فصل پنجم
جمع بندی، نتیجه گیری و پیشنهادات
۵-۱-مقدمه
در پایان هر فعالیت تحقیقی محقق پس از انجام مشاهدات و سنجش و تحلیل مسائل پیشنهاداتی را برای بهبود وضع موجود و حل مسائل ارائه می دهد. بنابراین یکی از قسمت‌های مهم تحقیق که در واقع می‌تواند راهی برای تبدیل نظریات به عمل برای موفقیت در آینده باشد نتیجه‌گیری‌های صحیح و پیشنهادات مربوط و مناسب است. نتیجه‌گیری‌هایی که بر اساس تحلیل‌های صحیح ارائه شده باشد می‌تواند مشکلات موجود که تحقیق به آن منظور طراحی شده است را برطرف کند.در این فصل، نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها خلاصه می‌شود و با تحلیل آنها سعی می‌شود تا به سؤالاتی که در فصل اول مطرح شده بود پاسخ داده شود. در بخش اول این فصل خلاصه نتایج حاصل از اجرای طرح تحقیق و پاسخ هر یک از سؤالات تحقیق ارائه شده است. در بخش بعدی با بهره گرفتن از اطلاعات به دست آمده، پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت گردشگری با دوچرخه در شهر اصفهان و در نهایت پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده ارائه شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

صنعت گردشگری با ماهیت چند بعدی علاوه بر تامین نیاز گردشگران باعث تغییرات عمدهای در سیستم جامعه میزبان می گردد (فریدل و چوینگ^[۱۱۴]، ۲۰۰۸). از این رو دولتمردان در تلاشند تا با مهیا سازی و ارزشمند نمودن جاذبه های گردشگری در مناطق دارای پتانسیل کانون هایی را جهت ارائه خدمات گردشگری ایجاد کنند.گردشگری با دوچرخه با ارائه جذابیت و خدمات در استفاده از فضاهای شهری و ویژگیهای محیطی از یک طرف و اثر در بهبود و ارتقای شاخص های اقتصادی اجتماعی فرهنگی و زیست محیطی منطقه میزبان از طرف دیگر مورد توجه واقع شده اند. ویژگی های گردشگری با دوچرخه باعث جذب گردشگران به صورت انبوه می شود. از این رو توجه به رشد و پایداری آنها در تداوم جذب گردشگران و ارائه خدمت در اولویت است.
مسولان و مدیران شهری و برنامه ریزان باید تلاش کنند تا با بهره گرفتن از دیدگاه های مناسب و شناسایی مزیت ها و محدودیت ها موجبات تبدیل شهر اصفهان به یکی از کانون های گردشگری با دوچرخه را در پاسخگویی به خواسته های گردشگران از یک سو و حرکت جهت اصلاح مناطق میزبان از سوی دیگر فراهم سازند. گردشگری با دوچرخه با ایجاد اشتغال و در آمد به پویایی اقتصاد منطقه میزبان کمک می کند. به عبارت دیگر با برنامه ریزی مناسب و منطبق با شرایط موجود می توان از این راهبرد جهت ثبات اقتصادی و اجتماعی منطقه میزبان بهره برداری نمود (دویر و دیگران^[۱۱۵]،۲۰۱۰).
بنابراین با توجه به توضیحات مذکور، این فصل شامل موارد زیر است:
مروری بر یافته های جمعیت شناختی.
بررسی نتایج سؤالات و بحث درباره آنها.
ارائه پیشنهادات و راه کارهای عملی.
البته لازم به ذکر است که استفاده از نتایج این تحقیق منوط به توجه به محدودیت­های پژوهش می­باشد و علاوه بر این باید گفته شود که اگر چه آمار توصیفی و استنباطی به کار گرفته شده در این تحقیق بر اساس اصول علمی می­باشد، اما کاربرد این نتایج مستلزم تحقیقات تکمیلی می­باشد.
۵-۲-نتایج بررسی­های جمعیت شناختی
در این تحقیق ۱۸۵ نفر از شهروندان و گردشگرانی که به صورت پیاده یا سوار بر دوچرخه در فاصله زمانی آبان و دی ماه۹۱ در شهرهای اصفهان و آمستردام در مناطق گردشگری و مسیرهای دوچرخه سواری حضور داشتند به عنوان نمونه آماری در دسترس، مورد پرسش قرار گرفتند. آمار توصیفی نمونه مورد نظر از منظر جمعیت شناختی به صورت زیر می­باشد:
از نظر جنسیت، ۶۰ درصد از پاسخگویان در شهر اصفهان مرد و ۴۰درصد زن بوده ­اند که درصد بیشتر مردان نسبت به زن­ها را در نمونه انتخابی نشان می­دهد ولی به لحاظ جنسیتی در میان پاسخ دهندگان آمستردامی ۳۴ درصد مرد و۶۶ درصد زن می باشند.این تفاوت نشان دهنده محدودیت ها و عدم اقبال عمومی زنان در اصفهان از دوچرخه است در صورتی که استقبال و استفاده از دوچرخه درمیان زنان هلندی بسیار بالاتر است.
از نظر سن در میان پاسخ دهندگان اصفهانی بیشترین جمعیت به گروه سنی ۲۵تا ۳۵ سال و کمترین جمعیت مربوط به گروه های سنی بالای ۴۵ سال بوده است.در مقابل از نظر سنی در میان پاسخ دهندگان هلندی بیشترین جمعیت به گروه سنی ۳۰ تا ۴۰ سال و کمترین میزان جمعیت مربوط به گروه بیش از ۷۰ سال می باشد.به وضوح می توان با مقایسه آمار به دست آمده به این نتیجه رسید که دوچرخه سواری در شهر اصفهان بیشتر در میان جوانان رایج است و افراد دارای سن بالای ۴۵ سال به ندرت از دوچرخه استفاده و استقبال می کنند در صورتی که در شهر آمستردام افراد تقریبأ به صورت یکسان در گروه های مختلف سنی از دوچرخه استفاده می کنند و افراد میان سال و پیر هم عادت دوچرخه سواری خود را کنار نگذاشته اند.
از نظر سطح تحصیلات، در میان پاسخ دهندگان اصفهانی بیشترین جمعیت مربوط به گروه تحصیلی لیسانس و کمترین مربوط به گروه تحصیلی دکترا می­باشد.در مقابل از نظر سطح تحصیلات در میان پاسخ دهندگان آمستردامی بیشترین جمعیت به صورت مشابه بیشترین جمعیت مربوط به گروه تحصیلی لیسانس و کمترین مربوط به گروه دارندگان دیپلم است که نشان دهنده بالاتر بودن سطح عمومی تحصیلات دوچرخه سواران در کشور هلند دارد .
۵-۳-نتایج آزمون­های تحقیق وتحلیل آن­ها
نتیجه سؤال ۱:
سوال ۱ : آیا پتانسیل های موجود در زمینه گردشگری با دوچرخه درشهر اصفهان با توجه به خصوصیات جغرافیایی-اقلیمی، اقتصادی، فرهنگی– قانونی و امکانات زیر ساختی موجود در قیاس با شهر آمستردام در کشورهلند در وضعیت مطلوب و قابل بهره برداری است ؟
با توجه به نتایج حاصل از سنجش توسط پرسشنامه های توزیع شده در اصفهان و هلند با توجه به سطح معنا داری آزمون های رابطه متغییر های مربوط به پتانسیل های موجود گردشگری با دوچرخه در کل می توان با قاطعیت اظهار کرد علی رغم بسیاری از موانع و چالش های جغرافیایی،اقلیمی و فرهنگی موجود در هر دو شهر با آنکه بعضی چالش ها همچون متغییر اقلیمی و آب و هوایی به راحتی توسط انسان ها قابل تغییر نیستند ولی با در نظر گرفتن سطح بازخورد بالای حاصل از پاسخ های پرسش نامه ها شهر اصفهان پتانسیل اولیه بسیار مناسبی برای تبدیل شدن شهر اصفهان به یک مقصد جهانگردی در زمینه گردشگری با دوچرخه وجود دارد و این پتانسیل ها جای رشد بالایی را می طلبند.شهر اصفهان دارای تشابهات کلیدی فراوانی با شهر امستردام است و این میزان بالای قیاس پذیری می تواند زمینه توسعه این نوع گردشگری را در شهر اصفهان ایجاد کند. البته لازم به ذکر است چالش های فرهنگی در مقایسه شهرهای اصفهان و آمستردام دارای بالاترین میزان تفاوت هستند که خود نشان دهنده فقر فرهنگی در زمینه فرهنگ عمومی ترافیک و استفاده صحیح از وسایل نقلیه موتوری عمومی و شخصی است.به لحاظ اقلیمی شهر اصفهان با توجه به متوسط دمایی بالاتر و زمستان و یخبندان و بارندگی کمتر نسبت به آمستردام دارای موقعیت بهتری است.
در زمینه زیر ساخت های مورد نیاز برای استفاده از دوچرخه مقایسه پاسخ ها و میزان امکانات موجود همچون کمیت و کیفیت دوچرخه های موجود،کمیت وکیفیت های مسیر های دوچرخه سواری،کمیت و کیفیت خدمات سیستم های کرایه دوچرخه و پراکندگی نامناسب،عدم وجود پارکینگ های مناسب و مسایل اقتصادی مرتبط به توان خرید و سرمایه گذاری شهروندان در شهر اصفهان سطح بسیار پایینی را در قیاس با امکانات و وسایل موجود در شهر آمستردام نشان می دهد که نیاز به انجام سرمایه گذاری در این بخش چه در سطح عمومی و دولتی و سطح مردمی را نشان می دهد.
نتیجه سؤال ۲ :
سوال ۲ : چالشهای اقلیمی و محیطی گردشگری با دوچرخه در شهر اصفهان در قیاس با شهر آمستردام چیست و چه تأثیراتی بر استفاده از دوچرخه در سفر دارند ؟
-آلودگی هوای کلان شهر اصفهان یکی از موانع اصلی استفاده از دوچرخه در فصول سرد سال به علت پدیده وارونگی هواست. اما چنین پدیده ای در شهر آمستردام وجود ندارد.
- شهر اصفهان به دلیل مکانیابی نامناسب مراکز صنعتی،دارای آلودگی بیش از حد هواست.بنابر اعلام سازمان حفاظت محیط زیست ،اصفهان دومین شهر آلوده ایران بعد از تهران است.وضعیت اقلیمی آن نیز به گونه ای است که براساس اعلام سازمان هواشناسی ،هوا در طول ۲۰۰ روز از سال حالت ایستایی دارد.
-وجود تعداد منابع آلاینده کننده بیشتر و مراکز صنعتی که به علت مکان یابی اشتباه دود و آلودگی حاصل از آنها وارد فضای شهر اصفهان می گردد یک چالش بزرگ در شهر اصفهان است ولی در شهر آمستردام هیچ گونه آلودگی هوای این چنینی که باعث کاهش تمایل افراد به دوچرخه سواری شود وجود ندارد.
-بالا بودن میزان آلودگی های محیطی از قبیل آلودگی هوا و آلودگی صوتی ناشی از تردد تعداد خودروهای بسیار زیادتر از ظرفیت خیابانهای اصفهان به خصوص نواحی مرکزی و تاریخی و مسیرهای حاشیه زاینده رود که اغلب غیر استاندارد و آلاینده هستند چالشی جدی در استفاده از دوچرخه در اصفهان است.با توجه به آمار موجود تعداد سرانه مالکیت خودرو در کشور هلند از ایران بالاتر است ولی میزان استفاده از وسایل نقلیه پایین تر است.
-عدم تمایل مردم به استفاده از دوچرخه در فصل های گرم سال به دلایل موانع پوششی برای خانم ها و آقایان در ایران که باعث می گردد به علت تعرق زیاد و گرمای هوا افراد دچار گرمازدگی می شوند و در عمل از دوچرخه سواری در طول روز و ساعت های گرم روز اجتناب می کنند بالعکس در شهر هلند به علت متوسط دمای پایین تر دوچرخه سواری در طول تابستان از دیگر فصول بیشتر مورد استقبال واقع می شود.
-عدم تمایل استفاده افراد به استفاده از دوچرخه در هنگام بارندگی در اصفهان با وجود کمتر بودن میزان متوسط بارندگی و روزهای بارش کمتر در قیاس با کشور هلند که یک عادت رفتاری است.
-بارش باران های اسیدی در شهر اصفهان به علت بالا بودن آلاینده های موجود در هوا که تأثیر منفی شدیدی بر روی سطح پوست و موی افراد دارد که خود چالشی اقلیمی در استفاده از دوچرخه در شهر اصفهان است.
-عدم تمایل افراد به استفاده از دوچرخه در ساعات شب به دلایل امنیتی و عدم دید کافی ناشی از روشنایی ضعیف معابر و مسیر های دوچرخه سواری در اصفهان در حالی که استفاده از دوچرخه در ۲۴ ساعت شبانه روز در هلند امری بدیهیست.
-میزان بالای شدت تابش نور خورشید در فصل های گرم سال که هم باعث گرمای شدید و آفتاب سوختگی در افراد و حتی احتمال گرمازدگی در شهر اصفهان باعث بی میلی افراد به دوچرخه سواری می گردد اما در کشور هلند به علت میزان شدت پایین تر تابش خورشید این مشکل وجود ندارد.
-کم بودن فضاهای سبز درختی سایه انداز برای ایجاد مانع در مقابل تابش مستقیم نور خورشید و در زمان بارندگی نسبت به شهر آمستردام.
-عدم وزش باد که کمک بسیاری به خنک شدن بدن گردشگرانی که از دوچرخه احساس گرما می کنند در بسیاری از روز های فصل گرم در اصفهان می گردد و در فصل زمستان از یجاد آلودگی شدید در شهر هم به نحو زیادی می کاهد،این در حالیست که وزش باد در کشور هلند در بعضی مواقع بیشتر از حد مطلوب و یک چالش است.
-گستردگی بالای فضاهای شهری و فاصله نسبی زیاد شهرک های تازه ساخت اطراف شهر اصفهان به طوری که شهر اصفهان ۳ برابر شهر آمستردام با جمعیتی تقریبأ برابر گستردگی دارد.
-عدم تمایل افراد به استفاده از دوچرخه در روزهای سرد زمستان در اصفهان در حالی که میزان روزهای یخبندان و بسیار سرد در قیاس با شهر آمستردام بسیار کم و سرما و برودت هوا هم قابل قیاس نیست باعث تعجب است.
-علارغم واقع شدن کشور ایران و شهر اصفهان در عرض های جنوبی تر نسبت به شهر آمستردام در شمال کشور هلند که خود در عرض های شمالیست و موقعیت خاص اصفهان که در حد فاصل کویر و کوهستان واقع شده است آب و هوای ایده آل تری را در اصفهان برای دوچرخه نسبت به آمستردام به لحاظ نمودارهای ترموگرافیک هوا نشان می دهد.
نتایج حاصل از بررسی پاسخ های پرسشنامه های توزیع شده نشان می دهند که شهر آمستردام به لحاظ عدم تأثیرگذاری عوامل آب و هوایی و تأثیرات اقلیمی و محیطی علارغم متوسط دمایی پایین تر و تعداد روزهای بارانی و یخبندان بیشتر وضعیت مطلوب تری نسبت به شهر اصفهان دارد. با مقایسه مقدار میانگین های دو گروه (آمستردام ۸۷/۱۹، اصفهان ۶۸/۱۷) نتیجه می گیریم که میانگین تاثیرگذاری محیطی و فصلی بر دوچرخه سواری آمستردام بیشتر از اصفهان است. در زمینه متغییر های جغرافیایی و زیست محیطی نتایج بررسی های انجام شده در تحقیق در مجموع شیب خیابان ها و مسیر های قابل استفاده برای دوچرخه سواران و فضاهای سبز و مناطق حاشیه رودخانه زاینده رود دارای سطح مطلوبی به لحاظ کمی و کیفی هستند و حتی شهر اصفهان دارای یک مزیت نسبی مازاد هم می باشد و آن هم امکان استفاده از فضاهای کوهستانی حاشیه جنوبی شهر در پارک کوهستانی صفه و تله کابین موجود در آن است که این نوع از امکانات در کشور هلند و شهر آمستردام وجود ندارد.امکان برگزاری رشته های گردشگری با دوچرخه در کوهستان و طبیعت گردی کوهپایه و کوهستان با چشم انداز شهر اصفهان در شب و روز از جمله برتری های قابل ذکر در این زمینه است که در این زمینه به صورت خاص باعث برتری شهر اصفهان در قیاس با شهر آمستردام است.
نتیجه سؤال ۳ :
سوال ۳ : چالشهای فرهنگی گردشگری با دوچرخه و میزان پذیرش دوچرخه در اصفهان در مقایسه با آمستردام چیستند و چه تأثیراتی بر روی میزان استفاده از دوچرخه دارد؟
-نبود عادت دوچرخه سواری در میان اقشار جامعه ایرانی و به التبع شهروندان اصفهانی به دلایل متعدد اجتماعی در مقایسه با کشور هلند.
-موانع قانونی و اعمال سلیقه های خاص در ممانعت از استفاده بانوان که خود نیمی از جمعیت اجتماع را تشکیل می دهند که نه به صورت انفرادی و نه به صورت گروهی و خانوادگی هم از استفاده از این وسیله نقلیه پاک محرومند.این محدودیت ها در تضاد با متن صریح قانون اساسیت که برای دوچرخه سواری بانوان منع قانونی خاصی به شرط رعایت حجاب قائل نیست.
-جایگاه اجتماعی پایین استفاده کنندگان از دوچرخه و ترس از انگشت نما شدن به علت وجهه پایین دوچرخه در میان اقشار جامعه در ایران و شهر اصفهان به علت فقر فرهنگی و فقیر تلقی شدن افراد سوار بر دوچرخه در حالی که در کشور هلند همه افراد از همه گروه ها و طبقات از دوچرخه استفاده می کنند.
- رایج بودن شیوه های غیر موتوری حمل و نقل،بیشتر در میان گروه های خاموش و فرومایه جامعه نظیر بچه ها در ایران در حالی که در کشور هلند همه گروه های سنی از ۴ تا ۹۰ سالگی از انواع مناسب دوچرخه استفاده می کنند.
-نبود فرهنگ دوچرخه سواری و بی نظمی ترافیک موتوری و خطرات ناشی از آن برای دوچرخه سواران در سطح کشور و از جمله شهر اصفهان که در قیاس با شهر آمستردام به علت قانون پذیری و رعایت قوانین بی قید و شرط یک معضل مهم تلقی می گردد.

۵-۵-۲-۲- پیشنهاد می شود که برای این تحقیق از مدل های دیگر نیز استفاده شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۵-۵-۲-۳- پیشنهاد می شود که این تحقیق روی دبیران دیگر مقاطع سازمان آموزش و پرورش نیز بررسی گردد.
۵-۵-۲-۴- پیشنهاد می شود از نظرات مدرسین دوره ها نیز برای جمع آوری اطلاعات لازم برای تحقیق نیز استفاده شود.
فهرست منابع و مآخذ
منابع فارسی:
۱- آقایار ، سیروس ؛توانا سازی کارکنان و توانمند سازی کارکنان ، اصفهان ؛ سپاهان،۱۳۸۶ .
۲- ابراین ، جیمز ؛ سیستم های اطلاعاتی مدیریت ، ترجمه ؛ امیر مانیان و مهدی فتاحی و بهاره واثق ، چاپ اول ، تهران ؛ نشر نگاه دانش ، ۱۳۸۶ .
۳- ابطحی ، حسین ، آموزش و بهسازی سرمایه های انسانی ، ویرایش۳ ، تهران ؛ انتشارات پیوند،۱۳۸۳ .
۴- ابطحی ، حسین ، آموزش و بهسازی منابع انسانی ، ویرایش ۲ ، تهران: مؤسسه مطا لعات و برنامه ریزی آموزش سازمان گسترش ، ۱۳۷۳٫
۵- ابطحی، سید حسن « مفهوم ، خواص و مشکلات آموزش کارکنان » مدیریت دولتی ، شماره اول ، ۱۳۶۶٫
۶- ابطحی ، سید حسین « ارزشیابی برنامه آموزشی » مجموعه مقالات سازمان مدیریت و برنامه ریزی آموزشی کشور ، تهران ؛ ۱۳۷۹٫
۷- ابیلی ، خدایار ،آموزش و بهسازی نیروی انسانی ، مدیریت در آموزش وپرورش ، ۱۳۷۲٫
۸- استیسی ، رالف ؛ تفکر استراتژیک و مدیریت تحول (دیدگاه های بین المللی درباره پویایی سازمانی ) ، ترجمه ؛ مصطفی جعفری و مهزیار کاظمی ، چاپ سوم ، تهران ؛ انتشارات رسا ، ۱۳۸۹ .
۹- اسلومن ، مارتین ؛ استراتژی آموزش حرفه ای ، ترجمه؛ محمد ضیائی بیگدلی ، تهران ،نشر سار گل ،۱۳۸۲٫
۱۰- الحسینی ،حسین ؛ تئوری مهندسی مداوم سازمان. O. .E .C (تبیین اصالت تغیر دائمی در نهاد سازمان ها به عنوان عرصه بالندگی فرد و جامعه ). بندر عباس ؛دانشگاه هرمزگان ،۱۳۷۹ .
۱۱- السون ، متیواچ و بی آر هرگنهان ؛ مقدمه ای بر نظریه های یادگیری ، ترجمه ؛ علی اکبر سیف ، چاپ پانزدهم ، تهران ، نشر دوران ، ۱۳۸۹ .
۱۲- الوانی ، مهدی ، زاهدی، شمس السادات ، فرهنگ جامع مدیریت ، چاپ سوم ، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی ، ۱۳۸۳٫
۱۳- الوانی ، سید مهدی ، مدیریت عمومی ، چاپ هشتم ، انتشارات نشر نی ، ۱۳۷۱ .
۱۴- بازرگان ، عباس ، ارزیابی آموزش و کاربرد آن در سواد آموزی تابعی ، تهران ؛ مرکز نشر دانشگاهی ، ۱۳۶۲٫
۱۵- بتوئی ، اکبر ، بررسی تأثیر آموزش های ضمن خدمت به کارایی کارکنان ، نیروی هواییی ف پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه تهران.
۱۶- تایلر ،رالف« اصول اساسی برنامه ریزی درسی و آموزشی » ترجمه تقی پور ظهیر ، انتشارات آگاه ، تهران ، ۱۳۶۹٫
۱۷- تقی پور ظهیر ، علی ، « مقدمه ای بر برنامه ریزی درسی و آموزشی » انتشارات آگاه ، تهران ، ۱۳۷۰٫
۱۸- جباری ، لطفعلی ، سنجش اثر بخشی برنامه های آموزشی ، تدبیر ۱۲۷؛۱۳۸۱ .
۱۹- چایچی ، پریچهر ، شیوه های آموزش ضمن خدمت ، تهران ؛ تدبیر ، ۱۳۸۱ .
۲۰- حاجی کریمی ، عباسعلی ، رنگریز ، حسن ، مدیریت منابع انسانی ، تهران ؛ بی نا ، ۱۳۷۹٫
۲۱- حافظ نیا، محمد رضا ، مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی ، انتشارات سمت چاپ چهاردهم ، ۱۳۸۷
۲۲- خاکی ، غلامرضا ، روش تحقیق در مدیریت ، تهران ؛ انتشارات بازتاب ، ۱۳۸۷٫
۲۳- دفت، ریچارد ، تئوری سازمان و طراحی ساختار ، ترجمه علی پارسائیان ، ترجمه محمد اعرابی ، تهران ؛ دفتر پژوهشهای فرهنگی ، ۱۳۷۸ .
۲۴- دهخدا ، علی اکبر، لغت نامه، تهران ؛دانشگاه تهران ، مؤسسه لغت نامه دهخدا، ۱۳۸۵٫
۲۵- رابینز ، استیفن ، رفتار سازمانی ، ترجمه علی پارسائیان و محمد اعرابی ، انتشارات دفتر پژوهشهای تهران ، ۱۳۸۶٫
۲۶- رضائیان ، علی، مبانی مدیریت رفتار سازمانی ، چاپ یازدهم ، تهران؛ سمت ، ۱۳۹۰٫
۲۷- زاهدی ، شمس السادات ؛ روابط صنعتی (نظام روابط کار )، چاپ دهم ، تهران ، مرکز دانشگاهی ، ۱۳۸۳٫
۲۸- سام خانیان ، محمد ربیع ، برنامه ریزی آموزش منابع انسانی ( مبانی و فرایند ها )تهران ؛ مهر برنا ، ۱۳۸۴٫
۲۹- سرمد ، زهره ، بازرگان ، عباس و حجازی ، الهه ، روش های تحقیق در علوم رفتاری ، چاپ هفتم ، تهران ؛ انتشارات نگاه ، ۱۳۸۳٫
۳۰- سعادت ، اسفندیار ، مدیریت منابع انسانی ، انتشارات سمت ، ۱۳۸۳٫
۳۱- سکاران، اوما ، روش های تحقیق در مدیریت ، ترجمه محمد صائبی و محمود شیرازی ، انتشارات مؤسسه عالی آموزش و پرورش مدیریت و برنامه ریزی ، جلد دوم، ۱۳۸۱٫
۳۲- سلیمان پور ، جواد « برنامه ریزی درسی در آموزش ضمن خدمت سازمان ها » ، انتشارات احسن ، تهران ، ۱۳۸۱
۳۳- - سید جوادین،سیدرضا،،مدیریت منابع انسانی و امور کارکنان،تهران:انتشارات نگاه دانش،۱۳۸۱٫
۳۴- سیف ،علی اکبر ؛روانشناسی پرورشی (یادگیری و آموزش)، ویرایش۵ ، تهران ؛ آگاه ، ۱۳۷۹٫
۳۵- شبلی ، خالد « تعیین نیاز های آموزشی مدیران و کارکنان در سازمان های پویا » مجله تدبیر، شماره ۷۹ ،۱۳۷۶
۳۶- شفیعا ، محمد علی ، آموزش اثر بخش و ارزیابی آن ، تهران ؛ مرکز آموزش و پؤوهش صنایع ابرا، مدیریت و توسعه تکنولوژی، ۱۳۷۷٫
۳۷- شیمون ال ، دولان و دیگران ؛ مدیریت امور کارکنان و منا بع انسانی ، ترجمه؛ محمد علی طوسی ؛محمد صائبی ، تهران ، مرکز آموزش مدیریت دولتی ،۱۳۸۰٫
۳۸- صدری، صدرالدین ؛ نظام آموزش کارکنان دولت ( مبانی ، اصول ، راهبردها و الگوی )، تهران ، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ،۱۳۸۳ .
۳۹- صفاری، مهدی؛ حق­شناس، فریده ؛آمار و احتمال در مدیریت و اقتصاد؛ جلد اول؛ تهران؛ انتشارات آوای نور؛ ۱۳۹۰٫
۴۰- صفر زاده ، حسین ، فرهنگی ، علی اکبر ، روش های تحقیق در علوم انسانی ، انتشارات برآیند پویش ، ۱۳۸۷٫

*۱۰/۲۰-

*۷۳/۱۷-

۷/۲۱-

۷۶/۱۱۷

۲

۵۷/۱۹-

۰۸/۱۶-

*۹۱/۲۱-

*۶۹/۱۲۰

۳

مأخذ: یافته‌های تحقیق
براساس نتایج جدول ۴-۷ کمترین مقدار آماره آکائیک و نسبت درست‌نمایی در وقفه‌ی سه، آماره حنان کوئین در وقفه‌ی یک و شوارترز بیزین در وقفه‌ی صفر است. با توجه به تعداد داده‌‌ها، برای از دست ندادن قدرت توضیح‌دهندگی مدل، براساس معیار آکائیک و نسبت درست‌نمایی، وقفه‌ی سه به عنوان وقفه‌ی بهینه برای مدل با تورم انتخاب می‌شود. نتایج جدول ۴-۸ همچنین نشان می‌دهد که براساس آماره آکائیک و نسبت درست نمایی وقفه‌ی بهینه برای مدل با تورم انتظاری، وقفه‌ی سه است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

روش یوهانسون
همگرایی یعنی وجود یک رابطه بلندمدت بین متغیرها که برای بررسی آن ابتدا باید اطمینان حاصل کرد که متغیرهای مدل همگی حداکثر باشند که این کار با کمک آزمون‌های ریشه واحد انجام می‌شود. سپس با وقفه‌ی به دست آمده از مدل VAR وجود رابطه‌ی بلندمدت بین متغیرها را با بهره گرفتن از آزمون‌های هم‌انباشتگی نظیر یوهانسون (آزمون‌های و ) آزمون کرده و اگر چنین رابطه‌ای وجود داشت؛ رابطه‌ی تعادلی بلندمدت برآورد می‌شود. با توجه به اینکه ضرایب در الگوی VAR قابل تفسیر و اتکا نیستند و برای آزمون فرضیه‌های این پژوهش نیاز به ضرایب بلندمدت بین بازده دارایی‌ها و تورم وجود دارد، لازم است تا با بهره‌گیری از روش یوهانسون بردارهای هم‌انباشتگی بلندمدت بین متغیرهای مدل استخراج شود. نظر به اینکه آزمون ریشه واحد فصلی و دیکی فولر تعمیم یافته نشان از هم‌انباشتگی متغیرها داشت، در این بخش با بهره گرفتن از آزمون یوهانسون وجود رابطه‌ی بلندمدت بین بازده‌ دارایی‌ها، تورم و تورم انتظاری بررسی و در صورت تأیید، نوع الگو و تعداد بردارهای هم‌انباشتگی از طریق آماره‌های آزمون اثر و حداکثر مقدار ویژه تعیین خواهد شد.
تعیین و شناسایی نوع الگو
نقطه آغاز روش یوهانسون برای آزمون و تعیین روابط هم‌جمعی بین متغیرها، تعیین و شناسایی نوع الگو، برای تصمیم‌گیری در مورد لزوم وارد کردن متغیرهای قطعی همچون عرض از مبدأ، روند است. برای این منظور الگو از نامقیدترین حالت تا مقیدترین برآورد شده و با بهره گرفتن از نتایج به دست آمده برای آزمون اثر و حداکثر مقدار ویژه در مورد نوع الگو و تعداد بردارهای هم‌جمعی تصمیم‌گیری می‌شود. از آن­جا که در عمل احتمال تحقق الگوی اول و الگوی پنجم بسیار بعید است (نوفرستی، ۱۴۲:۱۳۷۸)، تنها الگوی دوم تا چهارم بررسی می­ شود.
جدول ۴-۹: آزمون یوهانسون مربوط به مدل بازده دارایی‌ها و تورم

آزمون اثر

الگوی ۴

الگوی ۳

الگوی ۲

فرضیه مخالف

فرضیه صفر

بحرانی

آماره

بحرانی

آماره

بحرانی

آماره

۴۷/۱۸۷

*۹۲/۵۸۳۷

۵۲/۱۵۹

*۲۵/۲۰۸

۵۹/۱۶۹

*۰۳/۲۳۱

^۳ انرژی خالص شیردهی و کربوهیدرات غیر فیبری بر اساس NRC [189] محاسبه شد.

۳-۳- مواد و روش های مربوط به آزمایش سوم
۳-۳-۱- گاوها، جیره‌ها و طراحی آزمایش
این پژوهش‌ها در شرکت کشت و دامداری فکا، وابسته به شرکت سرمایه گذاری صنایع عمومی تأمین اجتماعی که در کیلومتر ۱۶ جاده اصفهان – شیراز قرار دارد، انجام شد.
در این آزمایش، تعداد ۲۴ راس گاو شیری چند شکم زایش هلشتاین با میانگین روزهای شیردهی ۱۱۷ و تولید شیر ۳/۴۶ کیلوگرم در روز استفاده شد. گاوها در ابتدا بر اساس روزهای شیرواری و شکم زایش بلوک بندی شدند و سپس بر اساس شمار سلول‌های سوماتیک به دو گروه تقسیم شدند. گروه سلول‌های سوماتیک متوسط با شمار سلول‌های سوماتیک بین ۲۶۰۰۰۰ و ۵۰۰۰۰۰ و با میانگین ۳۲۵۰۰۰ و گروه با سلول‌های سوماتیک بالا شامل گاوهایی با سلول‌های سماتیک بیش از ۵۰۰۰۰۰ و با میانگین ۷۷۵۰۰۰ بودند. هر گروه از دام‌های با سلول‌های سماتیک متوسط و بالا نیز به دو گروه تقسیم شدند که یک گروه از مخلوط گیاه دارویی که در آزمایش ۲ توضیح داده شد استفاده نمود و گروه دیگر گیاه دارویی مصرف ننمود. تیمارهای آزمایشی بشکل فاکتوریل ۲×۲ شامل فاکتور افزودن گیاه دارویی (حضور یا عدم حضور گیاه دارویی) و فاکتور سطح سلول های سوماتیک (سطح متوسط و بالا) در نظر گرفته شد. بنابراین تیمارهای آزمایشی به این صورت بودند: ۱- سلولهای سوماتیک متوسط و بدون مکمل گیاه دارویی، ۲- سلولهای سوماتیک متوسط و مکمل گیاه دارویی ۳- سلولهای سوماتیک بالا و بدون مکمل گیاه دارویی و ۴- سلولهای سوماتیک بالا و مکمل گیاه دارویی. تجزیه شیمیایی جیره مصرفی در جدول ۳-۳ نشان داده شده است. این جیره توسط نرم افزار جیره‌نویسی گاوهای شیری دانشگاه کرنل تهیه گردیده و به صورت جیره‌های کاملاً مخلوط با دسترسی آزاد (۵ تا ۱۰درصد پس آخر در روز بعد) مورد تغذیه گاوها قرار گرفت. جیره‌های کاملا مخلوط در کل دوره آزمایشی به صورت دو وعده در روز در اختیار گاوها قرار داده می‌شد. طی دوره آزمایشی گاوها دسترسی آزاد به آب داشتند. کل دوره آزمایشی ۳۶ روز بود که ۲۴ روز ابتدایی دوره سازگاری به جیره ها و ۱۲ روز انتهایی دوره نمونه برداری بود. گاوها در طول دوره آزمایشی در جایگاه انفرادی با ابعاد ۴×۸ متر نگهداری شدند. به منظور کاهش اثرات منفی گیاه دارویی بر مصرف خوراک در روزهای اولیه، بخشی از تفاله مرطوب جیره به طور جداگانه با گیاه دارویی مخلوط شد و به صورت سرک به جیره اضافه شد و هر دام در تیمارهای مصرف کننده گیاه دارویی روزانه ۱۸۵ گرم گیاه دارویی دریافت نمود. تیمارهایی که گیاه دارویی مصرف ننمودند، فقط تفاله مرطوب به شکل سرک دریافت نمودند. نسبت گیاهان دارویی در مخلوط و ترکیبات شیمیایی آن در آزمایش ۱ و ۲ توضیح داده شد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳-۳-۲- ثبت داده ها، نمونه برداری ها و آنالیزهای شیمیایی
مقدار خوراک ارائه شده به گاوها و مقدار پس آخور باقیمانده از روز ۲۴ تا ۳۶ ثبت گردید. نمونه‌های خوراک به محض ارائه خوراک و نمونه های مدفوع ۴ ساعت پس از خوراک‌دهی در روزهای ۳۰ تا ۳۴ آزمایش از رکتوم برداشته شد و در دمای ۱۸- درجه سانتی گراد نگهداری شد. تمام آنالیزهای خوراک، مدفوع و پس آخور طبق روش‌های اشاره شده در آزمایش دوم انجام شد. نمره بدنی در مقیاس ۵ واحدی و ضخامت لایه چربی پشت [۲۴۳] در آغاز و انتهای آزمایش ثبت گردید. به خاطر این که نمره وضعیت بدنی یک برآورد ذهنی و فردی از میزان ذخایر انرژی در بدن است، ضخامت بافت چربی پشت که یک اندازه‌گیری عینی از میزان ذخایر انرژی بدن است با بهره گرفتن از یک دستگاه اولتراسونوگرافی^[۲۹] با یک مبدل خطی و بسامد بین ۰/۵ تا ۵/۶ مگاهرتز اندازه‌گیری شد.
۳-۳-۳- شمار سلول های سوماتیک و تولید شیر
گاوها سه بار در روز در ساعات ۵:۰۰ صبح، ۱:۰۰ بعد از ظهر و ۹:۰۰ شب شیردوشی شدند. ثبت شیر در هر وعده شیردوشی در روزهای ۲۴ تا ۳۶ و نمونه برداری از شیر در روزهای ۲۶ تا ۳۲ صورت گرفت و نمونه ها در دمای یخچال تا زمان آنالیز نگهداری شدند. قبل از نمونه گیری شیر، سرپستان‌ها ضدعفونی شد. نمونه‌های شیر قبل از شروع آزمایش از سه وعده شیردوشی گرفته شد و توسط دی کرومات سدیم تا زمان آنالیز ترکیبات شیر و شمار سلول‌های سوماتیک نگهداری شد.
۳-۳-۴- نمونه گیری از مایع شکمبه و خون
نمونه گیری از مایع شکمبه ۴ ساعت پس از خوراکدهی وعده صبح به روش رومینوسنتسیس انجام شد. بدین منظور از سرسوزن های مخصوص پانکسیون لومبار^[۳۰] استفاده شد و مقدار ۱۰ تا ۲۰ میلی لیتر از مایع شکمبه استحصال شد. اندازه گیری pH و متابولیت های تخمیر شکمبه‌ای طبق آزمایش دوم انجام شد.
در روز ۳۵ دوره آزمایشی، نمونه های خونی تقریبا ۴ ساعت پس از وعده خوراک دهی صبح از سیاهرگ دمی توسط لوله های ونوجکت حاوی هپارین گرفته شد. آماده سازی نمونه های خون و جداسازی پلاسما به روشی که در آزمایش دوم تشریح شد، صورت گرفت. متابولیت های خونی شامل گلوکز، کلسترول، نیتروژن اوره ای خون، تری گلیسیرید، پروتئین تام، آلبومین، کراتینین، آلانین آمینوترانسفراز، آسپارتات آمینو ترانسفراز و آلکالین فسفاتاز توسط کیت های تجاری شرکت پارس آزمون^[۳۱] و به روش دستی اندازه گیری شدند. غلظت بتاهیدروکسی بوتیرات توسط کیت تجاری رندوکس اندازه گیری شد.
۳-۳-۵- آنالیز آماری
گاوها بر اساس روزهای شیرواری و شکم زایش بلوک‌بندی و به صورت تصادفی به ۴ تیمار آزمایشی اختصاص داده شدند. داده‌های ثبت شده نمره بدنی، ضخامت لایه چربی در ابتدای آزمایش به عنوان عامل کمکی برای آنالیز داده‌های مربوط به انتهای آزمایش در نظر گرفته شدند. داده‌های مصرف خوراک، تولید و ترکیبات شیر که روزانه ثبت شده بود به شکل روزانه آنالیز گردید. داده‌ها با بهره گرفتن از نرم‌افزار آماری SASورژن ۱/۸ توسط مدل مختلط بر مبنای اندازه گیری‌های تکرار شده در زمان آنالیز گردید. مدل شامل اثرات ثابت (گیاه دارویی و سطح سلول های سوماتیک، اثر زمان و اثرات متقابل آن‌ها)، اثر تصادفی گاو در تیمار و خطای آزمایشی بود. نتایج به صورت میانگین حداقل مربعات و خطای استاندارد میانگین گزارش شدند. میانگین داده‌ها با بهره گرفتن از آزمون توکی مقایسه شدند و اثرات عوامل اصلی در مدل در سطح احتمال کم‌تر یا مساوی ۰۵/۰ معنی‌دار تلقی شدند و تمایل به معنی‌داری در سطح احتمال ۱۰/۰ - ۰۵/۰ بحث شد.

جدول ۳-۳- اقلام خوراکی و ترکیب شیمیائی جیره‌های آزمایشی بر اساس ماده خشک

اجزاء خوراکی (درصدی از ماده خشک)

سیلاژ ذرت

۴/۲۳

علوفه یونجه

۷/۸

دانه پنبه

۸/۳

تفاله چغندر

۸/۳

دانه جو

۲/۲۱

دانه ذرت

۷/۱۳

دانه سویای اکسترود شده

سالک عاشق که مشتاق وصال حضرت حق است باید به این جنون مقدس و عشق حقیقی دست یابد. زیرا هر کس سزاوار سلوک نیست و فرومایگان مرد این راه نیستند. جالب است که عطار رهروان این طریقت را کسانی می شمارد که در نظر ابنای زمان فرومایه اند و قدری ندارند، ولی مانند گوهری درخشان در نظر اهل معنی و بصیران این وادی متجلی اند.
علت اینکه عطار از شخصیت دیوانگان و سخنان آنها در مثنویهای خود بهره می جوید آن است که بتواند از زبان آنان حقیقت و اسرار مگو را بیان کند و از این طریق راه و رسم زندگی ارزشمند و با شرافت را به صاحبان عقل ظاهر و مدعیان زیرکی بیاموزد.
ابو علی سینا در کتاب «شفا» بحث مسبوطی درباره ی معانی مختلف عقل در فرهنگ اسلامی پیش کشیده است. از دیدگاه او (عقل به قوه ای گفته می شده است که انسان با آن از سایر حیوانات متمایز می شود و باعث بروز افعال خاصی در او می شود که عبارتست از : حس تعاون و مشارکت با مردم، استفاده از اسباب و ابزار به منظور تهیه ی خوراک و پوشاک و مسکن، همچنین احساساتی نظیر تعجب ، خنده، گریه و تمییز زشتی از زیبایی و خوبی از بدی) (پورجوادی، بی تاریخ، ۲۹-۲۸).
شیخ الرئیس در کتاب «الحدود» خود نیز در مورد نیز در مورد عقل مباحث گسترده ای آورده است، این مباحث با تعریفی که دیگر فیلسوفان از (عقل عملی) در نظر گرفته اند تقریباً مشابه است ، بوعلی در شرح عقل، این سه معنی را می نویسد:
۱- صحت فطرت نخستین را در انسان «عقل» می گویند و درحقیقت قوه ای است که با آن میان امور زشت و زیبا تمیز داده می شود.
۲- به آنچه انسان از راه تجربه های خود در مورد احکام کلی کسب می کند، عقل می گویند و حد آن این است که معانی است مجتمع در ذهن که خود مقدماتی است که مصالح و اغراض حیات از آنها استنباط می شود.
۳- به یک چیز دیگر هم عقل می گویند و حد آن این است که هیأتی است پسندیده در حرکات و سکنات و احکام و اختیار انسان (ابن سینا، ۱۹۶۳ : ۲-۱۱).
عاقلان بر حسب ذات ابتدا می اندیشند و به اقتضای مصلحت وقت، منافع مادی و دنیوی خود و مطابق خرد سخن می گویند و رفتار می کنند اما دیوانگان به اقتضای غرایز، آزاد از سود و زیان و براساس خرد مقدس و مخصوص خودشان عمل می کنند که عقل حقیقت پوش متظاهر و مدعی را رسوا می کند. از شیوه ی سخن راندن دیوانه، عشق می بارد. با خدا بسیار راحت سخن می گوید، انتقاد می کند، خط و نشان می کشد، خردوزی هر چه بیشتر موجب فاصله انسان و خداوند می شود.
معمولاً سائلان از شوریدگان سوال می پرسند علت آن است که عقل عاقلان نیت و خواست حقیقی را که انگیزه ی عمل است واپس می رانند و نیت و خواستی کاذب اما موافق با مقتضیات فرهنگ حاکم جانشین آن می کند.
لفظ عقل و جنون از کلیدی ترین الفاظ فرهنگ و تمدن اسلامی هستند و این دو بخصوص لفظ «عقل» به کرات درآیات و احادیث استعمال شده است. در حدیثی از حضرت رسول (ص) آمده «ان العقل لا غایه له و لکن من احل حلال ا… و حرم حرام ا… و سمی عاقلاً» و ایشان علت بعثت خود را احیای عقل می دانند. در فرهنگ اسلامی عقل را شامل سه چیز معرفی می کنند «طاعت نیکو. صبر نیکو، معرفت نیکو به خداوند و در فرهنگ اسلامی مجنون را کسی می دانند که دوران جوانی خود را در معصیبت بگذارند» (ر ج ک تحلیلی از مفاهیم عقل و جنون پورجوادی،بی تاریخ، ۲).
۴-۲- اقسام دیوانه
تاکنون عنوان دیوانه بر افراد گوناگونی نسبت داده شده است ، همان گونه که قبلاً ذکر شد طبق روایات اسلامی و احادیث نَبوی گناهکار مجنون است. ابوالقاسم حسن نیشابوری در اثر خود «عقلای مجانین» که اولین اثر و قدیمی ترین اثر در مورد دیوانگان داناست، اقسام دیوانه را این چنین معرفی می کند:
۱- جوانی شاخه ای از دیوانگی است . ۲- عده ای که از خوف خداوند دیوانه شدند ۳- کسانی که جهت ناشناس ماندن خود را به دیوانگی زده اند ۴- کسانی که جهت رسیدن به ثروت و گدایی خود را به دیوانگی زده اند ۵- کسانی که برای آسوده زیستن به دیوانگی وانمود می کردند ۶- کسانی که جهت نجات از خطر و بلا تظاهر به دیوانگی می کردند (رک: نیشابوری؛ ۱۳۶۶ :۲۳۴).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴-۳- تأثیرات وجود عقل
عقل باعث هماهنگی رفتار و گفتار شخصی با مقتضای مصالح دنیوی خویش و پسند دیگران می شود. فرد در این خودگریزی و تظاهری که جهت هم زیستی با دیگران انجام می دهد کار خود را هم موجه می داند و هم طبیعی. دروغ و ریابی را که به آن دچار است را عادی می شمارد، زیرا پذیرفته که در میان خلق بودن و با آنان هم زیستی کردن مستلزم چنین اعمالی است. عقل رعایت ممنوعیت هایی است که عادت های ناشی از فرهنگ حاکم آن را تجویز می کند.
جنون شکستن قید و بندهای این عادت ها و گذرا از ممنوعیت هاست و آزادی خواست و اراده را تجربه کردن و از تلخ و شیرین حوادث مقررات رستن. باید دانست که تمامی مقامات سلوک و نیل به مقام والای جنون با سقوط اوصاف حیوانی و از پس تهذیب و تزکیه نفس به دست می آید . درحقیقت دیوانگان دانا به مقام بقاء بعد از فنا رسیده اند. گویی تولد دیگری است که در آن بنده اسیر حکم حق و خرد الهی است.
۴-۴- عقلاء مجانین
گروهی از صوفیان بوده اند که به ظاهر حال مناسب فهم و ادراک و رسوم و آداب و احکام شرع رفتار نمی کردند و یا آن که اعمالشان بر وفق عقل صورت نمی گرفت و چنان می نمود که به کلی زنجیر عقل را گسسته اند و سر به بیابان جنون نهاده اند. این طایقه از مردم در گریز بودند و مانند دیوانگان می زیستند و به احکام شرع ظاهری اعتنایی ظاهر نداشتند و در سخن گستاخ بودند. بی پروا حقایق را بر زبان می آوردند و به نکته سنجی و بذله گویی انگشت نما بودند. و بر دستگاه و کارگاه آفرینش خرده ها می گرفتند و دردهای اجتماع را بی پروا در مقابل خلفا و حکام و قضات باز می گفتند و علت این بی پروایی را می توان همان تظاهر به جنون و حدیث معروف (لیس علی المجنون حرج) دانست.
از جمله اسامی منسوب به آنها عبارتند از: مجذوب، مجنون، عقلاء مجانین، بهالیل و… در تاریخ آمده است علت ظهور این گروه در قرن ششم در نیشابور چنین است: واقعه ی غزه عده ای از غارت زدگان شهر را از شدت هول به صاعقه ی جنون دچار کرد، عده ای را به خاموشی ناشی از بهت یا تند زبانی ناشی از بی طاقتی دچار ساخت. بی نظمی بیشتر اعتراض بیشتر را در خاطره ها می انگیخت و اعتراض بیشتر جسارت بیشتر را طلب می کرد که جز دیوانگی یا دیوانه نمایی هیچ چیز آن را قابل تحمل نمی ساخت.
عده ای در این میان وانمود به جنون کردند و جناح معترض جامعه را تشکیل دادند و بزرگان و صاحب مقامان را مسئول این نابسامانی و بی نظمی ها می خواندند (با این حال هم در امان بودند و هم مورد حرمت مردم. لطف گفتار و طنز تلخ دل ها را سبک می کرد و خاطرها را تسکین و تسلی می داد. زندگی خاص و منش ویژه ی آنها برای اهل عصر شوق انگیز بود و عجیب نیست که عطار جوان را به تقلید و تأمل واداشته است) (رک. زرین کوب، ۱۳۷۸: ۲۹- ۳۰).
نویسندگان نام آوری چون ابوالقاسم حسن نیشابوری، محی الدین عربی، عبدالرحمن بن جوزی و… شرح حال چندین تن از این گروه را مندرج ساخته اند. محی الدین عربی در فتوحات مکیه فصلی به خصوص در مراتب و احوال این طایفه و علت ظهور این حال بر آنها آورده که بسیار مفید است و به عقیده ی او مجانین چند صنفند:
۱- آن که وارد غیبی بیشتر و فوق استعدادش باشد و بر او غالب آید ، تاجایی که شعور به اعمال خود نداشته باشد و صاحب این حال را «مجنون» خوانند.
۲- کسی که بر اثر ورود وارد، عنان عقل را از دست دهد ولی شعور حیوانیش بر جای ماند و به حکم غریزه عمل کند او را «عقلاء مجانین» خوانند.
۳- کسی که به محض ورود وارد ذهول از حس و توجه به غیب برای او حاصل گردد و پس از آن رفتارش طبیعی شود (ابن عربی؛ ۱۳۸۸: ۵۴).
دیوانگان زبان اعتراض عطار هستند، زبانی برای بیان دردهای اجتماعی و هر نوع خرده گیری بر نظام آفرینش که گاه حتی عقاید دینی را نقد می کنند. سعی می کند نکات نغز و نقدهای ظریفی از زبان آنها بیان کند و اعتراضات سخت و لطف آمیز را بدین صورت به گوش صاحب منصبان برساند، عطار بر آنها نام «مجنون» «دیوانه» «شوریده ایام» می گذارد و از مقام و سخنان آنها در مثنویهای خود بسیار استفاده می کند. و در مقالات بیست و دوم ویست و هفتم از مصیبت نامه حالات و مقاماتشان را شرح می دهد.
شیخ ما از حکایات این گروه مجموعاً صد و پانزده حکایت را مثنویهای خود آورده است: الهی نامه ۲۳ حکایت، منطق الطیر: ۱۴ حکایت، اسرار نامه ۱۴ حکایت، مصیبت نامه ۶۳ حکایت برخلاف دیوانگان معمولی که اغلب مورد آزار، اذیت مردم بودند، عقلای مجانین معمولاً مورد احترام و تأیید مردم بودند. زیرا معمولاً سخنان آنها پندآموز و تأثیر گذار بود و سادگی و بی ریایی آنها به دل می نشست و جسارت و گستاخی آن ها نه از سر بی ادبی بلکه حاصل وارد غیبی و جذبه الهی بود.
مردمان نیشابور که طی سالهای متمادی مصایب فراوانی از جمله: جنگ، حمله ی سایر اقوام، بلایای طبیعی، بیماری و قحطی شده بودند. کم کم دچار سستی ایمان نشده و اعتراض آنها به درگاه حق و سپس سلاطین ظالم که در آسودگی به سر می برند شکل گرفت.
(جرأت و جسارت لازم برای ابراز این اعتراض تنها در سایه ی دیوانگی یا به عبارت دقیق تر دیوانه نمایی میسر می شود و این دیوانه نمایان عاقل بودند که در پناه، سپر جنون فارغ از نهی شریعت و جبر حکومت که مصلحت اندیشی های عقل تبعیت از هر دو را تجویز می کرد، بی هراس لب به اعتراض می گشودند. گستاخانه حضرت حق را مورد اعتراض قرار می دانند و شجاعانه به حاکمان می تاختند و آنها را آماج انتقاد و اعتراض و استهزاء قرار می دادند، رهایی از قید عقل این امکان را برایشان فراهم می ساخت) (حسین آبادی، ۱۳۸۵: ۷۷).
یکی از این عقلای مجانین که از شخصیت های برجسته مثنویهای عطار است بهلول عاقل است که می توان در مورد زندگی نامه او به طور مختصر چنین گفت:
وهب بن عمرو معرف به بهلول در شهر بغداد دیده به جهان گشود، شیعه بود و در زمان او امام صادق (ع) در شهر مدینه حضور داشت. وی از زمره ی متقیان و از شاگردان برگزیده‌ی امام صادق (ع) بود. وی در فنون حکمت، معارف و آداب اسلامی فردی کامل بود و از جمله متقیان شهر به حساب می آمد.
بهلول: درقاموس های کهن عربی به معنی انسان با حیا؛ بخشنده و خندان وجامع همه ی نیکی هاست. دردیگر فرهنگ ها به معنی پیشوای قوم که سردار باشد و مهتر نیکو روی یا خوش خوی آمده است .درفرهنگ تاجیک بهلول به فتح درمفهوم گول و مسخره باز به کار رفته است. واژه ی بهلول به طور عام درآفریقا به معنی (ساده و احمق) می باشد. (مازولف، ۱۳۸۸، ۱۰).
پرداختن به ترویج و نشر معارف اهل بیت علیهم السلام و فراگیری و بازگویی روایات معصومین از جمله کارهای او بود، علت تظاهر او به دیوانگی آن بودکه:
(روزی هارون به مفتیان شهر دستور داد، حکم مهدور الدم بودن امام موسی کاظم (ع) را صادر کنند و برای توجیه این کار امام را به خروج علیه حکومت متهم کنند، پس بهلول به راهنمایی خود امام، خویش را به دیوانگی زد تا از رأی دادن معاف شود، پس هم جانش محفوظ ماند، هم فتوای حرام نداد) (نحوی؛ ۱۳۷۸: ۶۶).
در روایت دیگر آمده ، اصرار هارون جهت پذیرفتن شغل قضاوت در بغداد توسط بهلول عامل تظاهر او به دیوانگی است. باید افزود که تنها ظاهر بهلول شبیه دیوانگان بوده و گرنه کوچک ترین نشانه‌ای از ضعف یا اختلال روانی در او وجود نداشته ، بلکه گفتارها و نظریات وی سرشار از حکمت بوده است.
به طور کلی برای بهلول و سایر عقلای مجانین سه خصوصیات عمده می توان نام برد:
۱- بریدن از مقام و جاه ۲- اجتناب از عوام ۳- تظاهر جنون عشق
استفاده از زبان رمزی جهت بیان آراء و عقاید در عرفان بسیار رایج است. معمولاً آنها پیام خود را ضمن داستانها، افسانه ها و از زبان حیوانات و یا برخی افراد بیان می کردند، ارتباط زبان و شخصیت را از دو نظر می توان بررسی کرد:
از طریق راوی و زبانی که او برای توصیف شخصیت به کار می برد که هم ویژگی های شخصیت را بیا نمی کند و هم خصوصیت راوی را می توان دریافت و دیگر توجه به زبان خود شخصیت است. یعنی از سیاق کلام گویش، واژه هایی که به کار می برد . تکیه کلام و مکث های یک شخصیت می توان به ویژگی های او پی برد. زبان شخصیت های داستانی از نظر نام شناسی ،‌اسم یک شخصیت می توانند بیان کننده ویژگی های او باشد. معناگرایان معتقدند که از تجزیه و تحلیل نام شخصیت می توان به هیچ اسمی همگی سبب می شود که خواننده مجموعه ای از مشخصه هایی معنایی را برای شخصیت در ذهنش مجسم کند.
(شخصیت های داستانی دارای ویژگی های نوعی (تیپ) انسانهای دیگرند.یعنی هر شخصیت به جز ویژگی های منحصر به فرد خود همانندهایی با افراد هم گروه خود دارد. تیپ نشان دهنده ویژگی ها و مشخصات گروه، طبقه یا صنف اجتماعی است مانند تیپ عاقل مجنون)‌.(محفوظ ، ۱۳۸۵ : ۷۴).
دیوانگان نیز از جمله این افرادند و داستان های مربوط به آنها از جمله داستانهای رمزی است. می توان از کارهایی که عمدتاً توسط آنها انجام می شد، نیز رمزگشایی کرد از جمله:
۱- زندگی در گورستان که نماد جدایی روح از تن و مرحله شکستن غرور و منیت انسان است.
۲- زندگی در زیر پل، پل رمز این دنیای فانی است و هرگز بر آن ایمن نتوان بود .
۳- سوار شدن بر چوب که سمبل تاخت و تاز در این دنیای فانی است و رمز «من» و «دما» کرد نهای این دنیاست که سرانجام شرمسار با جامع و روی خونین از این میزان به در خواهند آمد (سعادتی، ۱۳۸۱، ۱۴۸- ۱۴۷).
از دیگر صفات مبرز دیوانگان نیل به مقام عشق است. بارها شنیده ایم که عشق بازی کار هر عاقل نیست بلکه کار دیوانگان است. دیوانگانی را که به جنون الهی مبتلا شده اند (عقلاء مجانین) می نامند. اگر سخن از روی گستاخی می گویند، گاه به درگاه حق تعرض می کنند و هیچ ابا ندارند همه به خاطر عشق ویژه ای است که به حضرت حق دارند (طریق دیوانگی در مسیر عشق الهی همچنان راه به کمال می برد و آن مرحله ایست ورای وجد و جذبه و سماع که بدان مرحله سکون و آرامش نام نهاده اند؛ که مجنون عاشق در این جا وارد مرحله فنا می شود) (صاحب اختیاری، ۱۳۸۰ :۱۸۰- ۷۲) .
۴-۵- موضوعات مورد اعتراض عقلای مجانین
اگر به حکایاتی که به عقلای مجانین در آثار گوناگون منسوب است نظر بیندازیم متوجه خواهیم شد که موضوعات مد نظر آنها را می توان در چند مورد زیر خلاصه کرد:
الف) نقد و اعتراض علیه جباران و حاکمان ستمگر
ب) نقد خرافات اجتماعی و ظواهر عوام فریب مذهبی
ج) انتقاد و اعتراض از نظام آفرینش و آفریدگار آن
علاوه بر آن دیوانگان عاقلی که به حق زبان اعتراض مردمان زمان خویش بودند و به خاطر آنکه خود از رنج و آزار حاکمان در امان بودند به انتقادهای بی بروا و اغلب حقیر کننده می پرداختند و گاه پندشان سودمند می آمد، دسته ای دیگر بودند که از شیعه پول در می آوردند، آنها با دریافت پول، عقاید و دعاوی شیعیان را نشر و تبلیغ می کردند. حتی برخی از آنها خود شیعه بودند و به خاطر حمایت از عقیده دینی خود، تظاهر به دیوانگی می کردند. از جمله می توان به بهلول عاقل و علیان اشاره کرد. در مثنویهای عطار از شخصیت های بر جسته تاریخی که مورد انتقاد دیوانگان قرار گرفته اند. یادشده است، از جمله: انوشیروان، سلطان سنجر سلجوقی ، محمود غزنوی ، هارون الرشید، نظام الملک و… و اغلب اوقات با نام کلی از آنها یاد می شود. هر چند در ادبیات فارسی شخصیت های گوناگونی چون زاهد، عابد، شیخ، پیر خمیده قامت به موعظه ی قدرتمندان پرداخته اند ، اما سخن دیوانگان بسیار کارگرند و دلنشین تر است.
الف) نقد واعتراض علیه جباران و حاکمان ستمگر: در قسمت بررسی حکایات در فصل آینده به تفصیل درمورد آن سخن خواهیم گفت.
ب) نقد خرافات اجتماعی و ظواهر مذهبی
در هر جامعه پاره ای اعتقادات سست و نادرست وجود دارد که مانع وصول به حقیقت است، عطار با زبانی شیرین و موثر به انتقاد از مردمانی می پردازد که به این خرافات باور دارند.