شکل ‏۲‑۵: نمایی از ماتریس اسپارس برای یک شبکه­ اولیه­ مستطیلی با ابعاد . ابعاد ماتریس اسپارس تولید شده برای چنین شبکه­ ای بصورت می­باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

روش گرادیان مزدوج دوگانه یک ابزار کلی برای حل سیستم خطی است. جذابیت این روش در این است که برای دستگاه های بزرگ اسپارس، تنها از طریق ضرب خودش یا ترانهاده­­اش در یک بردار بکار گرفته می­ شود. این روش می ­تواند برای یک ماتریس که به صورت مناسبی ذخیره شده است، بسیارکارآمد باشد. در واقع فرد می تواند زیر برنامه ای تهیه کند که ضرب های ماتریس را به کارآمد ترین صورت ممکن انجام دهد و از طریق زیربرنامه­ی لین بی سی جی^[۷۰]، مجموعه معادلات خطی را حل کند[۶۴].
در ادامه یک نمونه از دستگاه معادلات خطی بدست آمده، برای یک شبکه­ اولیه­ مربعی با ابعاد ، که با نوشتن رابطه­ ۲-۳۰ برای هر یک از خانه­های شبکه حاصل شده، آورده شده است. برای این شبکه، شرایط مرزی را همانطور که در شکل ۲-۶ نشان داده­ شده، به این صورت در نظر گرفته ایم که در راستای قائم شرایط مرزی تناوبی و در امتداد افقی، اختلاف پتانسیل معین را اعمال کرده ایم.
شکل ‏۲‑۶ : نمایی از شبکه­ گسسته شده به همراه خانه های اضافه شده برای اعمال شرایط مرزی.
شرایط مرزی برای پتاسیل را می­توان با روابط زیر نشان داد، که در آنها می­باشد.
(۲-۳۵) و
همچنین برای رسانندگی مو ضعی، ، نیز شرایط مرزی زیر در نظر گرفته شده است.
(۲-۳۶) و
نمونه‌ی دستگاه معادلات خطی به صورت زیر است:
مؤلفه‌های ماتریس ضرایب نیز بصورت زیر می­باشند.
,
,
,
,
, , , ,
, , , ,
, , , ,

نتایج عددی

در این فصل، ابتدا به بررسی مورفولوژی سطوح رشد یافته، توسط نشست ذرات خطی با بهره گرفتن از مدل ، که جزئیات فرایند رشد آنها را در فصل اول شرح دادیم، خواهیم پرداخت. برای این منظور، پهنای فصل مشترک، ، این سطوح را توسط رابطه­ ۱-۳ محاسبه خواهیم کرد و سپس با توجه به این کمیت و رابطه­ فامیلی-ویچک، نماهای مقیاسی را برای این سطوح بدست آورده و کلاس جهانی سطوح رشد یافته را مورد بررسی قرار می­دهیم. همچنین با توجه به اهمیت تخلخل چنین سطوحی، به بررسی تحولات تخلخل برحسب زمان و اندازه­ ذرات خواهیم پرداخت. در بخش دوم، به ارائه­ نتایج حاصل از محاسبه­ی رسانندگی مؤثر وابسته به فرکانس بارهای آزاد و رسانندگی مستقیم سطوح رشد یافته، با بهره گرفتن از روابطی که در فصل دوم بدست آوردیم، خواهیم پرداخت. تحولات زمانی رسانندگی سطوح را در طی فرایند رشد مورد مطالعه قرار می­دهیم و به بررسی چگونگی وابستگی رسانندگی مؤثر به میزان تخلخل سطوح، اندازه­ ذرات و فرکانس می­پردازیم.

۳-۱ بررسی نماهای مقیاسی سطوح رشد یافته توسط نشست ذرات خطی

۳-۱-۱ نشست ذرات یکسان

برای بررسی تحولات زمانی زبری و نما­های مقیاسی سطوح رشد یافته از نشست ذرات خطی یکسان، در طی فرایند رشد، تغییرات پهنای فصل مشترک، ، بر حسب زمان محاسبه شده و نمودار تغییرات لگاریتم بر حسب لگاریتم رسم می­ شود. شکل ۳-۱ نمودار­های لگاریتمی تحولات زمانی ، به ازای نشست ذرات خطی با طول بر روی زیر لایه ­هایی با طول­های متفاوت را نشان می_­­دهد. مطابق شکل همگی این نمودار­ها دارای سه رفتار متفاوت در زمان­های مختلف می­باشند، به این ترتیب که در زمان­های اولیه و میانی دارای دو رفتار خطی با شیب­های متفاوت هستند و در زمان­های طولانی­تر به اشباع می­رسند.
شکل ‏۳‑۱: منحنی تغییرات پهنای زبری بر حسب زمان برای سطوح رشد یافته از انباشت ذرات خطی یکسان با طول ، بر روی زیر لایه ­هایی با اندازه­ های متفاوت. نتایج ارائه شده برای بر روی ۱۵۰۰ نمونه ، برای برروی۵۰۰ نمونه و برای بر روی ۲۰۰ نمونه میانگین گیری شده است.
همان طور که در شکل ۱-۳ مشاهده می­ شود، تحولات زمانی در زمان­های میانی دارای شیب کمتری نسبت به زمان­های اولیه است که این مطلب بیانگر شروع همبستگی در سیستم و تأثیر آن در نرم کردن فصل مشترک می­باشد.
شیب نمودارها در زمان­های قبل از اشباع را، که طبق رابطه­ ۱-۴ بیانگر نمای رشد هستند، با نماد و معرفی می­کنیم. نتایج عددی برای شکل ۳-۱ نشان می­دهد که نمای برای همه نمودارها یکسان بوده و دارای مقدار است، بنابراین نتیجه می­گیریم که در این ناحیه تغییرات مستقل از طول زیر لایه می­باشد. چنانچه در شکل نیز مشاهده می­ شود، نمای که معرف شیب زمان­های میانی است، به طول زیر لایه وابسته است. بنابراین برای محاسبه­ی مناسب­تر کمیت بهتر است این کمیت برای زیر لایه با سایز بسیار بزرگ برون یابی شود. برای این منظور در شکل ۳-۲، نمودار تغییرات این کمیت، بر حسب ، که طول زیر لایه می­باشد، رسم شده است که با برازش خطی این داده ­ها بطوریکه در شکل مشاهده می­ شود مقدار بدست می ­آید.
شکل ‏۳‑۲: برازش خطی مقادیر بدست آمده برای به ازای زیر لایه ­ها­ی مختلف.
میانگین خطای کلیه­ داده ­ها از مرتبه­ی می­باشد.
با توجه به آنچه در شکل ۱-۳ دیده می­ شود، درناحیه­ی اشباع ، مستقل از زمان است و تنها تابعی از طول زیر لایه می­باشد. دراین حالت زبری سطح توسط نمای و با رابطه­ ۱-۶ توصیف می­ شود. با توجه به این رابطه، () ، برای بدست آوردن نمای زبری ، نمودار برحسب در شکل ۳-۳رسم شده است. شیب این نمودار بیانگر نمای می­باشد که مقدار برای آن بدست می ­آید.
در جدول ۳-۲ نماهای مقیاسی بدست آمده، برای سطوح رشد یافته توسط انباشت ذرات یکسان با طول­های، ، برای زیر لایه­ی ، آورده شده است.
شکل ‏۳‑۳: منحنی تغییرات پهنای زبری در حالت اشباع برای زیرلایه های مختلف، شیب بدست آمده بیانگر نمای زبری می­باشد.
جدول ۳-۱: نماهای مقیاسی رشد و زبری برای سطوح رشد یافته از نسشت ذرات خطی یکسان بر روی زیر لایه­ای با طول . نتایج ارائه شده به ازای ۲۰۰ بار میانگین گیری می­باشد و میانگین خطای کلیه­ داده ­ها از مرتبه­ی وکوچکتر از آن است.

۶۴۵/۰

خوزستان

۳۴۵/۰

اصفهان

۷۵۰/۰

همدان

۳۵۸/۰

تهران

۸۱۶/۰

واضح است که در یک اقتصاد متکی به مالیات این نارسائی ها به حداقل می رسد زیرا مردم در ازای پرداخت مالیات، خدمات عمومی مورد نیاز خود را از دولت مطالبه می کنند اما در اقتصاد نفتی درآمدهای نفت یا به عبارت بهتر رانت نفت مستقیماً به دولت تحویل داده می شود و دولت اختصاص اعتبارات به مناطق مختلف را نوعی هبه می داند. ممکن است تصور شود محرومیت برخی استانها ناشی از شرایط جغرافیایی و فقدان منابع در این استان هاست و درصورت نبود نفت، وضع آنها بدتر خواهد بود. در پاسخ باید گفت برحسب اتفاق تعدادی از استانهای محروم بیشترین میزان منابع را دارند به عنوان مثال خوزستان علاوه بر اینکه قسمت اعظم نفت را تأمین می کند، به عنوان قطب گندم کشور نقش عمده ای درتامین این محصول استراتژیک دارد اما از نظر سطح توسعه در زمرۀ محروم ترین استان ها قرار دارد .
با توجه به نتایج داده های آماری و مباحث تحلیلی این فصل، نفت در ارتقاء و بهبود برخی شاخص های کمّی توسعۀ اقتصادی از قبیل تولید ناخالص ملی، رشد اقتصادی و صنعتی شدن، نقش مثبت و ارزنده ای داشته است، همچنین نفت مهمترین منبع تأمین هزینه ی برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور بوده است اما در مورد شاخص های کیفی توسعه اقتصادی یعنی رفع فقر، بیکاری و نابرابری تأثیر آن متفاوت بوده است: در برخی سالها و دوره ها نفت بصورت مقطعی و گذرا در بهبود این شاخص ها موثر بوده اما در کل، درآمدهای نفت نتوانسته است این سه پدیده نامطلوب را رفع کرده و یا بطور اساسی کاهش دهد و در مورد شاخص برابری نه تنها نفت به رفع نابرابری منجر نشده بلکه به تعمیق آن کمک کرده است.
فصـل پنـجم
نفت و توسعۀ سیاسـی
پیش در آمد
توسعۀ سیاسی و برقراری دموکراسی مهمترین بعد توسعه است. به این معنی که توسعه سیاسی در مورد مدیریت کلان جامعه بحث می کند و در واقع سایر ابعاد توسعه مانند توسعه اقتصادی تابع حوزه ی توسعه سیاسی می باشند. توسعه سیاسی در مورد اصلاح حوزه ای از امور عمومی (حکومت و رابطۀ آن با مردم) بحث می کند که توسعه نیافتگی آن مانع تحقق سایر ابعاد توسعه می گردد. اهمیت توسعه سیاسی به گونه ای است که در برخی تعاریف و نظریه ها، توسعه را به معنای توسعه سیاسی بکار برده اند. البته در اینجا منظور از اهمیت این بعد از توسعه ، تقدم زمانی آن نیست؛ درخصوص تقدم زمانی ابعاد توسعه بویژه اولویت توسعه اقتصادی یا توسعه سیاسی، مباحث زیاد مطرح شده است؛ عده ای معتقدند بدون توسعه اقتصادی و فراهم شدن زمینه های اجتماعی دموکراسی، نمی توان به برقرای و یا لااقل استمرار نظام دموکراتیک امیدوار بود و برعکس عده ای دیگر عقیده دارند ابتدا باید نظام مردم سالار شکل گیرد و پس از آن توسعه اقتصادی ایجاد شود. در این پژوهش با توجه به اهمیت توسعه همه جانبه و موزون ، نوعی رابطه متقابل میان ابعاد توسعه در نظر گرفته شده است.
مهمترین شاخص توسعه سیاسی، دموکراتیک شدن کشور است و دموکراسی نیز مفهومی گسترده است. یک برداشت از دموکراسی، شکل حکومت و نحوۀ انتخاب کارگزاران سیاسی است. از این منظر، چنانچه در کشوری نمایندگان پارلمان، اعضای نهادهای محلی و سایر مقامات ارشد (به تناسب ساختار نظام سیاسی) توسط مردم و ازطریق انتخابات واقعی و رقابتی انتخاب شوند، دموکراسی برقرار شده است. معنای دوم دموکراسی، عبارت است از نوعی فلسفه زندگی که محتوای نظام سیاسی است (نه صرفاً شکل آن). براساس این برداشت، علاوه بر انتخاب کارگزاران سیاسی توسط اکثریت مردم، باید ارزش های دموکراسی مانند آزادی، برابری و حقوق بشر نیز بر جامعه حکمفرما گردد. در چنین نظام اجتماعی، مشروعیت کارگزاران سیاسی فقط با انتخاب آنها توسط مردم تأمین نمی گردد بلکه لازمۀ دموکراتیک بودن نظام سیاسی، اجرای اصول دموکراسی است و نهاد های منتخب اکثریت، موظفند حقوق اقلیت را نیز رعایت کنند.
نفت ابزار دیکتاتوری
شکل گیری و میزان استحکام دموکراسی، از عوامل مختلف از جمله نظام اقتصادی تاثیر می پذیرد. ساختار ومیزان کارآمدی اقتصاد به شیوه های مختلف بر شکل گیری دموکراسی و استمرار آن اثر می گذارد و نفت به عنوان یکی از عوامل مهم شکل گیری و کارکرد نظام اقتصادی از طریق ساز و کار های گوناگون، دموکراسی را تحت تاثیر قرار می دهد: اولین مجرای اثرگذاری نفت بر روند ایجاد دموکراسی ، توسعه نیافتگی اقتصادی و عدم رشد بخش خصوصی است. دموکراسی نیازمند یک اقتصاد توسعه یافته است. در اقتصاد نفتی نه تنها دولت به مردم وابسته نیست بلکه مردم به دولت وابسته اند و این وابستگی آنان را از انتقاد بازمی دارد. «مردم تا جایی فرایند نقد حاکمیت را ادامه می دهند که شرایط معیشتی آنها در معرض خطر قرار نگیرد، در واقع این نقطه، مرز رویاروئی و نقد آنها از حوزه قدرت است چون از اینجا به بعد احتمال آسیب دیدن جریان معیشتی جامعه افزایش می یابد… درجوامعی که دولت ازطریق مردم تأمین نمی شود، انتقاد جدی هم وجودندارد. »^[۲۵۸]
چنانکه قبلاً مطرح شد، نفت در ایران منجر به شکل گیری اقتصاد دولتی شده است و این نوع اقتصاد نیز مانع دموکراسی است. براساس برخی نظریه ها، اقتصاد آزاد لازمه دموکراسی است. از نظر هانتینگتون، پیش نیازهای توسعه سیاسی و دموکراسی عبارتند از: وفور اقتصادی، وجود یک ساختار اجتماعی متکثر (متشکل از یک بورژوازی مستقل و یک نظام اقتصادی معطوف به بازار)، نفوذ بیشتر دولت دموکراتیک موجود در جامعه و وجود یک فرهنگ که در برابر تنوعات و گوناگونی ها مکانیسم هایی نظیر استقلال دولت از جامعه، تجهیز نهادها و سازمان های سرکوب سیاسی، حامی پروری و … مانع شکل گیری دموکراسی و دستیابی به توسعه سیاسی گردید. در این فصل به منظور ارزیابی تأثیر ساختار اقتصادی نفت- محور بر شاخص های توسعه سیاسی و دموکراتیک شدن کشور، روند پویش تعدادی از شاخص‌های توسعه سیاسی و دموکراسی را در تطبیق با تحولات نفت مورد بررسی قرار می‌دهیم
.
عده ای در انتقاد از کاربرد نظریۀ رانتیریسم در ایران می گویند که قبل از پیدایش نفت (در دوره قاجار) نیز در ایران دیکتاتوری وجود داشته است، بنابراین دیکتاتوری دوره پهلوی ارتباطی با نفت ندارد. در پاسخ به این ادعا باید گفت، دولت قاجار اگرچه مالک نفت نبود اما مالک زمین بود و از این طریق به اِعمال قدرت می پرداخت. از سوی دیگر باید به این نکته توجه داشت که شاهان قاجار از نظر تئوریک و بر اساس ساختار سیاسی دیکتاتور بودند اما ابزار اعمال دیکتاتوری را نداشند. در دولت قاجار شاه حاکم بلامنازع بود اما دراستفاده از قدرت بی رقیب خود، ناتوان بود. در متون تاریخی مختلف آمده است که حوزه قدرت شاهان قاجار بعضاً از پایتخت فراتر نمی رفت زیرا از توان مالی و نظامی کافی برای اعمال قدرت محروم بودند؛

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

به نوشته لمبتون، هنگامی که فتحعلی شاه از دنیا رفت، “محمدمیرزا در تبریز بود و افرادی(قشون و تجهیزات مورد نیاز آنها) برای آمدن به تهران و تأیید سلطنت خود نداشت. قشون او به دلیل نداشتن خوراک و پوشاک و حقوق در حال فروپاشیدن بود. روس ها برای جلوس وی به تخت سلطنت قشون افسر و ذخایر در اختیار او گذاشتند”^[۲۵۹]. همچنین در مورد به تخت نشستن ناصرالدین شاه می گوید: “محمدشاه در ۴ سپتامبر ۱۸۴۸ مُرد. ناصرالدین شاه، ولیعهد که پس از سقوط کامران میرزا حاکم آذربایجان شده بود، در خزانه خود پولی نداشت تا توسط آن بتواند بیاید و برخت سلطنت بنشیند. جامعه تجار قبول کرد تا پول مورد نیاز را برای او تهیه کند.”^[۲۶۰] بنابراین حکومت قاجار که ازدرآمد هنگفت نفت برخوردار نبود، اگر چه از نظر تئوریک حاکم بلا منازع بود اما در عمل از ابزار لازم برای حکومت کردن به شیوۀ دیکتاتوری محروم بود.
در دوره رضاشاه اگرچه نفت یکی از های مردمی همه با پول نفت صورت می گرفت.
یکی از کاربردهای نفت در دوره پهلوی ، تجهیز نیروهای نظامی و امنیتی برای سرکوب مردم بود. برپایه برخی نظریه ها، ارتش تضمین کننده نهایی امنیت در دولت های نفتی است و ماهیتی دوگانه دارد: یک ارتش، دفاع از کشور و ارتش دیگر حفاظت از رژیم منابع مالی دولت بود اما هنوز رقم آن ناچیز بود در این دوره با بهره گرفتن از نیروی نظامی منابع مالی مورد نیاز دولت از راه مالیات و … تأمین گردید اما در دوره پهلوی دوم آنچه اعمال شیوه های دیکتاتوری را امکان پذیر کرد، پول نفت بود. در اواخر دهه ۱۳۴۰ و های مختلف جمعیت شهری، برای نخستین بار در تاریخ ایران زندگی و کار در روستاها را تحت سلطه استبدادی خود درآورد.^[۲۶۱]
گسترش بوروکراسی در سراسر کشور، تبلیغ گسترده درمورد ایدئولوژی مشروعیت بخش رژیم (احیای ایران باستان) و سرکوب جنبش
را برعهده دارد. ارتش دوم درواقع کنترل ارتش اول را برعهده دارد. به عبارت دیگر ایده«ارتش مواظب ارتش» ویژگی اصلی ساختار نظامی و امنیتی این دولت هاست.^[۲۶۲] ارتش ایران که سنگ بنای آن را عباس میرزا ولیعهد فتحعلی شاه نفتی تجهیز گردید و به عامل سرکوب جنبش های مردمی تبدیل شد. در سال ۱۹۷۲ هنگامی که نیکسون، رئیس جمهور ایالات متحده، شاه را به ژاندارمی خلیج فارس متعهد کرد، ایران بطور ویژه ای در خرید هر نوع سلاح از غرب آزاد بود و افزایش درآمدهای نفتی به شاه اجازه می داد تا میلیون ها دلار برای خرید تانک ها، هواپیماهای اف ۱۴ و سایر سلاح های مدرن هزینه کند.^[۲۶۳]
شاه نهاد ارتش را همچنان پشتیبان خود می دانست. نفرات آن را از ۲۰۰ هزار نفر در سال ۱۳۴۲ به ۴۱۰ هزار نفر در سال ۱۳۵۶ افزایش داد. گارد شاهنشاهی که به عنوان نیروی محافظ شخصی شاه عمل می کرد، در فاصله این سالها از ۲۰۰۰ نفر به ۸۰۰۰ نفر رسید. همچنین شاه بودجه نظامی سالانه را از ۲۹۳ میلیون دلار
استقلال و تمامیت ارضی کشور است، برخورداری از ارتش مجهز یکی از ابعاد قدرت ملی محسوب می گردد اما مسأله اساسی در مورد ارتش پهلوی، بکارگیری این نیروها برای ارعاب و تهدید مردم و سرکوب جنبش های آزادی خواهانه بود. ارتش درکنار نیروهای مختلف امنیتی مانند ساواک، رکن ۲ و … با برخورداری از درآمدهای هنگفت نفت به سرکوب مردم می پرداخت. جان فوران در مورد نقش سرکوبگر ارتش و نفت در سالهای ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۷ می گوید:
دو نوع ثبات سیاسی وجود دارد که یکی براثر مشارکت پدرش فشار بر جامعه ایران را توسط اهرم های اجتماعی تحمیل کند. دولت او هم مثل دولت رضاشاه، سرانجام به ارتش و درآمد نفت متکی شد و حتی در رابطۀ وابستگی شدیدتری با یکی از کشورهای واقع در هسته مرکزی(ایالت متحده آمریکا) قرار گفت. دولت شاه به فاصله یک دهه ایران را به یک دیکتاتوری سلطنتی متکی به قدرت سرکوبگر ارتش و درآمد نفت تبدیل کرد. اینها منابع توأمان سلطه اش بر جامعه ایران بودند.^[۲۶۴]
با پایان یافتن دوره رونق نفتی (۱۳۵۶)، سرکوبگری تاحدی کاهش یافت. درسال ۱۳۵۶ به علت کاهش صادرات نفت خام به میزان ۶/ سال ۱۳۵۶ معمولاً در راستای سیاست کاخ سفید آمریکا ارزیابی می گردد اما بحران اقتصادی ناشی از پایان رونق نفتی که منجر به تورم و مشکلات اقتصادی گردید نیز در کاهش شدت دیکتاتوری بی تأثیر نبوده است.
قبل از این نیز کاهش درآمد نفت نتیجۀ مشابهی را به بار آورده بود؛ در پایان دهه ۱۳۳۰ پس از بروز بحران اقتصادی و کسری تراز پرداخت ها ۸ درصد، ارزش افزودۀ گروه نفت به قیمت جاری ۲/۱درصد و به قیمت ثابت ۲/۷ درصد کاهش یافت و سهم ارزش افزوده نفت در تولید ناخالص ملی از ۲/۳۹ درصد در سال ۱۳۵۵ به ۸/۳۵ درصد در سال ۱۳۵۶ تنزل یافت^[۲۶۵] و رژیم را با مشکلات مالی جدی مواجه ساخت. اگرچه ایجاد فضای باز سیاسی در فضای سیاسی اندکی تغییر کرد. در این سال ها یک نخست وزیر اصلاح طلب (علی امینی) روی کار آمد. در کابینۀ امینی، درخشش، رییس انجمن معلمان ایران که از نیروهای اپوزیسیون به شمارمی رفت، وزیر فرهنگ شد. در سال های ۱۳۴۲-۱۳۳۹ افرادی مانند امینی و ارسنجانی (وزیر کشاورزی) اصلاحاتی را بوجود آوردند که شاه نیز از روند اقدامات آنها بیمناک شد و سرانجام با جلب موافقت آمریکایی ها امینی را برکنار کرد. از نظر جان فوران، «در فاصله سالهای ۶۳-۱۹۶۰/۱۳۴۲-۱۳۳۹ شاه با آزمون دشواری مواجه شد چون در داخل با جنبش های سیاسی توده ای و در خارج با فشار برای انجام اصلاحات روبرو بود. بحران کسری تراز پرداخت ها در فاصله سالهای ۳۹-۱۳۳۷ فرصتی پدید آورد تا جبهه ملی در سالهای ۴۰-۱۳۳۹ بار دیگر فعالیت سیاسی را از سر گیرد.»^[۲۶۶]
عقب نشینی شاه و کاهش شدت دیکتاتوری در سال های بحران مالی بیانگر نقش نفت در سرکوب جامعه است. افزایش قدرت شاه و گسترش دستگاه های امنیتی و نظامی مختلف در دوره پهلوی دوم جز در سایه درآمدهای نفت امکان پذیر نبود. علاوه بر ارتش و نیروهای امنیتی، بوروکراسی نیز به عنوان یکی از ابزارهای تحکیم دیکتاتوری مورد استفاده قرار می گرفت و همه این ابزارها به مدد نفت ایجاد شده بودند.
عواید نفتی و به تبع آن، توان مالی و اقتصادی دولت در سال های ۱۳۳۲ به این سو افزایش یافت و این افزایش عمدتاً به گسترش و تقویت “بوروکراسی” و “نیروهای نظامی و امنیتی” به عنوان پایه های تقویت سلطه و انحصار متمرکز فردی معطوف شد. بوروکراسی که به مدد نفت در حال گسترش بود، به عنوان مبلّغ حکومت و توجیه کنندۀ سیاست های شاه عمل می کرد. در این میان، نیروهای امنیتی یا انتظامی نقش ویژه ای داشتند و از این رو سهم عمده ای از این درآمدها را به خود اختصاص می دادند. درواقع، به مدد افزایش اهمیت اقتصادی و بویژه رشد فزاینده درآمد نفت پس از مرداد ۱۳۳۲ دستگاه دولت رو به گسترش نهاد. این گسترش بویژه در بخش انتظامی میدان مانور بیشتری پیدا کرد.^[۲۶۷] البته هنگامی که حکومت بیش از حد از مردم فاصله گرفت و سایر زمینه های فروپاشی آن نیز فراهم شد، نه ارتش و نه بوروکراسی نتوانستند آنرا نجات دهند و بسیاری از کارمندان دولت و پرسنل ارتش به صف انقلابیون پیوستند.
نفت و استقلال دولت از جامعه
یکی از ویژگی های کشورهای توسعه یافته، وابستگی دولت (حکومت) به طبقات اجتماعی است. در این دسته از کشورها حکومت برآمده از طبقات اجتماع بوروکراسی” و “نیروهای نظامی و امنیتی” به عنوان پایه های تقویت سلطه و انحصار متمرکز فردی معطوف شد. بوروکراسی که به مدد نفت در حال گسترش بود، به عنوان مبلّغ حکومت و توجیه کنندۀ سیاست های شاه عمل می کرد. در این میان، نیروهای امنیتی یا انتظامی نقش ویژه ای داشتند و از این رو سهم عمده ای از این درآمدها را به خود اختصاص می دادند. درواقع، به مدد افزایش اهمیت اقتصادی و متکی به آنهاست و خود را پیمانکار مردم می داند اما در کشورهای جهان سوم بویژه کشور های نفت خیز این ارتباط به گونه ای دیگر است. در کشورهای برخوردار از منابع طبیعی مانند نفت، دولت نه تنها برآمده از طبقات اجتماعی نیست بلکه با بهره گرفتن از درآمد نفت اقدام به تشکیل طبقات جدید و خودساخته می کند. این استقلال و جدایی دولت از جامعه یکی از شاخص های توسعه نیافتگی سیاسی است زیرا پیامدهای نامطلوبی از قبیل: عدم پاسخگویی، تبعیض میان مردم، حیف و میل اموال عمومی و … را به دنبال دارد.
اولین نشانه وابستگی دولت به مردم، سهم ناچیز مالیات در اجرای برنامه های مدیریت کشور است. براساس نظریۀ رانتیریسم و نتایج مطالعات موردی، هرچه دولت وابستگی بیشتری به مالیات داشته باشد، به میزان بیشتری در مقابل مردم پاسخگو خواهد بود. در ایران درآمد نفت دولت ها را از سایر درآمدها بی نیاز کرده و مانع شکل گیری نظام مالیاتی مناسب شده است. خود بسندگی دولت که در سایۀ دلارهای نفتی بوجود آمده بود، به فرار دولت ها از پاسخگویی منجر گردید.
از نقطه نظر مالی و اقتصادی، اثر قرارداد ۱۹۰۱ دارسی چنین بود که ۱۶درصد سود خالص درآمد شرکت انگلیسی سالانه به دولت ایران پرداخت شود، از همین نقطه بود که دولت ایران صاحب درآمد مستمر و فزاینده ای شد که آن را از مالیات ها و سایر عوارض و درآمدها عملاً بی نیاز نمود، این امر قدرت و آزادی عمل حکومت را در مقابل ملت افزایش داد. بدین ترتیب درآمد حاصل از فروش نفت سرچشمه جدیدی برای استبداد کهن سیاسی ایران فراهم نمود.^[۲۶۸]
از دیدگاه “شامبیاتی"، به علت وجود درآمدهای نفتی، دولت ایران هیچ گاه یک نظام مالیاتی کارآمد را به وجود نیاورد، یکی از پیامدهای این کار، مالیات گریزی گسترده در میان قشرهای مختلف جامعه است، به عنوان مثال در سال ۱۳۵۳ از ۲۰ هزار شرکت ثبت شده، فقط۶۳۶۲ شرکت، گزارش های مالیاتی خود را ثبت کرده اند و ۴۳% از این شرکت ها در گزاش های خود اعلام کرده اند که متضرر شده اند. مالیات گریزی خصوصاً در میان طبقات خوداشتغال، مثل بازاری ها که به دلیل کمبود مشروعیت رژیم پهلوی هیچ دلیلی برای کمک به خزانه دولت نمی دیدند، بسیار بالا بود. درنتیجه همانطور که نمودارهای صندوق بین المللی پول نشان می دهد، درحالی که از اواسط دهه ۱۹۷۰ میانگین مالیات ها در کشورهای در حال توسعه برابر ۱۹% از تولید ناخالص داخلی این کشورها بود، این رقم در ایران تنها ۹درصد از تولید ناخالص داخلی را تشیکل می داد. فرد هالیدی این رقم را پایین تر از رقم نمودار صندوق بین المللی پول و در حدود ۵/۳% می داند.^[۲۶۹]

«مراد از چراغ احد، نور حقّ و تجلّیات وجودی است. و مراد از چراغ مرده، دل های مرده است که نور معرفت در آن نتابیده باشد». ^[۴۱۰]
در پرتو عرفان آمده است که به کنایه صاحب معرفت را گویند.^[۴۱۱]
چشم
«چو خواهد مرد معنـی زان عبـارت کـه دارد سوی چشم و لب اشارت»
همان، بیت۷۱۶، ص۴۶۴
لاهیجی می گوید: «چشم اشارت است به شهود حقّ مر اعیان و استعدادات ایشان را، و آن شهود است
که معبّر به صفت بصیری می گردد». همچنین به نظر وی «بیمار و مستی که از بعد و فراق و پندار خودی روی نموده و از مشاهده جمال جانان، عاشقان دل سوخته را محروم می دارد، همه آثار و لوازم چشم پر کرشمه ی اوست. و از آثار چشم شوخ آن پری پیکری است که دل های خلایق مست و مخمور اوست».^[۴۱۲]
چشم، بینایی ازلیّه است که تمام کاینات به وسیله ی آن قابل مشاهده است. ^[۴۱۳]
چشم شاهد
«نگـر کـز چشم شاهد چیست پیـدا رعـایت کـن لـوازم را بـدانجــا»
همان، بیت۷۴۳، ص۴۷۹
مراد از چشم شاهد، چشم محبوب حقیقی است.^[۴۱۴]
دکتر سجّادی در فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی در این باره مطلبی ذکر نکرده است.
چشمه ی حیوان
« ز تــاریکـیّ زلفـش روز شب کـن ز خطّش چشمـه ی حیـوان طلب کـن»
شرح گلشن راز، بیت ۷۸۲، ص ۴۹۵
لاهیجی می گوید: مراد از چشمه ی حیوان ذات مطلق است.^[۴۱۵]
دکتر سجادی معتقد است که منبع و اساس معرفت حق تعالی را چشمه حیوان نامند.^[۴۱۶]
۲-۸ . «ح»
حال
«عدم چون گشت هستی را مقـابل درو عکسی شـد انـدرحـال حـاصـل»
همان، بیت۱۳۴، ص۹۲
«به یاد آور مقام و حال فطـرت کـز آنجــا بـاز دانـی اصـل فکــرت»
همان، بیت۴۱۷، ص۳۰۱
لاهیجی معتقد است که حال عبارت است از آن چه که به محض موهبت، ازجانب خداوند بردل سالک راه طریقت وارد می شود، بدون آن که سالک در آن تعمل داشته باشد و با ظهور صفات نفس از بین می رود، چنان چه اگر حال پایدار گردد آن را مقام گویند؛ لا قامه السّالک فیه. و او حال و مقام را از خصوصیّات ارباب قلوب می داند.^[۴۱۷]
قشیری گوید: حال معنی است که بر دل سالک فرود آید و اکتسابی نیست و آن عبارت است از شادی یا اندوه یا بسط یا فیض یا شوق یا هیبت یا جنبش. او در ادامه به بیان تفاوت میان حال و مقام پرداخته است و می گوید: احوال عطایی است از جانب خداوند، درحالی که مقام اکتسابی است و با کسب و کوشش به دست می آید و صاحب مقام در مقام خویش متمکّن باشد و صاحب حال برتر می شود.
پیران گفته اند حال چون برقی باشد که اگر بایستد و بماند حال نیست و حدیث نفس است و گفته اند احوال همچون حال است و آید و رود.
قومی دیگر اشاره به دوام حال نموده اند و گفته اند چون حال باقی نماند و به دنبال یکدیگر نیاید لوائح باشد و ناگهان همچون برقی آید و رود و صاحب او به احوال نرسد، هنگامی که این صفت دائمی و پایدار شد آن را حال خوانند.^[۴۱۸]
هجویری نیز حال را لطف و فضل خداوند می داند که بر دل بنده فرود می آید و بی آن که بنده در به دست آوردن آن تلاشی نماید. یعنی همچون لاهیجی و قشیری او نیز معتقد است که «حال» اکتسابی نیست و موهبتی است ازسوی خداوند به دل بنده.^[۴۱۹]
مشایخ در مورد دوام حال اختلاف نظر دارند و به دو دسته تقسیم می شوند:
گروهی معتقدند که حال دوام دارد. ۲- گروهی اظهار می کنند که حال دوام ندارد.
۱- حارث محاسبی معتقد است که حال دوام دارد و می گوید: محبّت، شوق، قبض، بسط و رضا از جمله احوالات اند.
۲- جنید- رض– اعتقاد دارد که احوال مانند بروقی است که زود آید و رود یعنی پایدار نیست و دوامی ندارد و اگر باقی ماند آن حال نیست بلکه حدیث نفس و هوس طبع می باشد.^[۴۲۰]
حال و وقت
حال واردی بر وقت است که او را مزیّن می کند همان طور که روح زینت جسم است، حال محتاج وقت باشد چرا که صفا و قیام به وقت حال است، هنگامی که صاحب وقت، صاحب حال شود، دچار تغییر نگردد و در روزگار خود مستقیم گردد که با وقت بی حال زوال سزاوار باشد اما هنگامی که حال به او بپیوندد تمام روزگارش وقت می گردد و زوال و نابودی سزاوار آن نباشد.
تفاوت حال و وقت
استاد ابوعلی دقّاق گوید: وقت در دنیا و آخرت عبارت است از آن چیزی که تو در آن قرار داری و حال چنین نیست و آن واردی است که از جانب حقّ بر دل بنده فرود آید. وقتی آن بیاید همه چیز را از دل نفی کند و از بین برد مانند یعقوب عم- که صاحب وقت بود که گاه از فراق و دوری چشمش نابینا می شد و گاه از وصال دوست بینا می گشت. امّا ابراهیم- عم- صاحب حال بود نه دچار فراق بود که محزون و نالان گردد و نه وصال بودی که از آن شاد و مسرور شود، ستاره و ماه و آفتاب به او کمک می کردند و او
از دیدن آن ها آسوده خاطـر بود و به هـر چـه می نگریست فقط حقّ را مـی دیـد و مـی فـرمود: « لا احب
الآفلین ».^[۴۲۱]
حبّه ی دل
«بـدان فـردی کـه آمـد حبّـه ی دل خـداونـد دو عـالـم راست منــزل»
شرح گلشن راز، بیت۱۵۰، ص۱۰۳
لاهیجی معتقد است که «حبّه ی دل» عبارت است از آن نقطه ی خون سیاه که در درون دل جای دارد
و اصل حیات از اوست و حیات و فیض از طریق او به اعضای دیگر بدن می رسد و با وجود آن که کوچک است، امّا جایگاه ظهور عظمت حقّ است. و هیچ کدام از اعضای وجود آدمی شایستگی آن را ندارد که جایگاه حقّ باشد مگر دل انسان کامل که «لایسعنی ارضی و لاسمـائی و وسعنی قلب عبـدی المؤمن التّقی النّقی »^[۴۲۲] و دل مظهر اسم العدل است و اعتدال بدن و نفس و تمام قوای روحانی و جسمانی منوط به او است و این دل است که احکام ظاهر و باطن را در می یابد و آن صورت احدیّت الجمع میان ظاهر و باطن است و مظهر تمام شئونات الهی است و آدمی از او کمال می یابد و به درجات اعلی می رسد.^[۴۲۳]
حجاب
«اگـر در خویشتـن گـردی گرفتـار حجـاب تـو شـود عـالـم، بیکبـار»
همان، بیت۵۲۳، ص۳۵۷
در بیت فوق لاهیجی عالم را حجاب دانسته است که مانع دیدن انسان به حقّ گشته است.
«کسی کـو افتـد از درگـاه حـقّ دور حجـاب ظلمـت او را بـهتـر از نـور»
شرح گلشن راز، بیت۸۱۸، ص۵۱۳
وی معتقد است، کسی که از درگاه حق تعالی دور شده، حجاب ظلمت برای او بهتر از حجاب نور است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

او حجاب را دو گونه دانسته است: ۱- حجاب ظلمانی ۲- حجاب نورانی
حجاب ظلمانی، اموری که انسان را از انجام آن نهی کرده اند و لذّات طبیعی و عادی که گاه آدمی

شرح گلشن راز، بیت۳۴۸، ص۲۴۵
بقا عبارت است از آن که پس از آن که سالک از خود فانی می گردد به حق باقی می شود یعنی به مرتبه ی بقاء باللّه می رسد.^[۲۲۲]
«بقا حقّ راست باقی جمله فانی است بیانش جملـه در سبـع المثـانی است»
همان، بیت۶۶۸، ص۴۳۱
در این بیت شاعر بیان می کند که بقا صفت خداوند است چرا که تنها اوست که باقی است و فنا، صفت بقیّه ی موجودات و از جمله صفات خلق می باشد و تمام موجودات فانی و زوال پذیرند.
بقاء و فناء از اصطلاحاتی هستند که مکرراً در کلام عارفان مورد استفاده قرارگرفته اند و از اصطلاحات مهم و کلیدی درعرفان به شمار می روند. سالک باید به بقاء باللّه و فناء فی اللّه نایل آید تا به حق باقی شود و از خلق فانی.
«بـقـاء اسـم وجـود آمــد ولیـکـن بـه جــایی کان بود سایر چو سـاکن»
همان، بیت۶۷۷، ص۴۳۶
دکتر سجّادی می گوید: «این مقام بقاء باللّه است که نهایت معرفت و رفتن از باطل به سوی حقّ است». ^[۲۲۳]
قشیری گوید: بقا تحصیل اوصاف ستوده است.^[۲۲۴]
هجویری معتقد است که بقا در زبان علم به یک معنی و در زبان حال به معنای دیگر است.
بقا بر زبان علم
بقا در زبان علم و در لغت سه گونه است:
«۱- بقایی که طرف اوّل وی اندر فناست و طرف آخر اندر فنا چون این جهان که ابتدا نبود و در انتها نباشد و اندر وقت هست.
۲- بقایی که هرگز نبود و بوده گشت و هرگز فانی نشود و آن بهشت است و دوزخ و آن جهان و اهل آن.
۳- بقایی که هرگز نبود که نبود و هرگز نباشد و آن بقاء حقّ است و صفات وی جلّ جلاله وی با صفاتش قدیمی است و مراد از بقای وی دوام وجود وی است تعالی اللّه: « عمّا یقول الظالمون » کس را اندر اوصاف وی با وی مشارکت نیست» .^[۲۲۵]
بقا بر زبان حال
هجویری معتقد است که بقا در زبان حال چنین است: « فاذا فنی العبدعن اوصافه ادرک البقاء بقمامه » چون بنده اندر حالت وجود اوصاف از آفت اوصاف فانی شد به بقاء مراد اندر فناء مراد باقی شد تا قرب و بعدش نباشد و وحشت و انسش نماند صحو و سکر و فراق و وصال نبود طمس و اصطلام^[۲۲۶] نه و اسماء اعلام نه سمات و ارقام نه». ^[۲۲۷]
نمودار بقا در کشف المحجوب بدین صورت قابل ترسیم می باشد.^[۲۲۸]
۱- بقایی که طرف اول و آخر در فناست. چون: این جهان.
۱- بر زبان علم: که بر سه نوع است:
۲- بقایی که هرگز نبود، بود گشت و هرگز فانی نشود. چون: بهشت و دوزخ و آن جهان و اهل آن.
۳- بقایی که هرگز نبود و هرگز نباشد که نباشد و آن بقای حـق است و صفات وی.
انواع بقا
۲- بر زبان حال
هجویری در جای دیگر گفته است که مسیحیان معتقدند که مریم (ع) از طریق مجاهده تمام صفات بشری را از خود فانی کرد و به بقاء باللّه رسید و در حقّ باقی شد و عیسی (ع) نتیجه ی آن بقاء باللّه بود و اصل سرشت و ترکیب عیسی (ع) از خمیرمایه ی انسان نبود چرا که بقای او به سبب بقاء اللّه بود پس او و مادرش و خداوند هر سه به یک بقا باقی هستند که آن صفت خداوند است و تنها باقی او است.^[۲۲۹]
نجم الدین رازی نیز معتقد است که بقا بر دو گونه است:
۱- بقای خداوند که از آغاز آفرینش، همیشه بوده و تا آخر هم باشد.
۲- بقای ارواح و ملکوت و عالم آخرت: از ابتدا نبوده و سپس پدید آمده و پس از این هم بـا بقای حق باقی باشد.
نمودار انواع بقا در مرصادالعباد بدین صورت قابل ترسیم است:
بقا بر دو گونه است:
«پس نفس انسانی از هر دو نوع بقا چاشنی یافته است. امّا چاشنی بقا از حق در وقت تخمیر طینت آدم حاصل کرد، یکی از آن گوهرهای نفیس که در خاک خسیس به خداوندی خویش دفین می کرد بقای ابدی بود، و امّا چاشنی بقای ارواح در وقت ازدواج روح و قالب به تصرّف « و نفخت فیه من روحی»^[۲۳۰] تعبیه افتاد».^[۲۳۱]
خواجه عبداللّه انصاری میدان صدم کتاب خود را میدان بقا نامیده است که از میدان فناء، میدان بقاء به وجود آید.^[۲۳۲]
در خلاصه ی شرح تعرّف آمده است: «جمله فناء و بقاء آن است که از حظ های خویش فانی گردد و به حظ های غیر باقی گردد».
دکتر رجایی در ادامه می گوید: بقا مقام پیامبران (ص) است که حق تعالی بر وجود آنان سکینه پوشانیده است تا هر اندوه و بلایی که به ایشان می رسد، آنان را از فرایض و از فضایل باز ندارد «و ذلک فضل اللّه یؤتیه من یشاء »^[۲۳۳] و این فضل خداوند است که آن را به هر کسی که می خواهد عطا می کند. نشان بقاء نیز این است که تمام چیزها برای او یک چیز شود تا حرکت و جنبش او در جهت موافقت با حق تعالی باشد نه در مخالفت با او تا در مخالفات فانی در موافقات، باقی باشد.^[۲۳۴]

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

بوسه
«ز غمزه می دهـد هستـی به غـارت بـه بـوسـه مـی کنـد بـازش عمـارت»
شرح گلشن راز، بیت۷۵۱، ص۴۸۲
درشرح گلشن راز آمده است: «بوسه ی لب لعل جانفزا عبارت از نفخ روح و احیاست».^[۲۳۵]
«ز غمـزه عـالـمـی را کــار ســازد به بوسـه هـر زمـان جـان مـی نــوازد»
همان، بیت۷۵۵، ص۴۸۳
«ازو یک غمـزه و جـان دادن از مـا ازو یـک بـوسـه و استـادن از مـا»
همان، بیت۷۵۶، ص۴۸۳
در ابیات بالا، بوسه کنایه از افاضه ی فیض است.^[۲۳۶]
دکتر سجّادی در این باره چنین می گوید: «بوسه در معنای فیض و جذبه ی باطن است و نیز لذّت بشری را گویند».^[۲۳۷]
بهشت
«بگـو سیمـرغ و کـوه قـاف چـه بود؟ بهشت و دوزخ و اعـراف چـه بـود ؟»
همان، بیت۱۶۷، ص۱۱۲
«بود هستی بهشت امکان چو دوزخ مـن و تـو در میـان مـاننـد بـرزخ»
شرح گلشن راز، بیت۳۰۱، ص۱۹۶
شاعر هستی را بهشت می داند و عالم امکان را دوزخ.
لاهیجی معتقد است: «بهشت و دوزخ را مظاهر در جمیع عوالم هست؛ زیرا که شک نیست که ایشان را اعیان که صورت علمیّه اند در عـالم الهی هست و در عالـم روحانی پیش از وجـود جسمانی نیز وجـود
دارند و اخراج «آدم» و «حوّا» از بهشت اشارت بدان است».^[۲۳۸]

ز)رفتار مصرف کننده برای افراد مختلف فرق می‌کند؛ به علت وجود تفاوتهای فردی و همچنین تأثیر نیروهای خارجی متفاوت بر افراد مختلف، مصرف کنندگان دارای رفتارهای متنوعی هستند و این تفاوتها باعث مشکل شدن پیش بینی رفتار مصرف کننده، نحوه پاسخگویی به آمیخته بازاریابی و… شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۷-۳٫تصمیم گیری درباره خرید
تصمیم مشتری برای خرید بر این اساس استوار است که باید بهترین برند خریداری شود. ولی عملاً بین قصد و تصمیم دو عامل دیگر قرار می گیرند. اولین عامل عقیده دیگران است. عوامل تأثیرگذار دیگر عوامل پیش بینی نشده موقعیتی است. قصد خرید بر اساس عواملی نظیر درآمد مورد انتظار خانواده، قیمت مورد انتظار و فواید مورد انتظار از کالا شکل می گیرد(کاتلر، ۱۳۸۹، صص ۲۱۷-۲۱۴).
۲-۷-۳-۱٫آمیزه بازاریابی، فنون و شیوه های بازاریابی
با انجام تحققیق، بخش بندی و گزینش هدف در بازار و تنظیم پیشنهادهای سازنده، نوبت به فعالیتهای پشتیبانی از آنها می رسد که به کارگیری فنون آمیزه بازاریابی است. ابزار کار چهار عامل مهم است(کاتلر، ۱۳۸۹، ص.۸۰). عناصر آمیخته بازاریابی مجموعه ای است که تحت کنترل سازمان است و سازمان می تواند با آمیختن این عناصر به گونه ای مطلوب، به اهداف خود دست یابد، به طوری که این اجزا به عنوان اجزای یک سیستم در جهت نیل به اهداف سازمان عمل کنند. منظور از آمیزه بازاریابی یا ترکیب بازار، این است که باید مشخص کرد چگونه باید این عوامل را در هم آمیخت. معمولاً این عوامل را به چهارگونه اصلی طبقه بندی می کنند که عبارتند از محصول، توزیع، قیمت و ترویج)چاک، ۱۳۸۸، ص ۸۹). استراتژی بازاریابی یعنی تنظیم و اجرای آمیزه بازاریابی، ابزار کار و تاکتیک ها در بازاریابی، آمیزه بازاریابی است(فرهنگ، ۱۳۸۶، ص. ۷).
آمیزه بازاریابی، آمیخته بازاریابی، ترکیب بازاریابی، ابزارهای بازاریابی و تاکتیک های بازاریابی، همگی واژه هایی هستند که برای ترجمه واژه انگلیسی به کار رفته اند. منظور از آمیزه، آمیخته یا ترکیبی است که بین این اجزاء می بایست یک نگرش سیستمی و هماهنگ برقرار باشد تا بتوانند در تأثیرگذاری و متقاعدسازی مشتریان مؤثر باشند. به عبارتی، محصول مناسب با قیمت مناسب از نظر مشتریان با توزیع مناسب و به کارگیری شیوه های ارتباطی مناسب همگی با هم عمل می کنند و اگر هر یک ناهماهنگ باشد نتیجه آن کاهش اثر بخشی و کارایی شرکت بوده و از دستیابی به اهداف باز می‌دارند. منظور از تاکتیک یا ابزار آن است که ابزار شرکتها برای تنازع در بازار و توفیق بیشتر نسبت به رقبا همین عوامل هستند(درگی، ۱۳۸۹، ص. ۱۵). جروم مک کارتی در اوایل دهه۱۹۶۰ آمیزه بازاریابی را با چهار متغیر شناخته شده به عنوان چهارP طبقه‌بندی کرد که عبارت بودند از محصول، قیمت، توزیع (مکان) و ترویج^[۲۲] که هر یک از این ابزارهای بازاریابی دارای زیر مجموعه هایی هستند.
الف)محصول: یعنی ترکیبی از کالاها و خدمات که شرکت به بازار مورد نظر ارائه می‌کند این زیر مجموعه ها عبارتند از: گوناگونی محصول، کیفیت طراحی، ویژگیها، نام و نشان تجاری، بسته‌بندی، اندازه، خدمات، تضمین ها، پشتیبانی ، برگشت و …
ب)قیمت : یعنی مقدار پولی که مشتری باید برای یک محصول بپردازد، زیر مجموعه‌های آن عبارتند از: فهرست قیمتها، تخفیف، مساعدتهای ویژه، دوره پرداخت، شرایط اعتباری و…
ج)توزیع : مجموعه فعالیتهای شرکت تا محصول را در دسترس مصرف‌کنندگان مورد نظر قراردهد، زیرمجموعه های آن عبارتند از کانالهای توزیع(عمده فروش، بنکدار، خرده‌فروشی‌، نمایندگی، شعبه ها)، میزان پوشش، ترکیب و جور بودن محصول، میزان موجودی، ترابری، تدارکات و غیره.
د)ترویج : یعنی فعالیتهایی که شرکت انجام می دهد تا بتواند در مورد ارزش و مطلوبیت محصول اطلاعات خوبی به خریداران بدهد، به طوری که آنان از بین محصولات موجود در صنعت، محصول ارائه شده این شرکت را بخرند، زیر مجموعه های آن عبارتند از تبلیغات، روابط عمومی، پیشبرد فروش، فروش شخصی و بازاریابی مستقیم.
۲-۷-۳-۲٫آمیزه بازاریابی از دیدگاه مشتری
انتقاد مهمی که به آمیزه بازاریابی گرفته می شود این است که ۴P’s تنها از دیدگاه فروشندگان فرآورده ها (بنگاه های اقتصادی) است و شاید دیدگاه خریداران در مورد آنچه به آنها عرضه و پیشنهاد می‌شود، متفاوت از دیدگاه عرضه کنندگان باشد. بنابراین، بهتر است که عنوانها را با رویکرد به خواست و نظر مشتریان تنظیم کنیم و به آن ۴C’s^[23] گفته می شود که عبارتند از:
الف) ارزشهای مشتری پسند
ب) هزینه مشتری
ج) آسودگی در خرید
د) ارتباطات
وقتی بازاریابان خود را در موقعیت فروش یک محصول می بیند، مشتری خود را در جایگاه خرید یک ارزش یا راه حل برای مسئله اش می گذارد. همچنین خریدار تنها به بهای پرداختی نمی اندیشد، بلکه علاقمند به محاسبه هزینه کلی به دست آوردن محصول و به کارگیری آن است. خریداران مایلند تا محصول هرچه آسانتر و راحت تر در دسترس شان قرار گیرد. در نهایت، مشتریان خواهان ترویج و تبلیغ محصولات نیستند، آنها خواستار ایجاد ارتباطی دو سویه می باشند که موجب شناخت درست و خوبی از محصول(کالا/ خدمت) گردد(کاتلر، ۱۳۸۹، صص.۱۷۹-۱۷۸).
قیمت از دیدگاه مشتری عبارتست از مجموعه فایده‌هایی که از یک محصول (کالا یا خدمات) نصیب او می‌شود،‌ منهای کلیه هزینه‌هایی که از این بابت متوجه او می‌گردد. مفهوم فایده و هزینه در این تعریف بسیار گسترده است و شامل کلیه مطلوبیت‌هایی که مشتری در دستیابی محصول به دنبال آن می‌باشد(فایده) و کلیه نامطلوبهایی که برای دستیابی به محصول باید بپذیرد (هزینه) می‌گردد. کیفیت محصول، کارکرد مناسب، زیبایی و هویت برخی از مصادیق مطلوبیت و هزینه‌های مالی، اجتماعی،‌ روحی و زمانی برخی از مصادیق هزینه در این تعریف هستند. سازمانها برای خلق ارزش (بیشتر از رقیب) برای مشتری یا باید فایده‌های محصول خود را (با حفظ هزینه‌ها) افزایش دهند و یا به ازای فایده مشابه هزینه کمتری را متوجه مشتری کنند. مدیریت بازار باید ابتدا به دیدگاه های مشتریان (۴C’s) بیندیشد و سپس دیدگاه خود(۴P’s)را تنظیم کند(کاتلر، ۱۳۸۹، ص. ۱۷۹).
۲-۷-۴٫درگیری در خرید
هر چه مشتریان فعلی و احتمالی با مارک و طبقه محصول درگیر بوده و محصول با زندگی مرتبط تر باشد،به احتمال قویتر مشتری احتمالی زمانی را جهت جستجوی مارک “صحیح” صرف خواهد کرد. واضح است درگیری در سر و قلب مشتریان است. طبقه محصولاتی وجود دارند که اکثر مشتریان با یک سطح عمومی نه چندان زیاد درگیر می شوند. برای مثال اکثر مشتریان در مورد انتخاب پزشک یا دندانپزشک به شدت درگیرند. درحالیکه اکثر مردم درگیر انتخاب از بین چند مارک سبزیجات فریز شده یا مارکهای بنزین نیستند. محصولات با درگیری شدید عبارتند از محصولاتی که مشتریان برای آنها تفاوتهایی را در بین مارکها ادراک کرده و دارای هزینه و ریسک بالا یا متوسط هستند. مانند کامپیوتر، خودرو، خدمات کارگزاری، مستغلات و موارد دیگر عبارتند از جواهرات و… محصولات با درگیری شدید عبارت است از محصولاتی که مشتریان مراقبت خاصی در مورد آنها دارند. دیگر انواع محصولات، نظیر آب نبات، پودر رختشویی و کاغذ توالت محصولاتی با درگیری ضعیف تلقی می شوند یا محصولاتی که بدون تحریک خاص یا بدون ملاحظه زیاد خریداری می شوند. این خریدها دارای ریسک پایین و هزینه کمتری هستند. مشتریان اکثر تصمیمات درگیری شدید را بر اطلاعات زیاد استوار می سازند. با این حال محصولات با درگیری شدید نظیر جواهرات زیبا، خودروهای گران قیمت و کالاهای هنری در وهله اول جذب کننده احساسات هستند. پیام های این محصولات جذب کننده آرزوها، خواسته ها و احساسات می باشد(کاتلر، ۱۳۸۶).
تحقیقات مختلف در زمینه سبکهای تصمیم گیری مصرف کنندگان نشان دهنده آن است که مصرف کنندگان از سبکهای مختلفی هنگام مواجه شدن با تصمیمات در بازار پیروی می کنند. این سبکها رویکرد ذهنی مصرف کنندگان در فرایند تصمیم گیری برای خرید است. دی آکن و فایر (۲۰۰۰) مدلی را جهت بررسی متناسب ترین شیوه دستیابی به همه صورت‌های تصمیم و تصمیم گیری ارائه کردند و صاحبنظران دیگری نظیر میلر و اسپرولز و کندال (۲۰۰۴) این مدل را توسعه دادند. در مجموع جهت ایجاد الگوی نحوه تصمیم گیری مصرف کننده، بر سه رویکرد متفاوت متمرکز شدند. اولین رویکرد ویژگیهای خاص مصرف کننده است که بر روی تصمیم گیری مصرف کننده بر اساس جهت‌گیری شناختی و هیجانی متمرکز است(اسپرولز، وست بروک و بلک، ۲۰۰۵). دومین رویکرد بر ترسیم نیمرخ روانی و سبک زندگی مصرف کنندگان متمرکز است که ویژگیهای شخصیتی، موضع گیری، عقاید، ارزش‌ها، انتخاب‌ها، سلایق و عقاید متفاوت مصرف کننده را به نمایش می گذارد و آخرین رویکرد بر تیپ شناسی مصرف کننده متمرکز است که انواع مصرف کنندگان را با توجه به تیپ یا گونه های اقتصادی، شخصیتی، اخلاقی و بی تفاوت توصیف میکند. این رویکرد اجراء قدرتمندی در تصمیم‌گیری کالاها به حساب می آیند.
۲-۸٫نیات رفتاری
به کارگیری دانش رفتار مصرف کننده در جهت توسعه استراتژی بازاریابی، نوعی هنر است. این موضوع بدین معنا نیست که بکارگیری اصول و فرایند های علمی در این مورد بی تأثیر است، بلکه به این مفهوم است که به کار گیری موفق این اصول بر اساس هر موقعیت خاص نیازمند قضاوت و نگرش های انسانی است و این قضاوت ها و نگرش ها به سادگی در قالب قوانین و ضوابط خاص، قابل تعریف نیستند. بدین جهت تحلیل تاثیرات رفتار مصرف کننده بر استراتژی های بازاریابی، گامی فراتر از علم است و نوعی هنر بشمار می آید. سازمانها باید استراتژیهای بازاریابی خود را بر اساس درک صحیح رفتار مصرف کننده تنظیم کنند. به عبارتی بر اساس ارزش مد نظر مشتری از محصول، شرکتها محصول خود را طراحی و تولید کنند، با توجه به شناخت از قدرت خرید مشتری و ارزشی که مشتریان برای محصول در مقایسه با محصولات رقبا قائل هستند محصول را تولید و قیمت گذاری کنند. در قیمت گذاری محصولات دیگر روش سنتی محاسبه قیمت تمام شده به اضافه سود مد نظر کاربرد ندارد، این روش متناسب بازارهای انحصاری بود، در بازارهای رقابتی علاوه بر محاسبه قیمت تولید و توزیع، لازم است به قیمت محصولات رقبا و همچنین ارزش مد نظر مشتری توجه داشت. نیات رفتاری عبارتست از ادراک مشتریان نسبت به عملکرد تولید کنندگان از لحاظ خدمت رسانی وارائه محصولات اشاره دارد به اینکه آیا مشتریان حاضر به خرید بیشتر از یک سازمان خاص هستند و یا اینکه خرید خود را کاهش می دهند(لین، ۲۰۰۶). نیات رفتاری یا نیات در رفتار نتیجه فرایند رضایت مشتریان است(اندرسون،۲۰۰۶). نیات رفتاری را می توان به دو گروه تقسیم کرد:
رفتارهای اقتصادی و رفتارهای اجتماعی، آن دسته از رفتار مشتریان که بر عوامل مالی شرکت تأثیر گذار است از قبیل تکرار خرید جزء نیات رفتاری اقتصادی محسوب می شوند. همبستگی معناداری بین رضایت مشتری و خرید مجدد گزارش شد(لین، ۲۰۰۶). رضایت مشتری یک عامل کلیدی در شکل گیری تمایل خرید آتی مشتریان به شمار می رود(حقیقی ،۱۳۸۷). آن دسته از رفتار مشتریان که بر رفتار مشتریان فعلی شرکت تأثیرگذار است از قبیل شکایت، نیات رفتاری اجتماعی نامیده می شود(میتال. وی، ۲۰۰۰). از آنجا که نیات رفتاری پیش بینی کننده رفتار واقعی هستند اندازه گیری نیات رفتاری برای محققان بازار اهمیت دارد. در این تحقیق برای سنجش نیات رفتاری، از سه بعد نیات رفتاری، برگرفته از مطالعات اسکوگلند و سیگوا و زیتهامل و همکاران استفاده شده است. این سه بعد عبارتند از:
الف- معرفی ب- تکرار خرید ج- عدم حساسیت قیمتی
بعد معرفی عبارتست از تصمیم مشتری هتل برای توصیه محصول به خانواده و دوستان و یا منفی پراکنی در مورد محصول. بعد تکرار خرید عبارتست از میل و رغبت مشتریان برای استفاده مجدد از محصول در آینده و روی نیاوردن آنها به دیگرمحصولات. بعد عدم حساسیت قیمتی عبارتست از تمایل مشتری به استفاده و خرید خدمات از یک شرکت علیرغم پرداخت قیمت بیشتر در مقایسه با رقبای آن برای خدمات مشابه.
بازاریابان بسیاری تبلیغات دهان به دهان را به عنوان یکی از قدیمی ترین شکل های ارتباطات بازاریابی مورد توجه قرار داده اند، چرا که ادعا شده است که اینگونه تبلیغات اثر بالقوه بیشتری در مقایسه با دیگر کانالهای ارتباطی بر جای می گذارد.با توجه به تاثیر باالقوه تبلیغات دهان به دهان، سازمانها می توانند با در نظر گرفتن این عوامل و بوسیله فراهم کردن امکانات و خدمات  عالی و با تمرین کردن بازاریابی رابطه بر بازاریابی دهان به دهان تأثیرگذارند. با در نظر گرفتن چنین رویکردی مدیران می توانند کنترل بیشتری روی توصیه ها و پیشنهادات شفاهی داشته و بتوانند سازمانی مشتری مدار ساخته و موانع راکاهش دهند.
۲-۸-۱٫موقعیتهای سه گانه نیات رفتاری خرید
بعضی از افراد از دیدگاه شناختی، عقلائی به خرید محصولی نظیر خودرو می رسند و به دنبال اطلاعاتی هستند که محصول و ویژگیهای آن را بهتر بفهمند و چگونه آن را با محصولات رقبا مقایسه کنند. بعضی دیگر افراد یک خودرو را به دلیل سبک آن و یا همراهی آن با یک سبک معین زندگی، یا سطح پرستیژ آن می خرند که این روش تجربی و احساسی است. این روش تصمیم گیری مانع الجمع نیستند. به هر حال در اغلب موقعیتهای خرید، عموماً یکی از روشها غالبتر از دیگری می باشد.

شکل ۲-۱) مدل تصمیم گیری سر و دل
اگرچه بازاریابان سالهاست دریافته اند که تصمیمات خرید تحت تأثیر سر ودل است، ولی چنین فرض می کنند که سر نقش بیشتری ایفا می کند. این امر منجر به یک سری مدلهایی شده است که جهت تشریح تصمیم گیری عقلائی طراحی شده اند. با این حال در سالهای اخیر، بازاریابان توجه بیشتری به نقشی که احساسات در تصمیم بازی می کنند، کرده اند. مدل شناختی متداولترین و محبوب ترین مدل است، البته پذیرش مدل تجربی در حال رشد است، مدل عادت/تکرار که اگر چه ساده است، عملاً اکثر خریدهای انجام شده را توضیح می دهد(دانکن و همکاران، ۱۹۹۹).
۲-۸-۱-۱٫مدل تصمیم گیری شناختی
مدل شناختی تصمیم گیری رفتار خرید مبتنی بر نوع پردازش اطلاعات است. این مدل اظهار می دارد زمانیکه مشتریان مسئله یا فرصتی را تشخیص دادند آنها:۱) در مورد آن فکر می کنند. ۲) بدنبال اطلاعات می روند. ویژگیهای محصول را که به حل مسئله یا استفاده از موقعیت کمک می کند مورد مقایسه قرار می دهند. ۳) به طور عقلائی گزینه ها را ارزیابی می کنند. ۴) تصمیمی اتخاذ می کنند که تا حد امکان عینی باشد. احساس می تواند درون این مدل جایی داشته باشد ولی سهم آن اندک است. بعضاً به مشتریان گفته می شود که از این مدل در جایی استفاده کنند که عنصر ریسک وجود داشته باشد و از نتیجه اقدامات آن اطلاع داشته باشند. بنابراین زمان بیشتری نسبت به سایر روشها جهت مطلع شدن و تفکر دقیق در مورد گزینه ها قبل از اتخاذ هر گونه اقدامی صرف می شود. به همین دلیل چنین خریدهایی، گاهی خریدهای با ملاحظه نامیده می شوند. بر اساس این مدل مشتریان فعلی و احتمالی بدلایل زیر از مدل عقلائی استفاده می کنند:( هاوکینز و همکاران، ۲۰۰۶)
۱-محصول گران قیمت باشد(خودرو، بیمه نامه، کامپیوتر و لوازم خانگی) ۲-طبقه کالا نا آشنا باشد (دارو، مشاوره حقوقی یا خدمات مالی) ۳-محصولی را چند سال یکبار خریداری می کنند. (تجهیزات آشپزخانه، مواد غذایی غیر معمول) ۴-طبقه محصولاتی با درگیری بالا(حیوانات دست آموزش، تحصیل، لباس)
زمانی که مشتریان اقدامی می کنند که آن را از نظر عقلائی ارزیابی کرده اند. اگر این ارزیابی مثبت باشد، مشتریان به خود اجازه اقدام به خرید یا تکرار آن را می دهند(آسائل. اچ، ۲۰۰۸).
۲-۸-۱-۲٫مدل تصمیم گیری تجربی
در این مدل مشتریان مسائل و فرصتها را از نقطه نظر احساسی شناسایی می کنند. برای مثال زمانی که فردی دیگر از پوشیدن لباس خاص احساس خوبی ندارد این تجربه وی را به جستجوی اطلاعات در مورد لباس ها و مکان فروش آنها ترغیب می کند. زمانیکه فردی آگهی لباس تازه را می بیند، واکنش وی شامل تفکراتی نظیر«در آن لباس چه جلوه ای خواهم داشت؟»خواهد بود، اینکه لباس چقدر خوب دوخته شده است، شرایط اعتباری و قیمت. چراکه اطلاعات برای این مشتری اهمیت کمتری نسبت به احساس وی در مورد گزینه ها خواهد داشت. ارزیابی مشتری از تصمیم مبتنی بر احساس خواهد بود اعم از احساس خوب یا بد. احساس خوب می گوید که تصمیم مشابه صحیح خواهد بود(موِن. جان و بایوند. سی، ۲۰۰۸). در حالیکه مدل شناختی به شدت بر پردازش اطلاعات تأکید دارد، روش تجربی تشدید سطح درگیری مشتری را با مارک هدف قرار می دهد و در نتیجه می تواند واکنش احساسی عمیق تری را تحریک کند. پاین و گیلمور توضیح می دهند که مشخصات فضای تجربه- جذب و غرق شدن می باشد- آنچه که آنرا بعنوان مشتریان متحد، با تجربه خرید توصیف می کنند(دانکن و همکاران، ۱۹۹۹). بعد دیگر این درگیری تشدید یافته، ارتباط سبک زندگی می باشد. برنامه های بازاریابی نظیر پیشبرد فروش و روابط عمومی که یک مارک را به علت خوب ارتباط می دهد، می تواند درگیری احساسی بین مشتری و مارک را ارتقا بخشد(توماس اندرسون و لیندا گلدن، ۲۰۰۴).
۲-۸-۱-۳٫مدل تصمیم گیری عادتی-تکراری
زمانی که یکی از دو مدل دیگر جهت تصمیم گیری خرید مورد استفاده قرار گرفت و مارک بعنوان خرید خوب تأیید شد، تصمیم گیری عادتی یا تکراری بکار گرفته می شود. زمانی که مشتری مسئله یا فرصتی را مشابه به آنچه خرید اول را ساخته، شناسایی کرد، واکنش مشابه شروع می شود. هیچگونه جستجوی اطلاعات یا ارزیابی انتخاب وجود ندارد و اگر وجود داشته باشد، اندک است. جستجوی اطلاعات جهت خریدهای تکراری حذف می شود. این مدل از نظر ارتباطات یکپارچه بازاریابی فوق العاده اهمیت دارد. چرا که اکثریت مشتریان موقع خرید دوباره یک مارک مورد استفاده قرار می دهند. به ویژه کالاهایی که اغلب خریداری می شوند و فوق العاده گران نیستند(هاوکینز و همکاران، ۲۰۰۶). اگرچه این مدل می تواند جایگزین مدل شناختی یا تجربی گردد، ولی نه شناخت و نه احساس نقش عمده ای در این مدل تصمیم گیری ندارند. چراکه بسیار خودکار می باشد. به ویژه برای مشتریانی است که انتخاب مارک را به عادت تبدیل کرده اند. دلیل اصلی ترک تصمیم گیری عادتی/تکراری مشتری فعلی، در دسترس نبودن مارک می باشد. یا اینکه ارزیابی مستمر از مارک نشان می دهد که آن مارک رضایت بخش نیست. ارزیابی عدم رضایت بخش بودن می تواند ناشی از افزایش قیمت، تغییر در عملکرد، کیفیت و یا شناسایی روش بهتری برای حل مسئله باشد(جان موِن و سی بایوند، ۲۰۰۸).
۲-۹٫تجربه