• Staning solution (100 ml)

۰.۱g Silver nitrate
۲۹µl 35% Formaldehide

• Stopping solution

  1. 1. Sodium EDTA

   

۱۰- تهیه ی محلول شستشو(WP) و ترکیب آنزیمی برای جداسازی پروتوپلاست سیب زمینی

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

هر دوی محلول شستشو و ترکیب آنزیمی با بهره گرفتن از Washing protoplast ساخته می شود.

Washing Protoplast:
برای ساخت WP از استوک های ۱، ۲ و ۳ محیط کشت MS استفاده می شود.
۱۰۰ میلی لیتر از استوک ۱ و ۱۰ میلی لیتر از استوک های ۲ و ۳ با کمک آب مقطر به حجم ۱ لیتر رسانده شد.

Washing Solution :
۵/۷ گرم مانیتول در ۱۰۰ میلی لیتر WP حل شد ( pH=5.6 (.
Enzyme Combination :
۷/۰ گرم سلولاز R-10، ۵۱/۰ گرم ماسرووزایم R-10 و ۵/۷ گرم مانیتول برداشته و در ۱۰۰ میلی لیتر WP حل شد (pH=5.6) .
منابع و مآخذ
احسان‌پور، ع. ا. و امینی، ف. ۱۳۸۲. کشت سلول و بافت گیاهی. چاپ ۲، انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان. ۱۸۱ صفحه.

احسان‌پور، ع. ا. و حسن‌زاده، م. ۱۳۷۹. تأثیر تیوسولفات نقره بر رشد و نمو گیاه سیب‌زمینی در شرایط کشت در شیشه. مجله علوم پایه. ۱۳، ۴۳-۳۷.
شجاعی، ب. ۱۳۸۷. انتخاب لاین سلولی متحمل به شوری در کالوس گیاه سیب‌زمینی(Solanum tuberosum L.) رقم وایت دزیره با بهره گرفتن از تابش پرتو گاما. پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه زیست شناسی، دانشگاه اصفهان.
کاکس، م. م. و نلسون، د. ل. ۱۲۸۲. اصول بیوشیمی لنینجر. جاپ دوم، انتشارات آییژ تهران. ۱۳۷۲ صفحه.
تایز، ل. و زایگر، ا. ۱۳۸۴. (ترجمه کافی، م.، زند، ا.، کامکار، ب.، شریفی، ح. ر. و گلدانی، م.). جلد دوم. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. ۳۷۹صفحه.
Abeles, F. B. 1973. Ethylene in plant biology. Academic Press, New York.
Adkins, S. W. and Magdalita, P. 1994. The plant gaseus envelope effect of ethylene on culture performance in Abstracts of VIIIth International Cogress of Plant Tissue and Cell Culture. Italy, Firenze, p.213.
Ahmad, P., Sarwat, M. and Sharma. 2008. Reactive oxygen species, antioxidants and signaling in plants. Plant Biology. 51, 167-173.
Ahamed, M., Karns, M., Goodson, M., Rowe, J., Schlager, J. and Yiling, H. 2008. DNA damage response to different surface chemistry of silver nanoparticles in mammalian cells. Toxicology and Applied Pharmacology. 233: 404–۴۱۰.
Aidid, S. B. and Okamato, H. 1992. Effects of lead, cadmium and zinc on the electric membrane potential at the xylem/symplast interface and cell elongation of Impatiens balsamina. Environmental and Experimental Botany. 32, 439-448.
Alcantara, F., Romera, F. J., Canete, M.. and De La Guardia, M. D. 1994. Effects of heavy metals on both induction and function of root Fe(III) reductase in Fe-deficient cucumber(Cucumis sativus L.). Journal Experimental of Botany. 45, 1893-1898.
Aitken, R.J., Hankin, S. M., Ross, B., Tran, C. L., Stone, V., Fernandes, T. F., Donaldson, K., Duffin, R., Chaudhry,Q., Wilkins, T. A., Wilkins, A., Levy, L. S., RocksS. A. and Maynard. A. 2009. Emergnano: A review of completed and near completed environment, health and safety research on nanomaterials and nanotechnology. IOM: 198 pages.
Al-Rumaih, M. M., Rushdy, S. S. and Warsy, A. S. 2001. Effect of cadmium on seed germination and growth characteristics of cowpea(Vigna unguiculata L.) plants in the presence and absence of gibberellic acid. Saudi Journal Biology Science. 8: 41-50.
Alivisatos, A. P. 1996. pPerspective on the physical chemistry of semi conductor nano crystals. Physical Chemistry. 100, 13226-13239.
Apelbaum, A., Goldlust, A. and Icekson, I. 1985. Control by ethylene of arginine decarboxylase activity in pea seedlings and its implication for hormonal regulation of plant growth. Plant Physiology. 79. 635-640.
Arigita, L., Sánchez Tamés, R. and González, A. 2003. 1-Methylcyclopropene and ethylene as regulators of in vitro organogenesis in kiwi explants. Plant Growth Regulation. ۴۰, ۵۹-۶۴.
Arnon, D. I. 1949. Copper enzymes in isolated chlorophlasts and polyphenol oxidase in Beta vulgaris. Plant Physiology. 24, 1-15.
Auffan, M., Rose, J., Wiesner, M. R. and Bottero, J. 2009. Chemical stability of metallic nanoparticles: Aparameter controlling their potential cellular toxicity in vitro. 157: 1127-1133.
Babu, N. G., Sarma, P. A., Attitalla, I. H. and Murthy, S. D. S. 2010. Effect of selected heavy metal ions on the photosynthetic electron transport and energy transfer in the thylakoid membrane of the cyanobacterium, Spirulina platensis. Academic Journal of Plant Sciences. 3: 46-49.
Bajaj, Y. P. S. 1989. Plant protoplast and genetic engineering 1. Biotechnology in Agriculture and Forestry. 8:124-146.
Bais, H. P. and Ravishankar, G. A. 2002. Role of polyamines in the ontogeny of plants and their biotechnological applications. Plant Cell Tissue and Organ Culture. 69. 1-34.
Baker, A. J. M. 1987. Metal tolerance. New Phytologist. 106, 93-111.
Beasley, C. A. and Eaks, I. L. 1979. Ethylene from alcohol lamps and natural gas burners: effects on cotton ovules cultured in vitro. In Vitro Cellular and Developmental Biology-Plant. 15, 263-269.
Berrios, J., Illanes, A. and Aroca, G. 2004. Spectrophotometric method for determining gibberellic acid in fermentation broths. Biotechnology Letters. 26: 67-70.
Beyer, E. M. 1976. A potent inhibitor of ethylene action in plants. Plant Physiology. 58, 268-271.
Blaylock, M. J. and Huang, J. W. 1999. Phyto extraction of metals. In phytoremediation of Toxic Metals: using plants to clean up the Environ,ent, eds. Raskin, I. and Ensley, B. D. John Wiley and Sons Inc, New York.
Beyer, E. M. 1979. Effect of Silver Ion, Carbon Dioxide, and Oxygen on Ethylene Action and Metabolism. Plant Physiology. 63, 169-173.
Blokhina, O., Virolainen, E. and Fagerstedt, F. V. 2003. Antioxidants, oxidative damage and oxygen deprivation stress. Annals of Botany. 91, 179-194.
Bohs, L. and Olmsteed, R. G. 1997. Phylogenetic relationship in Solanum(Solanaceae) based on ndhf sequences. Systematic Botany. 22, 5-17.

۲-۴-۱-۲- اعداد فازی
اعداد فازی، زیرمجموعه­ی فازی اعداد حقیقی می­باشند. تابع عضویت عدد فازی  در یک مجموعه فازی،  است. عدد فازی روی مجموعه­ مرجع R به‌عنوان یک مجموعه‌ی فازی نرمال و محدب تعریف می‌شود. عدد فازی مثلثی، از معمول‌ترین اعداد فازی است. تابع عضویت و ویژگی‌های عدد فازی مثلثی  در فرمول(۲-۱) و شکل(۲-۱) نمایش داده شده است(چانگ و وانگ^[۹۳]، ۲۰۰۹).
(۲-۱)

در غیر این صورت

شکل ۲-۱: تابع عضویت عدد فازی مثلثی  منبع: (چانگ و وانگ، ۲۰۰۹)
بر طبق اصول و ویژگی‌های مطرح شده توسط “زاده”^[۹۴]، عملیات جبری اعداد فازی مثلثی  و  به شرح فرمول‌های(۲-۲) تا(۲-۷) است(زاده، ۱۹۶۵)
جمع دو عدد فازی مثلثی (۲-۲)

تفریق دو عدد فازی مثلثی(۲-۳)
ضرب دو عدد فازی مثلثی(۲-۴)
تقسیم دو عدد فازی مثلثی(۲-۵)
ضرب هر عدد حقیقی در عدد فازی مثلثی(۲-۶)
معکوس عدد فازی مثلثی(۲-۷)
۲-۴-۲- روش­های تصمیم‌گیری چند معیاره­ی فازی
تصمیم‌گیری، فرایند یافتن بهترین موقعیت در میان گزینه^­های^[۹۵] موجود است. تقریباً در اکثر مسائل تصمیم‌گیری به علت کثرت معیارها، تصمیم‌گیرنده دچار مشکل می‌شود. از این رو برای اکثر مسائل، تصمیم‌گیرنده می‌خواهد به بیش از یک هدف، در راستای انتخاب نحوه‌ی اجرای فعالیت‌ها، دست یابد(زلنی^[۹۶]، ۱۹۸۲).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در تصمیم‌گیری چندمعیاره­ی سنتی، وزن معیارها کاملاً شناخته شده است: اما به علت وجود ابهام و عدم قطعیت در اظهارات تصمیم‌گیرنده، بیان داده‌ها به‌صورت قطعی نامناسب است. ازآن‌جایی‌که قضاوت­های انسانی نمی‌توانند به‌وسیله­ مقادیر عددی دقیق برآورد شوند و معمولاً مبهم هستند، ازاین‌رو، نمی‌توان از روش‌های تصمیم‌گیری سنتی برای این‌گونه مسائل تصمیم‌گیری استفاده کرد(میرزایی، ۱۳۸۹). در سال­های اخیر، تلاش های بسیاری برای رفع این­گونه ابهامات و عدم قطعیت­ها صورت پذیرفته که نهایتاً به به­ کارگیری نظریه­ مجموعه­های فازی در روش­های ارزیابی چندمعیاره منجرگردیده است(چن و هوانگ^[۹۷]، ۱۹۹۲).
نظریه­ فازی در سال ۱۹۶۵ توسط پروفسور لطفی­زاده نشر پیدا کرده است. این نظریه برای شرایط متغیر و شرایط غیرقابل مقایسه بودن مناسب است. قضاوت­های مردم عموماً به­ صورت مبهم، مانند عبارات زبانی: مساوی، نسبتاً قوی، خیلی قوی، بینهایت قوی و … با یک درجه اهمیت می‌باشد. نظریه­ فازی می‌تواند به ابهام موجود در عبارت‌های زبانی نظردهندگان کمک کند(سمیح^[۹۸]، ۲۰۰۹). مطلوبیت گزینه‌ها در مقایسه با همه معیارها معمولاً به­ صورت اعداد فازی بیان می­گردند که آن را مطلوبیت فازی می­نامند و با روش­های ارزیابی تصمیم ­گیری فازی سنجیده می­شوند. رتبه‌بندی گزینه‌ها بر اساس مقایسه­ مطلوبیت‌های فازی مربوطه است(یه و دنگ^[۹۹]، ۲۰۰۴).
۲-۴-۲-۱- TOPSIS فازی
TOPSIS (روش اولویت‌بندی با توجه به شباهت با راه‌حل ایده‌آل مثبت)، به­عنوان یکی از روش‌های سنتی تصمیم‌گیری­های چندمعیاره شناخته شده است که در سال ۱۹۸۱ توسط هوانگ و یون^[۱۰۰]برای حل مسائل تصمیم‌گیری­های چندمعیاره توسعه داده شد و بر اساس تعیین ایده‌آل بود. گزینه­ی انتخاب شده، باید دارای کوتاه‌ترین فاصله از ایده­آل مثبت و از طرف دیگر، بیشترین فاصله از ایده‌آل منفی باشد(هوانگ و یون، ۱۹۸۱). با کاربرد منطق فازی در این تکنیک، روش TOPSIS فازی به¬دست می¬آید که به گونه ­ای متفاوت از تکنیک TOPSIS است. سابقه­ استفاده از مدل TOPSIS در ایران از آغاز دهه ۱۳۷۰ به شکل محدود آغاز شده است و موارد استفاده از وضعیت فازی به چند سال اخیر محدود می‌شود. مراحل تصمیم‌گیری به کمک تکنیک TOPSIS فازی به‌شرح زیر است(میرغفوری و همکاران، ۱۳۹۲):
گام اول: تشکیل ماتریس تصمیم ­گیری ارزیابی گزینه ها.
گام دوم: بی­مقیاس نمودن ماتریس تصمیم ­گیری: در این گام بایستی ماتریس تصمیم ­گیری فازی ارزیابی گزینه ها را به یک ماتریس بی­مقیاس فازی  تبدیل نماییم. برای به­دست آوردن ماتریس، از رابطه­(۲-۸) استفاده می­ شود.
(۲-۸)
n : تعداد خبره ها m تعداد گزینه ها :
اگر اعداد فازی به صورت(a,b,c) باشند،  که ماتریس بی­مقیاس(نرمالیزه شده) است به­ صورت رابطه­(۲-۹) به دست می ­آید:
(۲-۹)
در این رابطه  ماکزیمم مقدار c در خبره j ام در بین تمام گزینه­ ها است. رابطه­(۲-۱۰) این موضوع را بیان می­ کند:
(۲-۱۰)
گام سوم: ایجاد ماتریس بی­مقیاس موزون فازی  : برای تشکیل ماتریس بی­مقیاس موزون فازی از روابط(۲-۱۱) و (۲-۱۲) استفاده می­ شود.
(۲-۱۱)
(۲-۱۲)
در این رابطه  ماتریس بی­مقیاس به­دست آمده از گام دوم است. توجه شود در این­جا منظور از وزن، وزن نظرات خبرگان می­باشد که یکسان در نظر گرفته شده است.
گام چهارم: مشخص نمودن ایده­آل مثبت فازی^[۱۰۱]  و ایده­آل منفی فازی^[۱۰۲]  :
برای این منظور از روابط(۲-۱۳) و (۲-۱۴) استفاده می­ شود.
(۲-۱۳)
(۲-۱۴)
که  بهترین مقدار معیار i از بین تمام گزینه­ ها و  بدترین مقدار معیار i از بین تمام گزینه­ ها می­باشد. این مقادیر از روابط(۲-۱۵) و (۲-۱۶) به­دست می­آیند.
(۲-۱۵)
(۲-۱۶)
گزینه ­هایی که در  و  قرار می­گیرند، به ترتیب نشان­دهنده گزینه­ های کاملاً بهتر و کاملاً بدتر هستند.
گام پنجم: محاسبه­ی مجموع فواصل هر یک از گزینه­ ها از ایده­آل مثبت فازی و ایده آل منفی فازی.
در صورتی که  و  دو عدد فازی به شرح زیر باشند، آن­گاه فاصله­ی بین این دو عدد فازی به­واسطه­ رابطه(۲-۱۷) به­دست می ­آید:
(۲-۱۷)
با توجه به توضیحات فوق در مورد نحوه­ محاسبه­ی فاصله بین دو عدد فازی، فاصله­ی هر یک از مؤلفه ها را از ایده­آل مثبت و ایده­آل منفی به کمک روابط(۲-۱۸) و (۲-۱۹) به­دست می ­آید.

۱-۱- منشاء

میخک با نام علمی Dianthus caryophyllus L. یکی از گیاهان بسیار قدیمی است و پیشینه کشت و کار طولانی دارد (خلیقی، ۱۳۸۰). عقیده براین است که میخک بومی نواحی مدیترانه است (لارسون، ۱۳۷۵). میخک‌ها بومی نواحی سرد کوهستانی از جنوب اروپا تا هند می‌باشند. گونه‌های بومی آن تنها در فصل بهار به علت افزایش دما و طول روز گل می‌دهند (لارسون، ۱۳۷۵، Tutin et al, 1993). ارقام جدید میخک ویژگی پیوسته گلدهی^[۲] داشته و در شمال‌غربی اروپا و آمریکای شمالی و در مناطق مدیترانه‌ای در گلخانه‌های پلاستیکی بدون سیستم گرمایش برای تولید گل بریدنی پرورش داده می‌شوند (Bunt and Cockshull, 1985) هم‌چنین در مناطق استوایی در صورت مناسب بودن عرض جغرافیایی که موجب کاهش دمای هوا می‌شود (مانند کلمبیا و کنیا) می‌تواند کشت شود (Bunt and Cockshull, 1985). بشر از قرن شانزدهم روی میخک بومی کار بهنژادی انجام داده است. بهنژادی برای پیوسته گلدهی نژاد میخک در سال ١٨۴٠ در فرانسه انجام و در سال ١٨۵٢ در آمریکا معمول شد. معروف‌ترین ارقام خارجی میخک از رقم ’William Sim‘ که در سال ١٩٣٨ یا ١٩٣٩ توسط ویلیام سیم تولید گردید، بدست آمده‌اند (خلیقی، ۱۳۸۰). میخک‌های امروزی شباهت بسیار کمی به اسلاف خود دارند. این میخک‌ها در تمام طول سال گل می‌دهند و دارای ساقه‌های بلند و محکم با گل‌های درشت و پُر پر و رنگ‌های گوناگون می‌باشند (لارسون، ۱۳۷۵).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱-۲- اصطلاح‌شناسی^[۳]

در حدود ٣٠٠ سال پیش از میلاد مسیح تئوفراستوس^[۴] در باره میخک مطالبی نوشته است که ترجمه آن از زبان یونانی گل خدایان^[۵] معنی می‌دهد که دلیل نامگذاری آن بوی خوش این گل است. نام زیرگونه‌های گونه caryophyllus به احتمال منشعب از واژه Coronation (تاجگذاری) می‌باشد، شاید به آن جهت که در اساطیر یونان تاج گلی از این گیاه برای قهرمانان درست می‌شده است (لارسون، ۱۳۷۵). نام انگلیسی میخک Carnation می باشد. این نام گرفته شده از واژه لاتین Carnis می باشد که اشاره به رنگ صورتی کم رنگ بعضی ارقام آن دارد (Brickell, 1997). در یونان Dianthus به معانی گل خوشبخت^[۶] و گل خدایان می‌باشد. هم‌چنین عقیده براین است که نام Dianthus از واژه‌های یونانی Dios به معنای خدا و Anthus به معنای گل گرفته شده است )لارسون، ۱۳۷۵؛ Bunt and Marjorie, 1982).

۱-۳- انواع میخک

بانت و کاکشول (Bunt and Cockshull, 1985) میخک را بر اساس شکل ساقه گل‌دهنده آن دسته‌بندی کردند. در نوع استاندارد^[۷] ساقه گل‌دهنده منشعب نبوده و تنها یک گل انتهایی درشت در انتهای ساقه قرار دارد. در نوع دیگر گل‌های جانبی بیشتری تشکیل شده است که در پایان تولید یک ساقه منشعب گل‌دهنده می‌‌نماید. این دسته را مینیاتور^[۸] می‌نامند. رقم‌های ویژه‌ای برای تولید نوع مینیاتورگزینش شده‌اند، ولی این ارقام در مقایسه با نوع استاندارد استحکام ساقه کمتری داشته و گل‌های کمتری در زمستان تولید می‌کنند.
Carnations و Pinks نام‌های متداول باغبانی برای گونه‌های مختلف جنس Dianthus می‌باشند. از انواع Pinks می‌توان به Cottage، Rockery، Annual و Cluster-head اشاره کرد.
گونه‌های متداول Pink شامل Dianthus plumarius، D. alpinus، D. sylvestris،D. chinensis ، D. deltrorides، D. superbus، D. armeria و … می‌باشند. این‌ها از ^[۹]D. barbatus به وجود آمده اند و به آسانی بوسیله برگ‌های شمشیری شکل و گل‌های خوشه‌ای تشخیص داده می‌شوند.
Carnations نیز به چندین نوع دسته‌بندی می‌گردند که سه نوع آن یعنی
Annual carnation، Border carnation و Perpetual-flowering carnation بیشتر متداول هستند (Brickell, 1997). میخک زیر کشت با نام علمی Dianthus caryophyllus L. که به عنوان Wild carnation یا Clove pink شناخته می‌شود از اجداد Border carnations می‌باشد (Brickell, 1997).

١-۴- گیاه‌شناسی و ریخت‌شناسی میخک

این گیاه متعلق به تیره میخک‌سانان^[۱۰] می‌باشد. این تیره شامل ٨٠ جنس و ٢٠٠٠ گونه است که روی کره زمین پراکنده‌اند (صانعی شریعت پناهی، ۱۳۷۲).
چندین گونه از میخک به عنوان گیاه زینتی برای تزیین باغ، گل بریدنی و یا به عنوان گل گلدانی کشت می‌شوند، اما بیشترین گونه‌ای که به صورت تجاری کشت می‌شود گونه caryophyllus می باشد (Bunt and Cockshull, 1985). این گیاه چند ساله تابستان گل می‌باشد اما انواع یکساله یا دو ساله آن‌ها نیز وجود دارد، که به دلیل تولید گل‌های فراوان زیاد کشت می‌شوند. قرنفل^[۱۱] که دو ساله است برای تزیین باغچه مناسب است (Brickell, 1997). گیاهان گونه caryophyllus علفی و دارای برگ‌های ساده و متقابل بوده که پهنک آن‌‌ها اغلب باریک است. گل‌آذین^[۱۲] آن گرزن دو سویه^[۱۳] است. گل ها دوجنسه^[۱۴] بوده و گرده‌افشانی آن ها توسط حشرات انجام می‌گیرد. اغلب گیاهان این تیره دارای گلبرگ می‌باشند ولی جام گل حقیقی نبوده و از تغییر شکل نافه گل به وجود آمده است (Brickell, 1997). کاسگل میخک از پنج کاسبرگ بهم پیوسته تشکیل شده و به شکل لوله کوچکی قاعده گلبرگ‌ها را می‌پوشاند. جام گل از پنج گلبرگ تشکیل یافته که لبه آن‌ها به سمت خارج برگشته و دندانه‌دار است. تعداد پرچم‌های آن ١٠ عدد می باشد. مادگی از دو برچه بهم پیوسته تشکیل شده و دارای تخمک‌های متعدد است. میوه پوشینه^[۱۵] است که از بالا شکاف خورده و بذر از آن بیرون می‌ریزد (صانعی شریعت پناهی، ۱۳۷۲ : وزوایی، ۱۳۷۵).
بلیک (Blake, 1962) گل کامل میخک را این گونه توصیف می‌کند: دارای دو جفت براکته که به یک کاسگل ۵ قسمتی متصل بوده و تشکیل یک فنجان ۵ دندانه‌ای می‌دهد. یک گل متوسط دارای ۶٠ گلبرگ (٢٠) و حداکثر ٣٠ پرچم می‌باشد و دارای یک تخمدان بزرگ ٢ تا ٣ برچه‌ای است.

١-۵- روش‌های افزایش میخک

افزایش این گیاه بیشتر به صورت رویشی و توسط قلمه‌گیری از ساقه‌های سبز آن صورت می‌گیرد. قلمه باید عاری از وجود بیماری‌ها، آفات و نماتد باشد. به همین منظور روش های پیشرفته‌ای در این زمینه به کار گرفته شده‌اند. کاشت بُرش نازکی از یک قلمه در محلول‌های مغذی برای تشخیص بیماری‌های آوندی و به کاربردن بلوک‌های هسته‌ای که کلیه گیاهان موجود در آن از طریق کاشت جوانه انتهایی تأمین می‌شود همگی جزیی از این روش ها می‌باشند (خلیقی،۱۳۸۰: Hartmann et al, 2002). افزایش از طریق بذر تنها در تولید ارقام جدید بکار می‌رود. D. barbatus و D. plumarius را به طور معمول با بذر می‌افزایند. هرچند که آن‌ها را می‌توان براحتی به روش قلمه در تابستان افزود، که در این صورت زودتر به گل می‌روند (Bunt and Cockshull, 1985). افزایش گونه‌های حاشیه‌ای^[۱۶] به روش افکندن در اواخر تابستان صورت می‌گیرد از فنون کشت بافت و ریزافزایی نیز می‌توان برای تولید انبوه و هم‌چنین قلمه‌های عاری از بیماری استفاده نمود. (Brickell, 1997).

۱-۶- اهمیت و اهداف پژوهش

میخک یکی از محبوب‌ترین، اقتصادی‌ترین و مهم‌ترین گل های بریدنی به سبب پیوسته گلدهی (Mii, 1994) و رقم‌های چند رنگ و منحصر به فرد است (Dole and wilkins, 2005؛ Burich et al, 1996). این گیاه یکی از محصولات با ارزش برای صنعت گل بریدنی بوده و تقاضا برای ارقام جدید و بهبود یافته آن رو به افزایش است. به هر حال، تراریختی ژنتیکی میخک به تازگی به دلیل کمبود یک تکنیک معمول کارا محدود شده است. محدودیت‌های موجود در روش‌های بهنژادی سنتی (تلاقی و گزینش) و داشتن ویژگی‌های هتروزیگوسیتی^[۱۷] بالا در این گیاه سبب شده است که کاربرد فنون جدید یاخته ای- مولکولی برای بهبود ویژگی‌های اقتصادی این گیاه ضرورت پیدا کند. کاربردی شدن فنون مولکولی خود نیازمند گسترش روش‌های مختلف کشت بافت^[۱۸] است. به طور معمول یک یا چند ویروس، باکتری و یا قارچ قلمه‌های ساقه این گیاه را آلوده می‌کنند (لارسون، ۱۳۷۵). همچنین از دیگر مشکلات میخک می توان به از بین رفتن تعداد زیادی از قلمه های این گیاه در حین افزایش اشاره کرد. برخی از روش‌های کشت بافت و ریز افزایی^[۱۹] می‌توانند مشکلات ناشی از ویروس، باکتری و سایر عوامل بیماری‌زا را برطرف ساخته و در تولید انبوه گیاهان یک شکل، عاری از بیماری و مناسب صدور به کشورهای اطراف به ما کمک ‌نمایند. همچنین از کشت بافت می‌توان به عنوان ابزاری برای انتقال ژن استفاده نمود و ویژگی‌های مطلوبی را گزینش و به گیاه منتقل کرد. در محصولات گلکاری انتقال ژن های گزارشگر مانند GUS با بهره گرفتن از Agrobacterium tumefaciens در داوودی، میخک(Lu et al, 1991) و ورد (Firoozabady et al, 1991) به دست آمده است. این بررسی ها ممکن است مدل های مفیدی زمانی که ژن های مطلوب به جای ژن های گزارشگر یا نشانگر گزینشگر به درون گیاهان هدف انتقال می یابند، ارائه دهد (Stachel et al, 1986). این پژوهش به منظور انجام کشت بافت دو رقم استاندارد و مینیاتور میخک و ارزیابی شرایط بهینه انتقال ژن با بهره گرفتن از tumefaciens Agrobacterium به آن ها صورت گرفته است.
فصل دوم

۲- مروری بر پژوهش های پیشین

۲-۱- ریزافزایی و کشت بافت میخک

۲-۱-۱- گزینش ریزنمونه و گندزدایی سطحی آن

اولین گام در هر برنامه کشت بافت موفق، گزینش یک منبع ریزنمونه مناسب و به دنبال آن تعیین بهترین تیمار گندزدایی است. به صورت فراگیر هر بافت یا اندام گیاهی را می توان به عنوان ریزنمونه به کار گرفت، اما درجه موفقیت به سیستم کشت به کار رفته، گونه کشت شده و حذف آلوده گرهای سطحی از ریزنمونه بستگی دارد. صالحی (ُSalehi, 2006)، تیمار گندزدایی سطحی مناسب برای ریزنمونه های نوک شاخساره میخک را چنین گزارش کرد: ریزنمونه ها پس از شستشوی ابتدایی به مدت ۱۰ دقیقه در محلول شوینده (ریکا) قرار گرفته، سپس به مدت ۱ ساعت در زیر آب جاری قرار داده شده و سپس به مدت ۵/۰ یا ۱ دقیقه در اتانول ۷۰% و به دنبال آن ۱۵ دقیقه در کلراکس ۱۰% گندزدایی شدند. دلجو و همکاران (Delju et al., 2006)، تیمار گندزدایی جهت جوانه های گل نابالغ ۴ رقم میخک را شامل گندزدایی سطحی با اتانول ۷۰% به مدت ۳۰ ثانیه و استفاده از ماده شوینده تجاری ۲% به مدت ۲۰ دقیقه و در پایان ۳ بار آبکشی با آب مقطر گندزدایی شده را مناسب تشخیص دادند. نانتاسواتسری و همکاران (Nontaswatsri et al ۲۰۰۲) شاخساره های ۵ رقم میخک به طول ۵ تا ۸ سانتی متر را از گیاهان مادری رشد یافته در گلخانه جدا نموده و به مدت ۱۵ دقیقه در محلول کلراکس ۱۰% همراه با یک قطره Tween-20 قرار دادند، سپس ۲ بار و هر بار ۱۰ دقیقه در آب گندزدایی شده آبکشی گردیدند. آلتورست و همکاران (Altworst et al. 1994) از ریزنمونه های برگ به عنوان مواد شروع کننده برای باززایی گیاه استفاده کردند. در پژوهشی از بذرهای رقم ’Chabaud‘ میخک و رقم ’Tall Double Mix‘ قرنفل به عنوان ریزنمونه استفاده شد. بذرها نخست به مدت ۳ تا ۴ دقیقه در محلول کلرید نقره ۱/۰% گندزدایی سطحی شده و سپس ۳ مرتبه با آب مقطر گندزدایی شده آبکشی شدند (Pareek and Kothari, 2003).
واتاد و همکاران (Watad et al. 1996) ریزنمونه های ساقه میخک را پس از گندزدایی سطحی به مدت ۱۵ دقیقه در محلول هیپوکلریت سدیم ۲% حاوی ۰۱/۰% Tween-20 و به دنبال آن ۳ بار آبکشی هر بار به مدت ۲ دقیقه با آب گندزدایی شده به کار بردند. مسگوئر و همکاران (Messeguer et al, 1993) از برگ و قطعات پایه ای گل و گلبرگ^[۲۰] به عنوان ریزنمونه استفاده کردند. مسن ترین برگ ها دور ریخته شده و جوانه های گل و قلمه ها در محلول شوینده تجاری حاوی هیپوکلریت سدیم ۵% به مدت ۲۰ دقیقه گندزدایی سطحی شده و به دنبال آن ۳ مرتبه با آب مقطر گندزدایی شده آبکشی گردیدند. آن ها بیان داشتند که گلبرگ های نابالغ و قطعات پایه ای گل ظرفیت ریخت زایی بالایی دارند.
آلتورست و همکاران (Altvorst et al, 1992) از برگ و گلبرگ گیاهان کشت بافتی به عنوان منبع ریزنمونه برای تشکیل شاخساره نابجا^[۲۱] استفاده کردند. آن ها نتوانستند رابطه ای بین ظرفیت باززایی برگ ها و گلبرگ های ارقام مختلف پیدا کنند. باززایی از ریزنمونه های برگ بیشتر موفق بود و شاخساره ها در مدت کمتری از ریزنمونه های برگ نسبت به گلبرگ باززایی شدند.
کانتیا و کوساری (Kantia and Kothari, 2002) بیان داشتند که نوع ریزنمونه استفاده شده برای افزونگری همگروهی^[۲۲] احتمال تغییرات ژنتیکی را تحت تأثیر قرار می دهد. ریزنمونه های برگ مواد مناسبی برای تشکیل شاخساره نابجا و آزمایشات انتقال ژن توسط اگروباکتریوم می باشند. آن ها همچنین بیان داشتند موقعیت (مکان) برگ ها روی گیاه در باززایی بعدی مهم می باشد و جوان ترین برگ ها تنها زیر مریستم انتهایی بهترین باززایی را نشان دادند.

۲-۱-۲- ریخت زایی و باززایی

باززایی گیاه، با کشت قطعه ای از بافت گیاهی عاری از بافت مریستمی از پیش تشکیل شده (منشأ نابجا^[۲۳])، یا از کشت یاخته ای و بافت پینه امکان پذیر است. باززایی گیاه به روش پرآوری جوانه جانبی^[۲۴] بر مبنای وجود بافت مریستمی از پیش تشکیل شده می باشد. در مقابل، باززایی نابجا از مکان های غیرمعمول از یک بافت کشت شده مانند سطح برگ، لپه، میانگره، دمبرگ و … که بافت مریستمی به طور طبیعی در این مناطق وجود ندارد، صورت می پذیرد (Chawla, 2000). آلتورست و همکاران (Altvorst et al, 1995) نشان دادند که باززایی تنها در ناحیه انتقالی^[۲۵] از ساقه به برگ یعنی پایه برگ امکان پذیر است. آن ها همچنین بیان داشتند که موقعیت یا مکان برگ روی گیاه برای باززایی بعدی دارای اهمیت است و جوان ترین برگ ها بیشترین توانایی باززایی را دارند. نانتا سواتسری و فوکای (Nontaswatsri and Fukai, 2005) نشان دادند که ریزنمونه های گره ای پتانسیل بیشتری برای تولید شاخساره نسبت به ریزنمونه های برگ دارند.
امیرعلی و همکاران (Amirali et al, 2008) پیشنهاد کردند که کاربرد مریستم انتهایی در مقایسه با مریستم گره ای برای پرآوری شاخساره مناسب تر است. آلتورست و همکاران (Altvorst et al, 1992)، جوان ترین برگ های گسترش یافته زیر مریستم انتهایی را مناسب ترین ریزنمونه برای باززایی تشخیص دادند.
مسگوئر و همکاران (Messeguer et al, 1993) نشان دادند که باززایی شاخساره تنها در نواحی پایه ای قطعه های گلبرگ امکان پذیر می باشد. فیشر و همکاران (Fisher et al. 1992) اثبات نمودند که شرایط کاشت بیش از ظرفیت ریخت زایی^[۲۶] قسمت های مختلف گلبرگ برای باززایی شاخساره اهمیت دارند.

۲-۱-۳- رویان زایی بدنی^[۲۷]

رویان زایی بدنی عبارتست از تشکیل رویان از یاخته های بدنی^[۲۸] در شرایط درون شیشه ای به طوری که این رویان ها شبیه به رویان معمولی درون بذر می باشند و قادرند به صورت گیاه کامل نمو پیدا کنند. از این روش کشت بافت می توان به صورت ابزاری برای بررسی های پایه نظیر بیوشیمی، فیزیولوژی، مورفولوژی و تشریح که در بسیاری از دستاوردهای فناوری زیستی مانند انتقال ژن، حفظ ژرم پلاسم، تولید بذر مصنوعی، تولید متابولیت های ثانویه، ایجاد گوناگونی ژنتیکی و حذف ویروس از گیاه استفاده نمود (Chawla, 2000). گزارش های بسیاری نشان داده اند که گیاه میخک از راه تشکیل شاخساره نابجا روی ریزنمونه های مختلف مانند ساقه، برگ، گلبرگ، نهنج، تخمدان و تخمک باززایی شده است (Edtington et al. 1984)، در حالی که گزارش های اندکی در مورد باززایی این گیاه از راه رویان زایی بدنی انتشار یافته است (Fery et al, 1992،,۱۹۹۸ Vicient and Martinez). برخی اوقات رویان های بدنی نسبت به دیگر روش های افزایش رویشی مطلوب تر می باشند که به سبب احتمال تنظیم افزایش با بهره گرفتن از بیوراکتورها می باشد (Vicient and Martinez, 1998).
بیشتر رویان های بدنی یا کشت های رویانی می توانند در دمای ۱۹۶- درجه سلسیوس نگهداری شوند (Von Arnold et al., 2002) که این روش امکان ایجاد بانک های ژنی را فراهم می سازد. افزون بر این، رویان زایی بدنی شرطی مهم برای شماری از ابزارهای فناوری زیستی برای بهبود ژنتیکی می باشد (Sankhla et al, 1995). همچنین رویان های بدنی نقشی کلیدی در روش های انتقال ژن بازی می کنند (Yantcheva et al, 1995.).
فری و همکاران (Fery et al, 1992) ایجاد رویان بدنی از پینه های حاصل از ریزنمونه های ساقه گیاه میخک را گزارش کردند. در این پژوهش ویژگی های ریخت شناسی و تشریحی پینه های غیر رویان زا و پینه های رویان زا به دست آمده از ریزنمونه های گلبرگ و رویان های بدنی گیاه میخک شرح داده شده است. دلجو و همکاران (Deljou, 2006)، اثر غلظت های مختلف سوکروز بر رویان زایی بدنی ۴ رقم میخک را مورد بررسی قرار دادند. در پژوهش ایشان از ریزنمونه های گلبرگ ارقام میخک استفاده شد. در این پژوهش مشخص شد که با افزایش غلظت سوکروز در محیط کشت، رویان زایی بدنی گسترش می یابد. بیشترین میزان پینه های رویان زا، از محیط کشت دارای ۹ و ۱۲ درصد سوکروز به دست آمد، در حالی که در غلظت های بالاتر از ۱۵ و ۱۸ درصد کاهش یافت. نتایج این پژوهش نشان داد که غلظت های بالاتر سوکروز بلوغ رویان های بدنی را بهبود می بخشد.
از جمله عوامل مؤثر بر انگیزش رویان های بدنی و نمو بعدی گیاه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۲-۱-۳-۱- تنظیم کننده های رشد

افزودن تنظیم کننده های رشد به ویژه اکسین و یا اکسین به همراه سیتوکینین برای شروع رشد و انگیزش رویان زایی ضروری است (Feher et al, 2003). به هر حال، نمو رویان در رویان های بدنی در نبود تنظیم کننده های رشد نیز گزارش شده است (Choi et al, 1998). انگیزاننده های غیر هورمونی همچنین برای افزایش رویان زایی بدنی استفاده می شوند. برخی از این انگیزاننده ها شامل غلظت های بالای سوکروز یا تنش اسمزی (Kamada et al, 1993)، یون های فلزات سنگین (Pasternak et al, 2002) و دمای بالا (Kamada et al, 1989) می باشد. دلجو و همکاران (Deljou, 2006) اثر مانیتول بر رشد رویان های بدنی تولید شده از پینه رویان زای میخک را بررسی کردند. آن ها بیان داشتند که در محیط کشت حاوی مانیتول بدون سوکروز رویان بدنی ایجاد نشد. اگر چه نقش دقیق مانیتول روی افزایش تعداد رویان ها از پینه های رویان زای میخک مشخص نیست اما با توجه به این که وجود سوکروز در محیط حاوی مانیتول برای رویان زایی ضروری است می توان نتیجه گرفت که اثر مانیتول روی افزایش تعداد رویان ها به عنوان منبع تأمین کربن مؤثر نبوده، بلکه به احتمال با تغییرات پتانسیل اسمزی ناشی از حضور مانیتول در ارتباط است. اثر ۲,۴-D و پس از آن NAA بر رویان زایی بدنی بیش از دیگر اکسین ها می باشد. آن ها در تسریع بلوغ رویان، به ویژه در رشد لپه ها مؤثر هستند. در برخی مواقع سیتوکینین ها برای رشد رویان و تبدیل آن به گیاهچه لازمند (Tanaka et al, 2000).
به هر حال، در داوودی^[۲۹] کاینتین در ترکیب با یک اکسین به ویژه IAA برای تحریک رویان زایی بدنی گزارش شده است (Tanaka et al, 2000). تیدیازورون به تنهایی یا در ترکیب با دیگر تنظیم کننده های رشد برای تحریک رویان زایی بدنی در تعدادی از گونه های گیاهی گزارش شده است (Zhang et al, 2005).
اینتچوا و همکاران (Iantcheva et al, 2005) باززایی گیاه از راه اندام زایی مستقیم^[۳۰] و رویان زایی بدنی دو رقم میخک مینیاتور را مورد بررسی قرار دادند. در این پژوهش محیط موراشیگی و اسکوگ (MS)( Murashige and Skoog, 1962) جامد حاوی BAP و NAA برای انگیزش مستقیم شاخساره های نابجا استفاده شد. محیط کشت مناسب برای باززایی هر دو رقم شامل محیط MS حاوی ۹/۰ میلی گرم در لیتر BAP و ۹/۰ میلی گرم در لیتر NAA بوده است. در این پژوهش وجود ۲,۴-D در ترکیب با BAP و کازیین هیدرولیزشده به طور موفقیت آمیزی در انگیزش پینه رویان زا مؤثر واقع شد.

۲-۱-۳-۲- محیط پینه زایی

پینه یک بافت گیاهی کم و بیش سازمان نیافته است که در زخم های بافت ها و اندام های تمایز یافته، به وجود می آید. بنابراین پینه یک بافت سازمان نیافته با تمایز خیلی پایین است (Chawla, 2000). تشکیل پینه زیر تأثیر مواد تنظیم کننده رشد برون زا که به محیط کشت افزوده می شوند، قرار می گیرد. نوع ماده تنظیم کننده رشد مورد نیاز و غلظت مصرفی آن در محیط کشت به شدت به نژادگان و محتوای هورمونی درون ریزنمونه بستگی دارد (Chawla, 2000). در پژوهشی روی میخک تشکیل پینه روی محیط کشت MS دارای ۳۰ گرم در لیتر سوکروز، ۲ میلی گرم در لیتر۲,۴-D و ۲/۰ میلی گرم در لیتر BA حاصل شد (Karami and Kordestani, 2007 ).
آرچنا و کوتاری (Archana and Kothari, 2002) در بررسی برای تشکیل جوانه های شاخساره نابجا همراه با تشکیل پینه، از ریزنمونه های برگ میخک کشت شده روی محیط کشت MS حاوی ۵/۰ میلی گرم در لیتر BAP و ۱ میلی گرم در لیتر ۲,۴-D استفاده کردند.
در پژوهش های بسیاری (Altvorst et al, 1996) اثر قسمت انتهای نزد پاهنگ^[۳۱] برگ در باززایی تایید شده است. اینتچوا و همکاران (Iantcheva et al, 2005) پیشنهاد کردند که محیط کشت مناسب برای انگیزش پینه شامل MS جامد دارای ۱ میلی گرم در لیتر ۲,۴-D، ۲/۰ میلی گرم در لیتر BAP، ۳% سوکروز و ۸ گرم آگار می باشد.

۲-۱-۳-۳- محیط ریشه زایی

محیط ریشه زایی استفاده شده برای ارقام میخک به شدت وابسته به نژادگان بوده و نمی توان محیطی عمومی برای ریشه زایی همه ارقام پیشنهاد نمود (Messeguer et al, 1993؛ Salehi 2005). میروشنچنکو و دولگوو (Miroshnichenko and Dolgov, 2000) محیط MS نیم غلظت دارای ۷% آگار و ۱۰ گرم در لیتر سوکروز را مناسب ریشه زایی ریزنمونه های برگ و گلبرگ گندزدایی شده رقم ۱۲’Dia ‘ تشخیص دادند. آرچنا و کوتاری (Archana and Kothari, 2002) برای تشکیل ریشه از ریزنمونه های برگD. chinensis L. محیط MS نیم غلظت دارای ۵/۰ میلی گرم در لیتر IAA را پیشنهاد نمودند. بهترین محیط ریشه زایی با بهره گرفتن از شاخساره های پرآوری شده از ریزنمونه های مریستم انتهایی و مریستم تک گره شامل محیط MS با ۱ میلی گرم در لیتر NAA تشخیص داده شد. در پژوهشی توسط اینتچوا و همکاران (Iantcheva et al, 2005) تشکیل گیاهان با پدیدگان معمولی و ریشه دهی آسان روی محیط MS حاوی ۰۵/۰ میلی گرم در لیتر BAP و ۲۵۰ میلی گرم در لیتر کازیین هیدرولیز شده به دست آمد.
آلتورست و همکاران (Altvorst et al, 1992) محیط مناسب برای انگیزش ریشه در شاخساره های پرآوری شده از ریزنمونه های برگ میخک انواع ’Sim‘، ’ Mediterrenean ‘، ’ ‘Spray و ’Diantini ‘را محیط MS محتوی ۱/۰ میلی گرم در لیتر NAA گزارش نمودند. در بررسی بهترین محیط ریشه زایی برای شاخساره های پرآوری شده از ریزنمونه های برگ گونه های میخک، محیط MS همراه با ۱ میلی گرم در لیتر NAA گزارش شد.
صالحی (Salehi 2005) بیان داشت که ممکن است بتوان یک محیط عمومی برای پرآوری شاخساره ارقام میخک ارائه نمود، اما برای ریشه زایی بیان چنین روش کاری امکان پذیر نیست. بر این اساس در این پژوهش بهترین محیط برای ریشه زایی ارقام مختلف میخک محیط MS با تنظیم کننده های رشد IBA و NAA در غلظت های مختلف عنوان شد. به صورت فراگیر، شاخساره های پرآوری شده در محیط کشت برای ریشه زایی به محیط محتوی اکسین انتقال داده می شوند. به خوبی مشخص شده است که برای انگیزش ریشه های جدید به میزان کمی سیتوکینین در مقایسه با مقدار زیاد اکسین نیاز است (Chawla, 2000).

۲-۱-۳-۴- سن مواد گیاهی و شرایط کاشت

برخی معتقدند که قانون اساسی هویت اصلی زنان و حقوق انسانی آنان را فقط در جهت ایجاد بنیاد­های اسلامی مشروع می­داند و بنابر این حقوق زنان را به طور مستقل مورد توجه قرار نداده است بلکه از آن به عنوان یک ابزار جهت نیل به اهداف خود استفاده می­ کند.^[۲۲۴] برخی نیز عقیده دارند که نگرش قانون اساسی به زن مبتنی بر نقش سنتی زنان در جامعه یعنی مشارکت آنان در تشکیل خانواده است و به عبارت دیگر زن به مناسبت همسر و مادر بودن مورد توجه قرار می­گیرد.^[۲۲۵]
«قانون اساسی برای رسیدن زن به جایگاه واقعی، دولت را مکلف می کند که با تدابیر لازم نسبت به حصول مطلوب حقوق زنان تلاش نماید.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

به موجب اصولِ قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران، دولت موظف است حقوق زن را در تمام جهات، با رعایت موازین اسلامى، تضمین نماید. امورى که دولت مکلف به انجام دادن آنهاست
۱- ایجاد زمینه‌هاى مساعد براى رشد شخصیت زن و احیاى حقوق مادّى و معنوى او.
۲-حمایت مادران، بخصوص در دوران بارداری و حضانت فرزندان، وحمایت از کودکان بی­سرپرست.
۳-ایجاد دادگاه صالح برای حفظ کیان وبقای خانواده .
۴- ایجاد بیمه خاص بیوگان و زنان سالخورده و بی­سرپرست.
۵-اعطای قیمومیت فرزندان به مادران شایسته در جهت غبطه آن­ها در صورت نبودن ولی شرعی.
در اصل بیست­ویکم، برای استفای حقوق زن دولت موظف گردیده است که در پنج محور اقداماتی انجام دهد، چهار مورد آن صرفا ناظر به حقوق زن در اشاره به «ایجاد زمینه ­های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی» شده است . جملات قانون بر خلاف چهار بند دیگر کلی و مبهم بوده و طرق تحقق آن مشخص نیست».^[۲۲۶]
«اصل بیستم مقرر می­دارد که زن و مرد به طور یکسان مورد حمایت قانون قرار دارند. این جمله الزاما به معنای حقوق یکسان داشتن یعنی برابری و مساوات نیست. چه به عقیده برخی از فقهاء و متخصصین حقوق اسلامی، زن و مرد مسلمان از حقوق یکسانی برخوردار نیستند. بنابراین می­توان بر این عقیده بود که نویسندگان قانون اساسی بر تساوی حقوق زن و مرد معتقد نبوده به جای «تساوی حقوق » قائل به «موازنه حقوق» بین زن و مرد هستند و بر این اعتقاداند که ضرورتی ندارد که هرحقی که مرد از آن برخوردار است عینا به زن نیز داده شود بلکه باید درعوض هر حقی که مرد دارد، حقی هم برای زن قائل شد از جمله آن که زن نمی­تواند از هم بستر شدن با شوهرش امتناع ورزد و آمیزش جنسی در هر زمان جزء حقوق شوهر است و در قبال چنین حقی که به شوهر داده شده است باید وی نفقه همسرش را بدهد و به عبارت دیگر زن حق نفقه دارد و با این ترتیب دو حق در برابرهم قرار می­گیرند که یکی متعلق به شوهر و دیگری متعلق به زن است و بدین گونه است که تساوی برقرار می­گیرد».^[۲۲۷]
حمایت یکسان از زن و مرد در برابر قانون زمانی معنای واقعی خود را می­یابد که قوانین عادی و موضوعه، تبعیض­آمیز و ناعادلانه نبوده و زن و مرد را از حقوقی مساوی برخوردار کرده باشند و در غیر اینصورت حمایت یکسان خود نوعی تبعیض و ظلم به حساب می ­آید، چرا که بین «حمایت یکسان در برابر قانون » با «برخورداری از حقوق یکسان در برابر قانون » تفاوت ظریف و آشکاری وجود دارد. بعنوان مثال اگر زنی به قتل برسد، اولیاء دم چه زن و چه مرد حق شکایت از قاتل را دارند (حق برابر) اما قصاص قاتل منوط به پرداخت نصف دیه قاتل از سوی اولیاء دم است .
از سوی دیگر اگر از عبارت «رعایت موازین اسلام» که تشخیص آن در اصل ۴ قانون اساسی به عهده فقهای شورای نگهبان گذارده شده است، تفسیری مضیق به عمل آید و موازین اسلامی صرفا مساوی با فقه اسلامی و تبعیت از یک نظر فقهی و یک فتوا قلمداد گردد. نه تنها زنان را برخوردار از حقوق انسانی مذکور در اصل ۲۰ نمی­کند بلکه بعنوان یک مانع مهم، محرومیت آنان را از بسیاری از حقوق به دنبال دارد. بنابر این تفسیر موسع از موازین اسلامی و شریعت و آن را اعم از عمومات قرآنی، اخلاقیات، اصول عقاید و فقه قلمداد کردن و نیز عنایت جدی به مقتضیات زمان و مکان (بر اساس بند ۶ اصل۲) و مصالح و منافع نظام و همگامی اصلاحات فقهی با تحولات جامعه و دنیا، می ­تواند نقش مهمی در اعتلا و رشد حقوق انسانی زنان داشته باشد.^[۲۲۸]
۴-۲- حقوق  زن در قانون مدنی
پاره ای از حقوق زنان در قانون مدنی عبارت است از:
۱- حق زن در استقلال دارایی خود: طبق ماده­ ۱۱۱۸ زن دارای استقلال اقتصادی است و می-تواند به هر شکلی، دارایی خود را تصرف کند و این دارایی با اخذ نفقه منافاتی ندارد.^[۲۲۹]
۲- حق زن در استفاده و اعمال شروط ضمن عقد: برابر ماده ی ۱۱۱۹ قانون مدنی، زن به هنگام عقد می ­تواند هر شرطی را که مخالف مقتضای ذات عقد نباشد بر مرد اعمال کند. این شروط به استثنای شروطی هستند که در قباله­ی ازدواج آمده است و عاقد یکایک آن­ها را برای طرفین می­خواند و در صورت موافقت، آنها را امضا می­ کنند و متعهد می­شوند. شروطی که در عقدنامه آمده و حق طلاق را به زن می­دهد عبارتند از:
الف) استنکاف شوهر از دادن نفقه: برابر ماده­ ۱۱۲۹قانون مدنی، در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجراء حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه، زن می ­تواند برای طلاق به حاکم رجوع کند و حاکم شوهر او را اجبار به طلاق می­نماید. همچنین است در صورت عجز شوهر از دادن نفقه. ^[۲۳۰]
ب) ترک منزل توسط زوج: برابر (بند ۱) ماده­ ۱۱۳۰ قانون مدنی، ترک منزل توسط زوج حداقل به مدت ۶ ماه و یا نه ماه متناوب در مدت یک سال بودن عذر موجه. در این صورت نیز دادگاه به زن اجازه ی طلاق می دهد.
ج)اعتیاد: طبق (بند۲) ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلاء وی به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است. در صورتی که زوج به تعهد خود عمل ننماید و یا پس از ترک، مجددا به مصرف موارد مذکور روی آورد، بنا به درخواست زوجه، طلاق انجام خواهد شد.
د) محکومیت قطعی ۵ سال یا بالاتر: طبق (بند۳) ماده۱۱۳۰قانون مدنی، اگر مرد محکوم به حبس ۵ سال یا بیشتر شود، زن اجازه ی طلاق دارد.
ه) سوء رفتار: ، برابر(بند۴) ماده­ ۱۱۳۰قانون مدنی، زن می تواند با مراجعه به دادگاه از شوهرش طلاق بگیرد.در صورت هر گونه سوء رفتار مستمر زوج که صرفا با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد.
و) ابتلا به امراض صعب العلاج: طبق (بند ۵) ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، ابتلاء زوج به بیماریهای صعب العلاج روانی یا ساری یا هر عارضه صعب­العلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید. زن می ­تواند با مراجعه به دادگاه طلاق بگیرد^[۲۳۱].
ز) مفقود الاثر شدن مرد: طبق ماده ۱۰۲۹ق . م، هر گاه شخصی چهار سال تمام غایب مفقود الاثر باشد، در صورتی که ۶ ماه پس از مراجعه ی زن به دادگاه اثری از مرد پیدا نشود، زن حق طلاق دارد.^[۲۳۲]
ح) در صورتی که مرد همسر دیگری اختیار نماید، زن می تواند با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق نماید و دادگاه نیز حکم طلاق را صادر می نماید.^[۲۳۳]
ط) ماده ی ۱۱۲۸ قانون مدنی می گوید: اگر مرد یا زنی خود را واجد صفاتی معرفی کنند که پس از عقد، فقدان آن مشخص شود این امر تدلیس نام دارد و از موجبات فسخ نکاح است. اگر صفت خاصی در یکی از طرفین شرط شده باشد اما پس از عقد، فقدان وصف منظور شود، طرف مقابل حق فسخ خواهد داشت و درصورت شکایت منجر به شش ماه تا دو سال حبس تعزیری برای محکوم می شود.^[۲۳۴]
۳- حق زن در مهریه در ازدواج دائم و موقت: مهریه نوعی حق شخصی است. طبق ماده­ ۱۰۸۲ قانون مدنی، به مجرد عقد، زن مالک مهر می­ شود و می ­تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید و در رأس بدهی­های مرد قرار می­گیرد. مهریه پس از مرگ زن به وراث او می­رسد. اگر مردی مهریه­ی همسر خود را پرداخت نکند، دادگاه پس از مراجعه ی زن برای طلاق، او را محکوم به پرداخت مهریه می­ کند.البته در صورت عدم توانایی مالی، مرد دادخواست اعسار از زندان می­دهد. اگر دادگاه اعسارش را پذیرفت مهریه را تقسیم می­ کند و از زندان آزاد می­ شود، اما اگر با داشتن توانایی مالی، مهریه را نپردازد باید تا روز پرداخت مهریه در زندان بماند. باید توجه نمود که فوت زوج در مهریه تأثیرگذار نیست و مهریه از ماترک شوهر (آن چه به  جا گذاشته) برداشته می­ شود.چنان چه زن هم بمیرد، مهریه ساقط نمی شود. مهریه ارث است و به وراث وی خواهد رسید. هنگام فسخ نکاح، در صورتی که دختر وظایف زناشویی را انجام داده باشد، مهریه به او تعلق می­گیرد، در غیر این صورت نصف مهریه به او می رسد. همچنین طبق ماده­ ۱۰۹۵ در نکاح منقطع، عدم مهر در عقد، موجب بطلان است.^[۲۳۵]
۴- حق زن در مسئله ی نفقه: نفقه عبارت است از مسکن و البسه و غذا و اثاث البیت که به طور متعارف متناسب با وضعیت زن باشد. همچنین استخدام یک خادم در صورت عادت زن به داشتن خادم یا احتیاج او به واسطه­ مرض یا نقصان اعضاء. این حق به محض عقد محقق می­ شود. طبق ماده­ ۱۱۲۹ قانون مدنی اگر مردی ترک نفقه کند، زن می ­تواند با مراجعه به دادگاه، تقاضای طلاق بدهد و دادگاه پس از اثبات عدم پرداخت نفقه، حکم طلاق را صادر خواهد کرد. اگر مردی مرتکب عدم پرداخت نفقه حال همسرش شود، طبق ماده­ ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی به سه ماه و یک روز تا پنج ماه حبس محکوم می­ شود.^[۲۳۶]
۵- حق زن در ترک منزل شوهر در صورت خوف از ضرر جسمی، مالی یا شرافتی: زن بدون اجازه ی شوهرنمی تواند خانه ی شوهر را ترک کند. اما براساس ماده ی ۱۱۱۵ قانون مدنی، اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد، زن می ­تواند مسکن علی­حده اختیار کند. و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه بر عهده شوهر خواهد بود.^[۲۳۷]
۶-حق زن در استفاده از حق حبس: تا زمانی که مرد مهریه زن را پرداخت نکرده است، زن می-تواند برابر ماده ی ۱۰۸۵ قانون مدنی از انجام وظایف زناشویی امتناع کند. حتی در این صورت نیز مرد باید نفقه را پرداخت کند. شروط حق حبس به شرح زیر است: ^[۲۳۸]
شرط اول: مهر زن باید حال باشد – و نه مدت دار - و به مجرد عقد قابل وصول باشد بنابراین اگر مدت دار بود، حق حبس ندارد.
شرط دوم: در صورتی که زن قبل از دریافت مهر از شوهر تمکین کند، حق حبس او ساقط می شود منتهی حق مطالبه­ی مهر او از بین نمی­رود.
شرط سوم: فرق نمی­کند که شوهر ثروتمند باشد یا نباشد در هر صورت زن حق حبس دارد.
شرط چهارم: در صورتی که زن از حق حبس خود استفاده کند و از همسرش تا وصول مهر تمکین نکند و از انجام وظایف زناشویی خودداری نماید، ناشزه محسوب نمی­ شود و مستحق نفقه نیز هست.
۷- حق زن در جهیزیه: جهیزیه­ای را که بر حسب عادت و آداب و رسوم به منزل شوهر می­برند، به منزله ی انصراف از مالکیت محسوب نمی­ شود و تماماً متعلق به زن است و مرد حق هیچ گونه دخل و تصرف یا تبدیل اثاثیه را ندارد. مرد فقط می ­تواند در حد عرف معمول و رایج از وسایل استفاده بکند، زیرا طبق ماده­ ۱۱۱۸ قانون مدنی، استقلال مالی زن به رسمیت شناخته شده و جهیزیه جزء اموال زن است و زن اختیار دارد که با جهیزیه­ی خود هر طور که می­پسندد رفتار کند. بنابراین از نظر حقوقی زن اجباری در تهیه و بردن جهیزیه به خانه شوهر ندارد و شوهر پس از ازدواج مالک جهیزیه نمی­ شود بلکه به طور متعارف می تواند از این وسایل استفاده کند و از منافع آن بهره­مند شود.^[۲۳۹]
۸-حق زن در انتخاب محل سکونت: با شرط ضمن عقد، زن می ­تواند حق سکونت را از آن خود کند. برابر قانون، حق انتخاب خانه­ای که باید خانواده در آن مستقر شود با شوهر است، ولی اگر زن ادعا کند که زندگی با شوهرش در یک خانه برای او خطر جانی یا مالی و یا شرافتی دارد، قانون به زن حق انتخاب مسکن جدا می دهد.زن می ­تواند در موقع عقد شرط کند که حق انتخاب مسکن به او داده شود. در این حال اگر شوهر خانه­ای خرید یا اجاره کرد که مورد علاقه یا توافق زن نبود، او می ­تواند از اقامت در آن خانه خودداری نماید. اگر زن و شوهر نسبت به خانه­ی مشترک با هم توافق نکردند، دادگاه با جلب نظر نزدیکان هر دو طرف برای زن محل سکونتی انتخاب می­ کند. در این حال شوهر باید هزینه­ زندگی زن را که جدا از اوست بپردازد.^[۲۴۰]
۹- اجرت المثل: اجرت المثل بر اساس ماده ی ۳۳۶ قانون مدنی، مطرح شده است. در این قانون آمده: «هرگاه کسی بر حسب امر دیگری اقدام به انجام کاری کند مستحق اجرت خواهد بود و این امر اعم از امر کردن، دستور دادن و درخواست کردن کارهایی است که زوجه به درخواست مرد انجام می دهد و مستحق اجرت خواهد بود مگر اینکه معلوم شود که قصد تبرع داشته است.» اگر تعیین اجرت المثل ممکن نباشد، دادگاه مبلغی را تحت عنوان «نحله ی ایام زوجیت» (بخشش) تعیین می نماید تا از سوی مرد به زن پرداخت گردد.
با وضع تبصره­ی ۶ اصلاح قانون طلاق، در صورتی که طلاق به درخواست زوجه نباشد، دادگاه با توجه به سنوات زندگی مشترک و نوع کار انجام شده، برای زوجه اجرت­المثل تعیین می­ کند و مرد موظف به پرداخت آن است. زیرا طبق قوانین شرعی، زن در منزل شوهر غیر از تمکین و تربیت فرزند، وظیفه­ی دیگری ندارد و در مقابل کارهایی که در منزل انجام می­دهد مستحق اجرت است. در صورت فوت شوهر، زن مستحق اجرت المثل نیست بلکه دادگاه می ­تواند حکم کند که آیا نیمی از دارایی شوهر به زن تعلق می­گیرد یا مقداری از آن.^[۲۴۱]
۱۰- حق زن درطلاق رجعی: در طلاق رجعی، زن و شوهر باید به مدت سه ماه در یک منزل سکونت داشته باشند و مرد به زن نفقه بدهد؛ در این شرایط، در صورت فوت مرد، زن ارث می­برد. چنان چه در این ایام مرد بخواهد زن دیگری اختیار کند حتماً باید با اجازه ی همسر اول یا دادگاه باشد. در ایام عدّه، مرد نمی­تواند با خواهر زن ازدواج بکند و زنا در این دوره، زنای محسنه محسوب می­ شود. زن می ­تواند تمام وظایف زوجیت را که منافاتی با ماهیت طلاق ندارد انجام بدهد. فلسفه­ی این امر در قرآن این است که خداوند می­فرماید: «شما نمی­دانید شاید خداوند خیری دیگر پدید آورد.»
۱۱- حق ارث: اگر زنی فوت کند و اولادی نداشته باشد به همسرش یک دوم ارث می­رسد و اگر اولاد داشته باشد یک چهارم ارث می­رسد. اگر مردی فوت کند و اولاد نداشته باشد به زن یک چهارم ارث می­رسد و اگر اولاد داشته باشد زن یک هشتم ارث می­برد. اگر مردی فوت کند و چند تا زن داشته باشد یک هشتم به همه آن ها به طور مساوی ارث خواهد رسید و اگر اولاد نداشته باشد به آن ها یک چهارم ارث تعلق می­گیرد.
۴-۳- نسبی بودن تفسیر عدالت درحقوق زن
«عدالت را باید در هر زمانی تعریف کرد. ما تفسیر ثابتی ازعدالت، نه­ تنها در مسائل مربوط به زنان و مردان،که در نظام سیاسی و اقتصادی هم نداریم. تعریف عدالت در هر عصری به خود انسان­ها واگذار می­ شود و آنها باید تعریفی از آن ارائه دهند.^[۲۴۲]بر این پایه، برای تحقق عدالت و وضع حقوق و قوانین عادلانه در هر عصری، باید دید چه نوع نظام اقتصادی، خانوادگی و سیاسی می ­تواند حق افراد جامعه را استفاده نموده، فرصت­ها را به صورت برابر در اختیار همه قرار دهد. پیامبر گرامی نیز نابرابریهای آن زمان را بر ضد زنان، متناسب با فهم و درک آن روز از عدالت تغییردادند و به سوی عدل زمانه حرکت کردند».^[۲۴۳]
حقوق زنان نیز با تعاریف عرف پسند از عدالت در زمان­های مختلف،دچار تغییر می­ شود. مفهوم و مصداق قسط و عدالت نیز سیال و پویاست. چون حقوق نابرابر میان زن و مرد، همچون ریاست مرد بر خانواده و حق طلاق و…، مشکلاتی در جامعه به وجود آورده است، باید احکامی که موجب تحقق برابری و عدالت به مفهوم امروزین آن باشد، به وجود آید.^[۲۴۴]
«عدالت نه به معنای برابری، که به معنای برآوردن یکسان نیازهاست که این منظور طبعاً به تفاوتهایی در عمل نیز می­انجامد. به علاوه، همیشه، برابری حقوقی، مقتضای «عدل» نیست چه بسا در مواردی تفاوت های تردیدی نیست که شرایط زیست انسانی در حال تغییر و تحول است و دین کامل و جاوید باید برای شرایط متفاوت، احکام متناسب داشته باشد حقوقی همچون ریاست مرد بر خانواده، حق طلاق برای مرد و…، متناسب با شرایط زمانه نیست و انتظارات تساوی طلبانه را از دین برآورده نمی­سازد. به همین دلیل، باید احکامی جایگزین شود که موجب تحقق برابری و عدالت به مفهوم امروزی آن باشد و مشکلات جامعه و مسائل زنان را حل کند».^[۲۴۵]
۴-۴- جایگاه حقوقی زن
«قرآن درباره عظمت حقوقی زن می­فرماید: ای اهل ایمان ! برای شما حلال نیست که زنان را به اکراه و جبر به میراث گیرید و بر زنان سختگیری و بهانه­جویی مکنید که قسمتی از آنچه مهر آنها کرده­اید، به جور بگیرید مگر عمل زشت و ناشایستی از آنها آشکار شود و با آنها در زندگی با انصاف و خوش­رفتار باشید و چنانچه دلپسند شما نباشد، اظهار کراهت مکنید؛ بسا چیزهایی ناپسند شماست و حال آنکه خدا در آن خیر بسیاری قرار داده است؛«یا ایها الذین امنو لایحل لکم ان ترثوا النساء کرها ولاتعضلوهن لتذهبوا ببعض ما اتیتموهن الا ان یاتین بفاحشه مبینه و عاشروهن بالمعروف فان کرهتموهن فعسی ان تکرهوا شیئا ویجعل الله فیه خیرا کثیرا».^[۲۴۶]
مسائل مربوط به حقوق زن، بخشی مربوط به ارث و بخشی مربوط به نکاح و تعدد زوجات و مهریه و مانند آن است. این گونه مسائل را عده فراوانی چون مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر شریف المیزان بیان کرده ­اند و متاخران هم با رهنمودهای آن بزرگ مفسر جهان اسلام، کتابهای نوشته­اند».^[۲۴۷]
۴-۵- سیر تحول قوانین حقوقی مربوط به زنان
۴-۵-۱- سن بلوغ
در قانون مدنی که برگرفته از نظر مشهور فقهای امامیه است، چنین آمده:«بلوغ در پسر پانزده سال و در دختر نه سال تمام قمری است» ظاهراً سن بلوغ منظور شارع، همان بلوغ جنسی است که این سن معمولا به سنی که قانون مدنی برای بلوغ پسران ذکرمی­کند، نزدیک است؛ یعنی غالب پسران حوالی پانزده سالگی به بلوغ جنسی می­رسند،لکن در مورد دختران باید گفت سن بلوغ جنسی آنان با آنچه قانون ومشهور امامیه قائل بدان هستند، تفاوت فاحشی دارد که حدود سه تا چهار سال است. به این ترتیب مقلدان مراجعی که قائل به بلوغ دختر در نه سالگی هستند، چهار سال زودتر از مقلدان مراجعی که قائل به بلوغ جنسی دختر هستند، مکلف می­شوند که این امر قابل تأمل است. سن مناسب برای ازدواج زمانی است که فردبالغ و رشید باشد و هدف از طرح سن بلوغ، یافتن زمان مناسب برای ازدواج است.
۴-۵-۱-۱- بررسی تاریخچه قانون مدنی ایران در رابطه با سن ازدواج
مسأله«سن ازدواج»در سالهای اخیر بحث و بررسى هاى فراوانى در مجامع قانون گذارى برانگیخت که درنهایت منجر به اصلاح قانون گردید.
در ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی قدیم مقرر بود: «نکاح اناث قبل از رسیدن به سن ۱۵ سال تمام و نکاح ذکور قبل از رسیدن به سن ۱۸ سال تمام ممنوع است. مع­ذلک در مواردی که مصالحی اقتضا کند ببا پیشنهاد مدعی­العموم و تصویب محکمه ممکن است استثناء معافیت از شرط سن اعطاءشود ولی در هر حال این معافیت نمی­تواند به اناثی داده شود که کمتر از ۱۳ سال تمام و به ذکوری شامل گردد که کمتر از ۱۵ سال تمام دارند»(مصوب ۲۱/۱۲/۱۳۱۳)
در تبصره ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی قدیم مقرر بود: «عقد نکاح قبل از بلوغ و با اجازه ولی صحیح است به شرط رعایت مصلحت مولی علیه» ازدواج نهادی متناسب با سـرشـت انسانی و پاسخی به نیازهای عاطفی و جسمی انسان می‌باشـد. قـدمـت این نهاد و همزمانی آن با آغاز پیدایش بشر، مؤید فطری بودن آن است؛ با این وجود این نهاد همواره در طول تاریخ با تحـولات شرایط فرهنگی، اقتصادی، اجـتـماعی، سیاسی، حقوقی و تغییر در هنجـارها و ارزش‌هـای هر جامعه، دستخوش تـغـییر شده و نوع، کارکـرد، زمان شـکل‌گیری و آثـار حقوقی آن متفاوت بـوده؛ آن چنان که در خانواده‌هـای گسترده، ازدواج مبتنی بر تصمیم اعضای خانواده بوده که با تضعیف ایـن الگو، انتخاب آزاد هـمسر در بـسـیاری جـوامع بـروز یافته است.در جوامـع سنـتی، نســبت به جـوامع صنعتی، ازدواج عمومیت بیشتری داشته، استقلال مالی و اقتصادی زن، روند ازدواج و تشکـیل زندگـی مشترک را به تأخیر انداخـته، همچنین الزامات قانونی ادوار مختـلـف بـر سـن ازدواج تأثیر گذاشته اسـت.^[۲۴۸]
برای نخستین‌بار در نظام حقوقی ایران، در ماده ۱۰۴۱ ق.م. مصوب ۱۳۱۳آمده بود: «نکاح اناث قبل از رسیدن به سن ۱۵ سال تمام و نکاح ذکور قبل از رسیدن به سن ۱۸ سال تمام ممنوع است. مع‌ذلک در مواردی که مصالحی اقتضا کند با پیشنهاد مدعی‌العموم و تصویب محکمه، ممکن است استثناء معافیت از شرط سن اعطا شود. ولی در هر حال این معافیت نمی‌تواند به اناثی داده شود که کمتر از ۱۳ سال تمام و به ذکوری شامل گردد که کمتر از ۱۵ سال تمام دارند».

- آموزش خدمه.
- بازاریابی.
- انجام تحقیق(رنجبران و زاهدی،۱۳۸۴: ۲۸۴).
۲– ۲۵ - نقش برنامه ریزی در توسعه گردشگری پایدار
با اینکه جهانگردی نوین زاده ی دوران بعد از انقلاب صنعتی است، اما اندازه گیری منظم و علمی فعالت های جهانگردی از سده ی بیستم آغاز گردیده است(محلاتی،۱۳۸۰: ۱۹۵). از لحاظ تاریخی تا پیش از کنفرانس جهانی گردشگری سال ۱۹۸۰م در مانیل تنها معیار مورد استفاده کشورها برای ارزیابی گردشگری، سود آوری اقتصادی بود ولی این کنفرانس توجه کشورها را به اهمیت اجتماعی - فرهنگی گردشگری جلب کرد به نحوی که امروزه دیگر برنامه ریزی فیزیکی و اقتصادی گردشگری صرفاً مراحلی برای توسعه ی عمومی را در کنار سایر مراحل تشکیل می دهد و برای برنامه ریزی توسعه و مدیریت موفقیت آمیز در سطح کلان باید ملاحظات اقتصادی، زیست محیطی و فرهنگی – اجتماعی گردشگری به خوبی رعایت گردد تا از این راه به پایداری در توسعه گردشگری دست یافت(طیب،۱۳۷۹: ۲۱۴).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

سازمان همکاری و توسعه اقتصادی(OECD) در سال ۱۹۹۴م اعلام داشت که روند توجه به گردشگری پایدار امری بین المللی و در حال رشد می باشد. بنابراین نقش برنامه ریزی برای دستیابی به توسعه گردشگری پایدار انکار ناپذیر است(خاکساری،۱۳۸۲: ۵۶).
توسعهگردشگری
برنامه ریزی
حفظمحیطزیستومنابعطبیعی
توسعهاقتصادی
توسعهاجتماعیوفرهنگی
شکل۲- ۳- نقشوارتباطبرنامهریزی وتوسعهگردشگری پایدار
مأخذ: (خاکساری، ۱۳۸۲: ۵۷)
فصل سوم:
اکولوژی طبیعی و انسانی منطقه
۳- ۱-اکولوژی طبیعی منطقه
۳- ۱- ۱-موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی ـ اداری شهرستان کوهدشت
شهرستان کوهدشت در غرب ایران قرار دارد .شهرستان کوهدشت بین۴۶درجه و۵۱دقیقه تا ۴۷درجه و۵۸دقیقه طول شرقی .۲۳دجه و۳۲دقیقه عرض شمالی لز خط استوا در غرب استان لرستان واقع است .این شهرستان از غرب به استانهای کرمانشاه وایلام محدود می شود (نوریانی ،۱۳۸۰: ۶۴)
مساحت این شهرستان ۳۹۰۴کیلومتر مربع است از نظر وسعت سومین شهرستان استان است .ارتفاع متوسط شهرسان ارز سطع دریا ۱۱۹۵متر است و فاصله ان تا مرکز استان یعنی خرم اباد ۹۰کیلومتر است شهر کوهدشت مرکز سیاسی شهرستان کوهدشت است با مختصات جغرافیای ۴۷درجه و۳۶دقیقه طول شرقی لز نصف النهار گرینویچ و۲۳درجه و۳۲دقیقه از خط استوا قرار دارد وارتفاع متوسط شهر از سطع دریای ازاد ۱۱۹۵متر می باشد(مهندس مشاور فجر ۱۳۷۷ : ۵)
نقشه شهرستان کوهدشت:
شکل ۳- ۱-نقشه ی
مأخذ: استانداریلرستان، ۱۳۸۶
ترسیم: نگارنده
۳- ۱- ۲-ژئومورفولوژی
با عنایت به شرایط زمین ساختی, منطقه کوهدشت در بین رشته‌کوههای زاگرس واقع شده، ناهمواریهای آن و همچنین دشتها و جلگه‌های آن متأثر از عواملی است که زاگرس را تحت تأثیر قرار داده است. فاکتورهای سازنده ژئومورفولوژیکی آن از سه واحد مجزای غربی , شرقی و مرکزی تشکیل شده است.
۳- ۱- ۳-توپوگرافی
شهرستان کوهدشت سرزمینی است کوهستانی که جهت کوهها، همان جهت عمومی کوههای زاگرس می باشد، وبه طور کلی ارتفاعات شمالی نسبت به ارتفاعات جنوبی به طور نسبی مرتفع می باشد.(زمین شناسی۱۳۸۴-۳۱)ارتفاعات اطراف شهر دارای روند شمال غرب وجنوب شرقی اند.(مهندس مشاورفجر ۱۳۷۷-۴۵)
۳- ۱- ۴-ویژگی های زمین ساختی و تکتونیکی
ساختارهای عمده زمین ساختی شهرکوهدشت و اطراف آن، طاقدیس ها و ناودیس ها و گسل هایی است که ارتفاعات و دشت های منطقه را بوجود آورده اند.
شهر کوهدشت بخشی از پهنه زاگرس چین خورده است که این زون از نظر زمین شناسی ولرزه خیزی دارای پیچیدگی فراوانی است .براساس نقشه تکتونیکی استان لرستان تنها در جنوب شهرستان کوهدشت چند گسل ذر سطح زمین قابل مشاهده است علت این موضوع عدم وجود فعالیت های تکتونیکی در این بخشها نیست ،زیرا زاگرس یک منطقه میان ورقی است که دستخوش دگرشیبی شده است(مهندس مشاور فجر۷۷-۱۸)
شکل ۳- ۲- نقشه ی ساختار زمین شناسی استان لرستان

مأخذ: سازمان مسکن و شهرسازی لرستان ، ۱۳۷۹
۳- ۱- ۴- ۱- خصوصیات زلزله خیزی محدوده مورد مطالعه
از آنجا که ایران بر روی کمربند لرزه خیزی آلپ هیمالیا قرار گرفته است، مناطق مختلف آن طی قرون متمادی شاهد زمین لرزه های فراوان بوده است. یکی از این مناطق، رشته کوه زاگرس است که شهرستان کوهدشت در منطقه چین خورده آن واقع شده است.
نقشه گسلهای لرستان (کوهدشت)
۳- ۱- ۵-اقلیم شهرستان ممسنی
اقلیم عبارتست از وضعیت دراز مدت جو ( اتمسفر ) (علیجانی,۱۳۷۴: ۵),همانطور که گفته شد شهرستان کوهدشت از نظر ناهمواری از دو ناحیه کوهستانی و دشتهای هموار تشکیل شده است که از نظر اقلیمی تفاوت زیادی با هم دارند. در نواحی شمالی و شمال شرقی شهرستان هوا نسبتاً سردتر و میزان بارندگی بیشتر و یخبندان نیز دیده می شود در صورتیکه نواحی جنوبی و جنوبی غربی شهرستان دارای آب وهوای گرم و خشک,بارش کمتر و فاقد یخبندان است.
براساس تقسیمات اقلیمی قسمت های مختلف کشور، شهرستان کوهدشت به علت دارا بودن موقعیت جغرافیایی متفاوت، از شرایط آب و هوایی یکسان برخوردار نیست. به طوری که آب و هوای این منطقه را می توان به سه گروه سردسیری، جلگه ای و گرمسیری تقسیم بندی کرد:
شکل ۳- ۴ - مسیر ورودی توده های هوا در فصول مختلف به روی فلات ایران
شکل ۳- ۵- اقلیم شهرستان کوهدشت
مأخذ: سازمان مسکن و شهرسازی لرستان ، ۱۳۷۹
۳- ۱- ۵- ۲- وضعیت تابش و ساعات آفتابی