پلیس فتا یا فضای تولید و تبادل اطلاعات ناجا دارای ویژگی‌های ممتاز و برجسته‌ای به شرح زیر است. ویژگی‌هایی که نویدبخش امنیت و آرامشی برای مردم در فضای مجازی جمهوری اسلامی ایران است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴-۱-۱-۳-۱- قانون‌مدار
به این معنا که کلیه اقدامات که توسط این سازمان انجام می‌گیرد، باید طبق قانون در چهارچوب مسائل پلیسی و نظامی ‌باشد. برای مثال پلیس فتا بدون مجوز قضایی معتبر نمی‌تواند اطلاعات مربوط به هر فرد یا افراد جامعه را رؤیت کند. مگر در مواردی که مقام قضایی برای شناسایی متهمان یک پرونده نیاز به اطلاعات شخصی و خصوصی افراد داشته باشد. در واقع می‌توان این‌گونه بیان نمود: که تنها تفاوت این پلیس مرز میان مجازی و واقعی بودن فضاها است و کلیه موارد مداخله این پلیس مشابه سایر پلیس‌ها می‌باشد و هرگونه تخطی در این موارد منجربه پیگرد قانونی می‌باشد(توسلی: ۱۳۸۶، ۱۴۲).
۴-۱-۱-۳-۲- دانش‌محور
از ویژگی‌های دیگر پلیس فتا دانش‌محوری آن می‌باشد. به دلیل توسعه دانش و اطلاعات و ارتباطات در فضای سایبر باید نهادی برای رسیدگی به آن مشخص شود، که بتواند توان مقابله با حملات غیرقابل پیش‌بینی آن را داشته باشد. به همین منظور از ویژگی‌های استخدام برای شروع کار در این نهاد پلیس، داشتن تحصیلات عالیه در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری با گرایش تخصصی کامپیوتر وهمچنین خودداری از استفاده سربازان وظیفه در این نیروی پلیس می‌باشد( پیشین، ۱۴۳).
۴-۱-۱-۳-۳- مبتنی بر علم و فناوری‌های روز دنیا
با توجه به انعطافی که جرائم سایبری دارا می‌باشند و هر لحظه احتمال وقوع جرمی جدید در این فضا وجود دارد. بنابراین پلیس فتا نیز باید با اتکا به پرسنل نظامی خود که از افراد مجرب و متخصص می‌باشند. در برقراری هرچه بیشتر امنیت در فضای مجازی با بهره گرفتن از علم و فناوری روز دنیا تلاش نمایند. پلیس فتا می‌تواند با بهره گرفتن از سه فاکتور اطلاعات شخصی، دقت و سرعت در فضای مجازی و عکس‌العمل‌هایی که در مواجه با این جرائم اتخاذ می‌کند، از وقوع جرائم احتمالی پیشگیری و درصد زیادی از این جرائم را تحت سلطه خود درآورد و میزان آن را کاهش دهد(رضوی: پیشین، ۱۲۸).
۴-۱-۱-۳-۴- پیشرفته بودن
همان‌طور که می دانید وقوع جرائم در فضای مجازی نتیجه پیشرفت علم و دانش و مدرنیته شدن دنیای امروزی می‌باشد. پس پر واضح است، که برای مقابله با افرادی که مرتکب جرائم سایبری می‌شوند باید از تجهیزات الکترونیکی پیشرفته بهره برد. بنابراین سیاست اجرایی این نهاد به‌گونه‌ای است که با توسل به مدرن‌ترین وسایل بتواند توان مقابله با هوش‌های سیاه که مرتکب این جرائم می‌شوند، را داشته باشد( پیشین).
۴-۱-۱-۴- هدف از تأسیس پلیس فتا
می‌توان به‌طور کلی تأمین امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات کشور، صیانت از هویت دینی ملی و ارزش‌های انسانی جامعه در فتا، حفظ حریم خصوصی و آزادی مشروع، حمایت از امنیت داده ها، صیانت از منافع، اسرار و اقتدار ملی در فضای تولید و تبادل اطلاعات، حفظ زیر ساخت های حیاتی کشور در مقابل حملات الکترونیک و اعتماد و آسودگی‌خاطر آحاد شهروندان جامعه برای انجام تمامی امور قانونی از جمله فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی به منظور صیانت از حاکمیت و اقتدار ملی از جمله اهداف تشکیل پلیس فتا دانست.
۴-۱-۱-۴-۱- صیانت از هویت ملی و دینی ارزش‌های اسلامی
امروزه با رشد بی‌حد و حصر، فضای مجازی و نیاز روزمره استفاده از این فضا تشکیل دولت الکترونیک و استقبال جامعه از آن شناختن مخاطرات و استفاده درست و بهینه از این فضا، بسیار ضروری به نظر می‌رسد. با افزایش میزان استفاده و کاربرد رایانه‌ها، در زندگی شخصی و امور اداری و سازمانی، ظهور و بروز جرائم و آسیب‌های مرتبط با این مقوله کاملا اجتناب‌ناپذیر است. در فضای سایبر با توجه به سلطه زبان عمدتاً فرهنگ‌های غربی و فسادآلود تبلیغ و معرفی می گردند، که در صورت عدم توجه به آن همسانی و یکسان‌سازی فرهنگی ایجاد و وحدت‌فکری منفعل در برابر بیگانه نتیجه آن است. آلودگی فکری جهت سست نمودن پایه‌های فکری افراد جامعه نیز از اهداف موردنظر مبلغان فرهنگی غربی است و بسیاری از جرائم خلاف عفت عمومی در نتیجه از بین رفتن قبح آن در فضای سایبر به وقوع می پیوندد. به دلیل دسترسی آسان و عدم محدودیت تحولی در این فضا یکی از عواقب غیر قابل انکار آن انتشار فرهنگ غلط و تبلیغ سوء علیه دین و هویت ملی است.که می‌توان هدف پلیس فتا را در این زمینه اتخاذ تدابیری مناسب در جهت کنترل این فضا بالخص در مورد استفاده کودکان و نوجوانان که آینده‌سازان مملکت می‌باشند، دانست(رهامی و پرویزی: ۱۳۹۱، ۱۸۳).
۴-۱-۱-۴-۲- حفظ حریم خصوصی و آزادی مشروع در جامعه
میلیون‌ها نفر روزانه در سرتاسر ایران و دنیا از اینترنت برای یادگیری، پژوهش، خرید و فروش استفاده از خدمات بانکی و سایر فعالیت‌ها استفاده می‌کنند. اگرچه فضای مجازی مزایا، فرصت‌ها و آسودگی‌های متعددی را به ارمغان می‌آورد، اما با رشد رو به افزایش خطرات جمعی روبرو است. به‌طوری که روزانه بسیاری از تهدیدهای جدید ظهور و بروز می‌یابند. جای تعجب نیست که مجرمان اینترنتی به دنبال استفاده از اینترنت و کسانی هستند که آن را به کار می‌برند. بنابراین افراد جامعه نیاز دارند که هر زمان در این فضا ورود کنند و از امنیت و آسودگی خاطر لازم برخوردار باشند( پیشین).
۴-۱-۱-۴-۳- آموزش امنیت در فضای سایبر
برای پیشگیری از سوء‌استفاده افراد سودجو در خصوص هک شدن اطلاعات و ایجاد امنیت اطلاعات کاربران این ضرورت احساس شد، که هماهنگی‌های لازم برای آموزش و فرهنگ‌سازی در فضای مجازی اتخاذ گردد. در این راستا چند رویکرد را می‌توان بیان نمود:
یک رویکرد در رویارویی با تهدیدات فضای سایبر و اقدامات قابل سرزنش که امنیت و سلامت این فضا، با آن رو‌به‌روست موجود است، که جرم‌انگاری با توسل جستن به قانون که لازمه آن داشتن قانون جرائم رایانه‌ای در بسیاری از قوانین مکمل دیگر است.
از جمله رویکردهای دیگر ایجاد و اتخاذ تدابیر حفاظتی و کنترلی در قالب پیشگیری وضعی و آموزش کاربران توانمندسازی در مقابل و اجتناب از تهدیدات به همراه پیشگیری اجتماعی است، اما بهترین روش بهره‌گیری هم‌زمان از این رویکردها است. واژه فتا را می‌توان اینگونه تفسیر نمود فضای تولید و تبادل اطلاعات، که ابتدا متولی نداشت، لذا پلیس فتا در ناجا تشکیل شد. که اصلی‌ترین وظیفه آن حفاظت از حقوق کاربران و اطلاعات در فضای سایبر و شناسایی حفره‌های در سیستم و مشاغل حساس می‌باشد. از جمله مهم‌ترین جرائم ارتکابی در فضای سایبر، نفوذ به اطلاعات شخصی، تخریب داده‌ها، استفاده از بدافزارها، سرقت و کلاهبرداری اینترنتی، انتشار اخبار سیاسی …می‌توان برشمرد.که پلیس فتا می‌تواند با آموزش صحیح از آمار این جرائم بکاهد. با توجه به آمار بدست آمده استان اصفهان در کشف جرائم سایبری رتبه دوم در کشور با ۷۵% درصد را در اختیار دارد. در حالی که کشور کره با سابقه چندین ساله استفاده از اینترنت تنها ۳۰% درصد میزان کشف جرائم را در اختیار دارد. بنابراین این آمار نشان از آموزش صحیح و به موقع که توسط پلیس فتا استان اصفهان به کاربران استفاده‌کننده از این فضا داده شده است، می‌باشد. از عواملی که باعث آموزش و فرهنگ‌سازی مناسب در فضای سایبر و ایجاد محیطی برای حفظ اطمینان کاربران در اینترنت است.که البته در این راستا نحوه استفاده کاربران چه از نظر تجاری، دانشگاهی یا خانگی باید مدنظر قرار گیرد و نسبت به هر کدام سیاست‌های لازم اتخاذ گردد(صادقی: ۱۳۹۱، ۸۱).
۴-۱-۱-۴-۴- مقابله و برخورد با جرائم سایبری
جرائم سایبری به لحاظ ماهیت مجازی و غیرواقعی خود دقیقا نمود عینی و ملموسی، شبیه آنچه در جرائم سنتی مثل ضرب و جرح و سرقت مشاهده می‌کنیم، از خود به نمایش نمی گذارد. بلکه جرم سایبر در واقع در بستر مبادلات الکترونیکی و بر روی داده‌ها و اطلاعات و به ندرت بر روی سیستم‌های فیزیکی و سخت‌افزاری ارتکاب می‌یابد. در جایی که جرم سایبر بر روی‌داده‌ها ارتکاب‌یافته تعیین محل ارتکاب جرم کاری بس دشوار و در برخی موارد حتی غیرممکن به‌نظر می‌رسد، که این امر کار تعقیب‌کنندگان آن را مشکل می کند. از دیگر ویژگی این فضا بحث تابعیت شخص مرتکب است. که در فضای مجازی تشخیص هویت واقعی مجرم در بعضی مواقع محال است. با بیان این ویژگی‌ها می‌توان تفاوت فاحش جرائم سایبری با جرائم واقعی را دریافت کرد. بنابراین پلیس فتا در راستای اهداف خود در مواجه با جرائم سایبری با شناخت ریشه‌ای فضای سایبر به مقابله با آن می‌‌پردازد. ولی این نکته را نمی‌توان کتمان نمود که به دلیل ویژگی‌های فضای سایبر و حساسیت آن و همچنین مرموز بودن آن پلیس فتا، گاهی با مشکل در کشف جرائم مواجه می‌شود. بنابراین به دلیل عدم‌آگاهی افراد جامعه رقم سیاه بزهکاری در این‌گونه جرائم زیاد است به همین دلیل برای پیشبرد اهداف این پلیس تازه‌تأسیس نیاز به همکاری مردم و بالخص افرادی که ارتباط مستقیم با این فضا دارند، احساس می‌شود(شاکری: ۱۳۸۱، ۱۵).
۴-۲-کارکردها و محدوده‌های نقش پیشگیرانه پلیس در فضای سایبر
پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات با محوریت قانون برای صیانت از هویت ملی و دینی ارزش‌های اسلامی و جلوگیری از انحطاط فرهنگی و تأمین امنیت فضای مجازی و حفظ حریم خصوصی افراد جامعه تشکیل شد. که در این مدت زمان کوتاهی که از تأسیس آن می‌گذرد، توانسته امنیت و آرامش نسبی را بر این فضا حاکم کند. با توسعه فناوری‌های نوین به ویژه اینترنت و ورود به دنیای واقعی، برای جوامع بشری آسودگی‌هایی را به ارمغان آورده است. در کنار این ویژگی‌های فناوری امروز، چالش‌ها و آسیب‌هایی را نیز به دنبال داشته است که غفلت از آن گاهی بنیان خانوادگی و حریم خصوصی افراد و همچنین امنیت شغلی و بسیاری از مسائل مهم زندگی افراد را تحت‌الشعاع قرار داده است و مشکلات جدی را برای کاربران این وسیله الکترونیکی فراهم آورده است. بنابراین همان‌طور که وظیفه خطیر پلیس پیشگیری از وقوع جرائم می‌باشد و این شعار که پیشگیری بهتر از درمان است را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند. در هین راستا پلیس فتا نیز پیش از آنکه در اولین قدم به مقابله با جرائم سایبری اقدام نماید. با فرهنگ‌سازی و آموزش و اطلاع‌رسانی در اقشار مختلف جامعه به‌ویژه مسئولین و مدیران، می‌تواند درصد قابل ملاحظه‌ای از بروز و ظهور این گونه چالش‌ها و آسیب‌ها که پیامدهای مخربی بر جامعه دارند، پیشگیری نماید. هر قدر دانش فنی و آگاهی اجتماعی افراد جامعه در حوزه امنیت آنلاین افزایش یابد به همان نسبت در فضای مجازی واکسینه می‌شود.
۴-۲-۱- تأثیر پلیس فتا بر نهادهای اجتماعی
با توجه به ویژگی‌های غیر قابل انکار دنیای امروز که بارزترین آنها، شکل‌گیری دهکده جهانی و سرعت در انتقال و دریافت اخبار و اطلاعات در کوتاه‌ترین زمان و همچنین شکل گرفتن دولت الکترونیک و شهر الکترونیک است، می‌توان به جرأت گفت، این سرعت اطلاعات و ارتباطات و پیشرفت علم و دانش فردی بی‌تأثیر در زندگی شخصی افراد جامعه نمی‌باشد و نقاط حساس آن را مورد هدف قرار می‌دهد. از نقاط حساسی که خواسته و ناخواسته در معرض خطر قرار دارند می‌توان به نهاد خانواده که عضو کوچکی از جامعه می‌باشد و محیط دانشگاهی که مرکز ثقل هدف‌گذاری‌ها میان دولت‌ها می‌باشد و همچنین بازار کار، و موقعیت شغلی افراد در جامعه که سرمنشاء امرار معاش می‌باشد، اشاره نمود. با توجه به حساسیت‌هایی که نهادهای اجتماعی مذکور به خود اختصاص داده‌اند. پلیس فتا باید به عنوان بازوی اجرایی جامعه با در نظر گرفتن موقعیت حساس این سه نهاد که بالاترین حضور افراد جامعه را دارا می‌باشند، آسیب‌های خطرناکی که آنان را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد را شناسایی کند و با ارائه راهکارها و هشدارهای لازم و به موقع به کاربران اولاً از وقوع این جرائم پیشگیری کند و ثانیاً از آمار ارتکاب جرائم سایبری بکاهد و به وظیفه خود جامه عمل بپوشاند(آخوندی:۱۳۸۰، ۵۳).
در این قسمت تأثیر پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات بر سه نهاد اجتماعی خانواده، دانشگاه، بازارکار مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
۴-۲-۱-۱- نهاد خانواده