پتانسیل تراوش می­ شود.
ه) پدیده کارست:
وجود میان لایه­ های آهکی یا گچی در پی سد باعث می­ شود در صورت اشباع شدن این لایه ­ها دانه­ های آهکی یا گچی در آب حل شده و در نهایت مسیر عبور آب فراهم شود.
و) وجود درز و ترک در پی سنگی:
ترک­ها به دلیل عوامل زمین­ساختی و حرکت پوسته­ها شکل می­گیرند لذا می­بایست قبل از ساخت سد با مطالعه دقیق درزه­ها اقداماتی به منظور پیشگیری از تراوش صورت گیرد. لازم به ذکر است که پاره­ای از درزه­ها بعد از ساخت سد و به دلیل وقوع برخی عوامل نظیر زلزله و نشست­های متقارن در پی ایجاد می­شوند.
ز) تراکم نامناسب خاکریز:
درصورت متراکم­نمودن خاکریز با رطوبت کمتر از رطوبت بهینه و یا ایجاد وقفه در عملیات خاکریزی احتمال بروز تراوش بعد از ساخت سد بالا می‌رود.

• • • • 1. 1. حجم مجاز و قابل قبول تراوش

         

     

به نظر اغلب مهندسین اگر میزان نشت در هنگام پر بودن مخزن کمتر از ۰۳/۰ متر مکعب در ثانیه باشد کنترل تراوش به صورت مطلوب انجام شده است. اما نمی­ توان به این صورت کلی در مورد تراوش قضاوت نمود. موارد متعددی (نظیر سد راند بیوت با میزان تراوش بیش از ۳/۲ متر مکعب در ثانیه) وجود دارد که میزان تراوش بیش از مقدار فوق گزارش شده بدون آنکه مشکلی در سد حادث شود. اما توصیه­های زیر در این باب می ­تواند موثر باشد:

• • نشت بیش از ۰۶/۰ متر مکعب در ثانیه در سدهای با هسته نازک قابل قبول نیست و احتمالاً منجر به رگاب خواهد شد.

• • در سدهای سنگریزه­ای با رویه غشایی حجم تراوش بالا معمولاً مشکلاتی را باعث نمی­ شود (تا حدود ۱۴ متر مکعب در ثانیه)

• در صورت وجود چاه­های فشار شکن و زهکش­های بزرگ در پایین دست سد، نشت تا حدود ۶/۰ متر مکعب در ثانیه از پی آبرفتی قابل قبول خواهد بود.